هر سال که می‌گذرد روزهای آلوده به گردوغبار استان نسبت به سال قبل بیشتر می‌شود که این نشان از افزایش بیابان در اطراف قم به دلایل مختلف طبیعی و انسانی است که نیازمند عزم جدی مسئولان استان برای شناسایی و رفع آنها است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی قم فردا،  اداره کل هواشناسی استان هشدار سطح نارنجی صادر کرد. در اطلاعیه هواشناسی استان آمده است: از پیش از ظهر سه‌شنبه ۱۳ تیر تا عصر جمعه ۱۶ تیر ۱۴۰۲ وزش باد نسبتاً شدید تا شدید، گردوخاک و کاهش کیفیت هوا با احتمال خیزش گردوخاک، کاهش کیفیت هوا و شعاع دید افقی، احتمال سقوط اشیا از ارتفاع در سطح استان وجود دارد.
در همین راستا مرکز بهداشت استان نیز در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: باتوجه‌به اطلاعات اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان، امروز چهارشنبه چهاردهم تیرماه، شاخص کیفیت هوا در شهر قم به علت ذرات معلق آلاینده (Pm۲. ۵) در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار دارد.
این اطلاعیه می‌افزاید: افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی یا ریوی، کودکان و سالمندان و مبتلایان به آسم و زنان باردار باید از فعالیت‌های طولانی یا سنگین خارج از منزل خودداری کنند.
باگذشت چهار ماه از سال جدید چندمین بار است که از این نوع هشدارها در خصوص آلودگی هوا در قم صادر می‌شود. آلودگی که منشأ اصلی آن در اطراف قم قرار دارد. پدیده گردوغبار به‌عنوان یکی از چالش‌های زیست‌محیطی ایران هر ساله در فصل بهار و تابستان در برخی از مناطق بسیار زیاد می‌شود.

قم درگیر یک بحران جدی/ ۲۷ روز وضعیت ناسالم در سال جاری!
این در حالی است که محمدحسین بازگیر، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست قم با بیان اینکه تعداد روزهای ناسالم در این استان نسبت به سال‌های گذشته افزایش چشمگیری داشته است، خاطرنشان کرد: هوای شهر قم در کمتر از چهار ماه گذشته از سال، ۲۷ روز در وضعیت ناسالم قرار داشته است و این یک بحران جدی است.
قم یکی از استان‌هایی است که سال‌به‌سال با معضل ریزگرد و گردوخاک بیشتر درگیر می‌شود. استان قم چندین منطقه و یا نقطه گردوخاک خیز دارد. کوه نمک، دریاچه نمک، دشت مسیله و منطقه سراجه از جمله این مناطق است که شاید دریاچه نمک و منطقه سراجه از مهم‌ترین کانون‌های تولید ریزگرد در استان باشد.



قم در حوزه آب و آلودگی هوا وضعیت مناسبی ندارد
دراین‌خصوص ایرج حشمتی، معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست در مراسم تودیع و معارفه مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قم اظهار داشت: کمبود آب، گردوغبار و آلودگی هوا، مصرف انرژی، تغییر کاربری اراضی و تنوع زیستی از جمله چالش‌های اساسی کشور در حوزه محیط‌زیست است که استان قم در حوزه آب و آلودگی هوا وضعیت مناسبی ندارد.
وی افزود: باتوجه‌به اینکه قم دارای جمعیت متراکمی است و از سویی در چهارراه مواصلاتی کشور قرار گرفته چالش‌های زیست‌محیطی این استان را تهدید می‌کند.
معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست بیان داشت: امید است دستگاه‌های اجرایی استان قم در راستای حراست از محیط‌زیست اقدامات لازم را انجام دهند و در این عرصه دغدغه‌مند باشند و در این راستا اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان قم برای انجام مأموریت‌های خود نیازمند حمایت‌ها و تقویت بودجه و منابع انسانی است.
حشمتی ابراز داشت: دولت سیزدهم در راستای بهبود وضعیت محیط‌زیست در کشور عزمی جدی دارد و رسالت دستگاه‌ها، مسئولین و همچنین آحاد مردم نیز در اصل ۵۰ قانون اساسی مشخص در قبال حفظ و حراست از محیط‌زیست مشخص شده است.
معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست عنوان داشت: اقداماتی که تاکنون در راستای مقابله با پدیده گردوغبار صورت‌گرفته در مقایسه با گسترش کانون‌های فعال گردوغبار در نقاط مختلف کشور اندک بوده است.

منطقه حوض‌سلطان و دریاچه نمک قم یکی از این کانون‌های تولید ریزگرد در کشور است که در مجاورت پارک ملی کویر و بین سه استان قم، اصفهان و سمنان قرار دارد و در طول سال‌های اخیر به دلیل تغییر اقلیم و عدم تخصیص حقابه، این دریاچه تبدیل به یکی از کانون‌های تولید ریزگرد شده است.در یک دهه گذشته به دلیل احداث سدهای متعدد و دریغ‌شدن حقابه از این دریاچه، تبدیل به یکی از کانون‌های ریزگرد شده است. البته باید به این کانون نگاه ملی شود چرا که با چند استان هم‌جوار است.
احتمال تبدیل‌شدن دریاچه نمک قم به منشأ تولید گردوغبار
از همین رو علی سلاجقه معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان محیط‌زیست در حاشیه جلسه هیئت دولت در گفت‌وگو با خبرنگاران اظهار کرد: باتوجه‌به کاهش جریان آب به داخل دریاچه حوض‌سلطان، احتمال تبدیل‌شدن آن به‌عنوان منشأ گردوغبار در آینده وجود دارد.
سلاجقه گفت: خوشبختانه هنوز رطوبت‌های حداقلی وجود دارد و همین امر باعث جلوگیری از گردوغبار شده است.



همان‌طور که گفته شد گردوغبار برخاسته از شرق قم، عمدتاً از اطراف دریاچه نمک و دشت مسیله بوده است، اما تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که خود دریاچه نمک هم در آستانه بروز گردوغبار قرار گرفته که بسیار خطرناک است.
برای جلوگیری از این مسئله روش‌های مختلفی وجود دارد که شاید یکی از آنها مالچ پاشی باشد؛ اما مالچ پاشی در کانون‌های تولید گردوخاک برای مهار این پدیده، یک سری مسائل زیست‌محیطی در پی دارد. علاوه بر این ممکن است حیات‌وحش منطقه را تحت‌تأثیر قرار دهد، همچنین در این کار موضوع هزینه و وسعت زیاد منطقه هم مطرح است.
 بنابراین تأمین حقابه در جایی که امکان انتقال آب وجود دارد، همواره یکی از بهترین راهکارها برای مهار پدیده گردوخاک در مناطق مستعد به شمار می‌آید.
استان‌های بالادست در تأمین حقابه قانونی قم همکاری کنند
از همین رو سید محمدتقی شاهچراغی، استاندار قم در گفتگو با خبرنگاران با بیان اینکه قم در مورد آب، بیش از حد طبیعی و قانونی، مطالبه دیگری ندارد گفت: اولویت استان تأمین آب شرب است و استان‌های بالادست باید در تأمین حقابه‌های قانونی قم همکاری کنند.
 وی با اشاره به‌قرار گرفتن قم در انتهای حوضه آبریز گفت: فرونشست زمین، شوری آب، گردوغبار و کمبود آب شرب از جمله آسیب‌هایی است که در سال‌های اخیر به دلیل عدم تخصیص حقابه، گریبان‌گیر استان بوده است.
وی افزود: در خصوص تأمین آب شرب و کشاورزی نباید به‌صورت جزیره‌ای عمل شود و باید به موضوع حقابه‌ها نگاه ملی داشت.
حقابه‌های دریاچه نمک تخصیص داده نشده است
همچنین عباس جعفری کارشناس محیط‌زیست در گفتگو با خبرنگار قم فردا با اشاره به حقابه دریاچه نمک قم، گفت: باتوجه‌به سدهای متعددی که در مسیر رودخانه‌های منتهی به دشت مسیله و دریاچه نمک وجود دارد عملاً ورود آب به دریاچه نمک قم وجود نداشت و حقابه‌های محیط زیستی حتی در سال‌های پرآبی هم  تخصیص داده نشده است.
تشکیل کارگروه برای حل مشکل دریاچه نمک
البته در آخرین سفر آیت‌الله رئیسی، رئیس‌جمهور به قم در خصوص مشکلات ریزگرد در استان بحث شد که وی ابراز داشت: لازم است تا برای حل مشکل دریاچه نمک کارگروهی توسط دستگاه‌های ذی‌ربط برای کنترل ریزگردها تشکیل شود.


پدیده گرد و خاک علاوه بر آسیب‌هایی که به محیط زیست وارد می‌سازد، سلامت شهروندان را در معرض خطر قرار می‌دهد و این موضوع مهمی است که در برنامه‌ریزی‌های کلان تدوین شده برای مقابله با پدیده گرد و خاک همواره مورد توجه است اما عملیاتی شدن تصمیم‌های گرفته شده در این بخش به اهتمام و مشارکت بیشتری نیاز دارد.
محیط‌زیست با فطرت انسان‌ها گره‌خورده و زیبایی‌های آن موجب آرامش روح است، بنابراین حفاظت از طبیعت اطرافمان موضوعی فراتر از امور عادی است و همه باید در این راستا به وظیفه خود عمل کنیم.
اگر با طبیعت همراه شویم، ‌ در مسائل اقتصادی نیز به اهداف موردنظرمان خواهیم رسید؛ اما اگر به‌خاطر برخی منافع، ‌ به محیط‌زیست آسیب وارد کنیم، به طور حتم ضرر آن را خواهیم دید و این مسئله‌ای است که درستی آن بارها ثابت شده است.
مسائل محیط زیستی؛ مانند یک زنجیره به هم متصل است، بنابراین در تصمیم‌گیری‌های کلان باید کارشناسان این حوزه حضور داشته باشند تا بتوانیم در بخش‌های مختلف با حفظ طبیعت پیرامونمان به پیشرفت‌های موردنظر دست یابیم.

انتهای پیام/160