تیم ملی فوتبال ایران از ساعت ۱۷ دوشنبه ۸ بهمن در مرحله نیمه نهایی هفدهمین دوره رقابت‌های جام ملت‌های آسیا به مصاف ژاپن می‌رود.

در واقع شاگردان کارلوس کی روش برای شکستن طلسم ۴۳ ساله فینالیست شدن در معتبرترین رقابت فوتبالی قاره کهن باید مقابل پرافتخارترین تیم تاریخ این مسابقات قرار گیرند.

نبرد سنتی ایران و ژاپن از این جهت برای مردم و فوتبالدوستان کشورمان حائز اهمیت است که یوز‌ها (لقب تیم ملی فوتبال ایران) می‌توانند با گذر از این حریف قدرتمند و برتری در دیدار نهایی مسابقات عربستان را پشت سر گذاشته و به رکورد ژاپن یعنی کسب چهار عنوان قهرمانی جام ملت‌ها دست یابند.

تیم ملی فوتبال ایران تاکنون چهارده دوره در جام ملت‌های آسیا شرکت کرده و در این میان در جام ملت‌های ۱۹۶۸ ایران، ۱۹۷۲ تایلند و ۱۹۷۶ ایران جام قهرمانی را بالای سر برده و چهار بار هم رتبه سوم را کسب کرده است. ضمن اینکه ایران در مجموع هشت بار موفق به حضور در نیمه نهایی جام ملت‌های آسیا شده است. ضعیف‌ترین عملکرد ملی پوشان فوتبال کشورمان در جام ملت‌ها به دهمین دوره مسابقات به میزبانی ژاپن باز می‌گردد. جاییکه ایران در گروه A آن دوره با وجود کسب ۳ امتیاز از ۳ بازی پایین‌تر از میزبان و امارات و البته بالاتر از کره شمالی در رده سوم گروهش قرار گرفت و برای اولین و آخرین بار موفق به صعود از مرحله گروهی نشد.

در سوی مقابل سامورایی‌ها آمار به مراتب بهتری نسبت به ایران در جام ملت‌ها دارند. قصه ژاپن در این رقابت‌ها از نهمین دوره مسابقات آغاز شد و جالب اینجاست تنها دوره‌ای که آبی‌ها نتوانستند از مرحله گروهی راهی مرحله حذفی شوند به همین دوره باز می‌گردد. چراکه آن‌ها در جام ملت‌های ۱۹۸۸ قطر پس از تیم‌های کره جنوبی، ایران، قطر و امارات قعرنشین گروه A شدند. با این وجود نخستین قهرمانی ژاپن یک دوره بعد یعنی در جام ملت‌های ۱۹۹۲ با سرمربیگری هانس اوفت هلندی رقم خورد که میزبانی آن را برعهده داشت.

ژاپن پس از حذف در مرحله یک چهارم نهایی جام ملت‌های ۱۹۹۶ امارات با شکست ۲ بر صفر مقابل کویت، سال ۲۰۰۰ بار دیگر توانست جام قهرمانی این رقابت‌ها را با برتری یک بر صفر مقابل عربستان به دست آورد. سرمربی ژاپن در آن دوره فیلیپ تروسیه فرانسوی بود.

سامورایی‌ها سال ۲۰۰۴ در بالا بردن جام قهرمانی هت تریک کردند و در حالیکه زیکو برزیلی را به عنوان سرمربی روی نیمکت داشتند چین میزبان را در فینال آن جام سه بر یک شکست دادند. البته این تیم در جام ملت‌های ۲۰۰۷ عملکرد خوبی نداشت و در نهایت نتوانست در رتبه‌ای بالاتر از چهارم قرار بگیرد.

ژاپن با کسب قهرمانی جام ملت‌های ۲۰۱۱ قطر توانست خود را از عربستان و ایران جدا کرده و با چهار قهرمانی بر بام قاره کهن بایستد. این تیم در دیدار فینال پانزدهمین‌دوره جام ملت‌ها با یک گل از سد استرالیا عبور کرد.

ژاپن در مرحله یک چهارم نهایی جام ملت‌های ۲۰۱۵ استرالیا هم در ضربات پنالتی به عراق باخت و پس از ۱۹ سال از صعود به جمع چهار تیم برتر بازماند.

ایران و ژاپن که در حال حاضر با قرار گرفتن در رتبه ۲۹ و ۵۰ رنکینگ فیفا در رده اول و سوم قاره آسیا جای دارند تاکنون ۱۷ بار در رقابت‌های مختلف به مصاف هم رفته اند.

در این میان ۶ پیروزی سهم تیم ملی کشورمان و ۵ برد سهم ژاپن بوده و ۶ بازی هم با تساوی به اتمام رسیده است. بازیکنان ایران در دیدار‌هایی که مقابل این تیم انجام داده اند ۱۹ گل به ثمر رسانده اند و ژاپنی‌ها هم ۱۸ بار دروازه تیم ملی کشورمان را باز کرده اند.

اولین بار این ۲ تیم ۱۶ اسفند ۱۳۲۹ در مرحله نیمه نهایی بازی‌های آسیایی ۱۹۵۱ دهلی نو مقابل هم قرار گرفتند که آن بازی با تساوی صفر بر صفر پایان یافت و ۲ روز بعد ملی پوشان کشورمان حریف خود را ۳ بر ۲ شکست دادند.

بهترین پیروزی تیم ملی ایران برابر این حریف شرق آسیایی در بازی‌های آسیایی ۱۹۸۶ سئول رقم خورد. جاییکه شاگردان مرحوم پرویز دهداری با گل‌های سید مهدی ابطحی و ناصر محمد خانی ۲ بر صفر ژاپن را شکست دادند، اما بدترین نتیجه ما هم مقابل ژاپن به باخت سه بر یک از این تیم در بازی‌های آسیایی ۱۹۶۶ بانکوک باز می‌گردد که گئورگی سوچ مجارستانی هدایت ایران را برعهده داشت و حمید شیرزادگان تک گل ایران را در آن بازی به ثمر رساند.

علی دایی با ۴ گل بهترین گلزن ایران مقابل ژاپن است و آسامو مائدا هم با ۲ گل بهترین گلزن سامورایی‌ها در نبرد با تیم ملی کشورمان است.

اولین بازی ۲ تیم در جام ملت‌های آسیا به سال ۱۹۸۸ باز می‌گردد که آن دیدار با تساوی بدون گل به اتمام رسید، اما چهار سال بعد یکی از جنجالی‌ترین دیدار‌های تاریخ ایران و ژاپن رقم خورد. در آن بازی شاگردان علی پروین می‌توانستند حتی با کسب یک تساوی هم صعود خود را به عنوان صدرنشین گروه A رقابت‌ها به مرحله نیمه نهایی قطعی کنند، اما اخراج جمشید شاه محمدی در دقیقه ۵۵ شرایط سختی را در جهت حفظ نتیجه بدون گل برای ایران فراهم کرد تا جاییکه کازویوشی میورا، اسطوره تمام نشدنی فوتبال ژاپن در دقیقه ۸۷ در مصاف تک به تک با احمدرضا عابدزاده ژاپنی‌ها را پیش انداخت و مقدمات حذف ایران را فراهم کرد. البته در کنار شاه محمدی ۳ بازیکن دیگر کشورمان یعنی فرشاد پیوس، نادر محمد خانی و مرتضی کرمانی مقام پس از گل میورا از جمال شریف سوری کارت قرمز گرفتند که این امر تبعاتی، چون محرومیت چندین ساله را برایشان به همراه داشت.

ایران و ژاپن ۷ مرداد ۱۳۸۳ آخرین و سومین بازی خود در تاریخ جام ملت‌ها را مقابل هم برگزار کردند که آن بازی در شهر چونگ کینگ چین با تساوی بدون گل تمام شد.

با نگاهی به این نتایج متوجه می‌شویم ایران در ۳ بازی قبلی خود مقابل ژاپن در جام ملت‌ها تاکنون پیروز نشده و ۲ تساوی و یک شکست حاصل کارش بوده است.

حال حدود ۱۴ سال از آخرین بازی رسمی ایران و ژاپن می‌گذرد. دیداری که در مرحله مقدماتی جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان برگزار شد و با شکست ۲ بر یک یوز‌ها به اتمام رسید. البته از آن تاریخ به بعد ایران و ژاپن تنها یک بار با هم بازی کرده اند. ۲۱ مهر ۹۴ ایران در ورزشگاه آزادی به مصاف شاگردان وحید هلیل هودزیچ رفت و در نهایت به تساوی یک بر یک رضایت داد که مهدی ترابی برای ایران و یوشینوری موتو برای ژاپن گلزنی کردند.