قم با آن که استانی خشک و کویری است؛ اما شگفت‌آور است که یکی از برخوردارترین استان‌های تالابی ایران شناخته می‌شود که از این فرصت در حوزه گردشگری هیچ استفاده‌ای نمی‌شود.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «قم فردا»  استان قم دارای ۶ تالاب فصلی و دائمی شامل «حوض‌سلطان»، «مره»، «بهشت معصومه»، «کوه نمک»، «غدیر» و «دریاچه نمک» است که در مجموع با وسعت حدود ۱۰۰ هزار هکتار، حدود ۱۰ درصد از وسعت جغرافیایی استان را تشکیل داده و بر همین اساس یکی از تالابی‌ترین استان‌های کشور و دارای ظرفیت‌های عظیم زیست‌محیطی است.
این تالاب‌ها باتوجه‌به شرایط ویژه اکولوژیکی و زمین‌شناختی و قرارگرفتن در مسیر مهاجرت پرندگان، دارای محیط‌زیست غنی گیاهی و جانوری است.
در دنیا از تالاب‌ها علاوه بر استفاده‌های صنعتی در حوزه گردشگری هم استفاده‌های ویژه می‌شود. باتوجه‌به اینکه تالاب‌های استان قم هم از ظرفیت‌های ویژه‌ای برخوردار است مسئولان استان  می‌توانند با درنظرگرفتن این موضوع بدون اینکه آسیبی به این محیط وارد شود از این محیط استفاده کرد.
استفاده گردشگری از تالاب‌های استان باعث می‌شود مردم از این دیدن زیبایی‌های مختلف این مکان‌ها محروم نشوند و همچنین بدون تردید یکی از مؤثرترین راهکارها در جهت حفظ و حراست از طبیعت و محیط‌زیست، ایجاد دغدغه، باور و علاقه در میان آحاد جامعه است که این مهم با حضور مردم در طبیعت با حفظ اخلاق گردشگری حاصل می‌شود.

تالاب‌های قم ظرفیت بسیار ارزشمندی در مرکز کشور است
از همین رو علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در جریان دور دوم سفر استانی رئیس‌جمهور و هیات دولت به قم، ‌ در بازدید از تالاب حوض‌سلطان در گفتگو با خبرنگاران اظهار کرد: ‌ این تالاب به لحاظ زیست‌محیطی و نقش بسیار مهم در کنترل کانون‌های گردوغبار دارای جایگاه ویژه‌ای در مرکز کشور است.
وی با اشاره به اهتمام دولت بر رفع مشکلات زیست‌محیطی دریاچه نمک، تخصیص حقابه‌های زیست‌محیطی استان قم و اقدامات مؤثر دیگر در این حوزه، گفت: همه دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط باید بر اساس وظایف و تکالیف ابلاغی در راستای بهبود وضعیت تالاب‌ها اقدام کنند.
معاون رئیس‌جمهور ظرفیت عظیم گردشگری در تالاب حوض‌سلطان را نیز موردتوجه قرارداد و گفت: این زیستگاه‌ها متعلق به همه مردم ایران است و باید آیین‌نامه مشخص برای حفظ و حراست از طبیعت و محیط‌زیست منطقه تدوین شود.



از طرفی اگر به تالاب‌های مهم استان که برای مرکز کشور هم بسیار مهم است رسیدگی و توجه ویژه‌ای نشود باعث ازبین‌رفتن تالاب‌ها خواهیم شد که در ادامه این تالاب‌ها تبدیل به معضلاتی برای مردم می‌شود.
با ازبین‌رفتن بخش عمده‌ای از تالاب‌های قم به‌ویژه دریاچه نمک، شهرها و کانون‌های جمعیتی در مرکز کشور در معرض هجوم ریزگردها قرار خواهند گرفت هر چند که در این چند سال این معضل را به‌وضوح دیده‌ایم. مهم‌ترین اقدام در جهت احیای تالاب‌های استان در بلندمدت، تأمین حقابه‌های زیست‌محیطی آن‌هاست.

تالاب‌های قم در مهار گردوغبار مرکز کشور اثرگذار هستند
از همین رو مجتبی ذوالجودی معاون محیط‌زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست در حاشیه بازدید از تالاب مره و دریاچه نمک قم اظهار داشت: با ازبین‌رفتن بخش عمده‌ای از تالاب‌ها و رودخانه‌های استان به‌ویژه دریاچه نمک که در حال حاضر وضعیت مناسبی ندارد، کانون‌های جمعیتی در مرکز کشور مورد تهدید قرار می‌گیرند.
وی گفت: تأمین حقابه‌های زیست‌محیطی استان قم یکی از مهم‌ترین اولویت‌هایی است که باید در سطح ملی و از وزارت نیرو پیگیری شود.
معاون محیط‌زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست افزود: تالاب‌های استان قم باتوجه‌به شرایط ویژه اکولوژیکی و قرارگرفتن در کریدور مهاجرت پرندگان، دارای گونه‌های غنی گیاهی و جانوری و ظرفیت‌های عظیم زیست‌محیطی هستند که باید هرچه بیشتر موردتوجه قرار گیرند.

جاذبه‌های بی‌نظیر طبیعی و گردشی استان مغفول مانده است
رضا علی‌اصل، استاد دانشگاه در گفتگو با خبرنگار ما با اشاره به جاذبه‌های مختلف در قم اظهار داشت: اغلب قم را با اقلیم خشک و کویری می‌شناسند درحالی‌که استان قم استانی تالابی به شمار می‌رود که دریاچه نمک و تالاب مروه و مسیله و حوض‌سلطان و تالاب بهشت معصومه و حتی خرد تالاب‌های زیبا در آن وجود دارد.
وی ادامه داد: دریاچه نمک بزرگ‌ترین دریاچه آب‌شور بعد از ارومیه است و نگاه معدنی در آن وجود دارد که برای تورهای نجوم و کویرگردی و آموزشی و دیدن پرندگان و پستانداران مناسب است.
این کارشناس محیط‌زیست گفت: همچنین حوض‌سلطان در ۳۰ کیلومتری قم در حاشیه بزرگراه قم تهران واقع است که برای حیات‌وحش و عکاسی و ژئوتوریست و تورهای علمی و آموزشی بی‌نظیر است و این جاذبه‌ها واقعاً برای توریست‌های خارجی منحصربه‌فرد است.
وی تصریح کرد: تالاب بهشت معصومیه نیز تالابی مینیاتوری است که آب به طور دائم در آن وجود دارد و پرندگان زیبایی در آن تردد دارند در این تالاب انواع و اقسام پرندگان قابل رویت است و حتی این تالاب پذیرای دسته عقاب‌های صحرایی است که از شمال آسیا مهاجرت می‌کنند و این تالاب یکی از مسیرهای این پرندگان به شمار می رود.
وی درمورد گنبد نمکی عنوان کرد: گنبد نمکی از جاذبه‌های دیگر است و کریستال‌های نمکی بی‌نظیری دارد و فضایی زیبا ایجاد کرده است و توریست‌های خارجی علاقه‌ای به این نقطه دارند که در ۲۵ کیلومتری جاده قم ساوه و پشت دام شهر قرار دارد.
این استاد دانشگاه گفت: استان قم دارای جاذبه‌های بی‌نظیر طبیعی است که متأسفانه مغفول مانده و بسیاری از گردشگران از وجود چنین مناطق زیبا و جذاب اطلاعی ندارند.



همان‌طور که گفته شد استان قم دارای ۶ تالاب فصلی و دائمی شامل «حوض‌سلطان»، «مره»، «بهشت معصومه»، «کوه نمک»، «غدیر» و «دریاچه نمک» است که در مجموع با وسعت حدود ۱۰۰ هزار هکتار، حدود ۱۰ درصد از وسعت جغرافیایی استان را تشکیل داده است.
تالاب دریاچه نمک
دریاچه نمک در ناحیه شرقی استان قم و حدفاصل سه استان قم، سمنان و اصفهان قرار گرفته و بزرگ‌ترین دریاچه فصلی و فرا شور کشور است که حدود ۲۰۰ هزار هکتار وسعت داشته و یک‌سوم آن در محدوده جغرافیایی استان قم قرار گرفته که دارای ساختار زمین‌شناختی کم‌نظیر شامل پوسته نمکی و حاشیه باتلاقی است.

تالاب بهشت معصومه بهشتی در دل کویر
 تالاب بهشت معصومه قم یکی از زیباترین و بکرترین جاذبه‌های گردشگری در کشور است که کمتر شناخته شده است ازآنجاکه استان قم کریدور تالاب‌های شمال و جنوب است، شاهد حضور گونه های حیوانی متنوعی در تالاب بهشت معصومه است.

تالاب چهارفصل
بر خلاف دیگر تالاب‌های استان، این منطقه هر ساله به‌ویژه در فصل زمستان شاهد مهاجرت گونه‌های مختلفی از پرندگان به‌خصوص پرنده نکری هست و حسن دیگرش این است که تپه‌های ماهوری که در اطراف وجود دارد این اجازه را به شما می‌دهد که به‌راحتی پرنده‌ها را از نزدیک مشاهده کنید.
گونه‌های گیاهی بسیاری در این تالاب به چشم می‌خورد از جمله فیتوپلانگتون‌ها و گیاهان نی، جلبک‌های بنتیک، بن در آب و... . همچنین به دلیل نفت‌خیز بودن منطقه، آثار نفت و گودال‌های بزرگی در اطراف تالاب وجود دارد که حتماً با دیدن آن‌ها حیرت‌زده خواهید شد.

تالاب مُره
آب تالاب مُره لب‌شور است و در فصل گرم به شکل دشت‌های رُسی نمایان می‌شود؛ اما در فصل سرد، به‌ویژه هنگام راه‌افتادن سیلاب‌ها، پهنه‌ای آبی می‌شود. گفتنی است که اگر جریان آب در حوض تالاب مُره ادامه‌دار باشد از آن سرریز می‌کند و به‌سوی دریاچة نمک سرازیر می‌شود.
بیش از ۴۰ گونة گیاهی در تالاب مُره شناسایی شده است؛ مانند: درمنه‌ی بیابانی، سودا و اسفناج. پرنده‌های کوچ‌رو تالاب نیز ۱۵ گونه‌اند. این تالاب تا میانه‌ی بهار زیستگاه پرندگان کوچ‌رو است. تنجه، کاکایی، آبچلیک و حواصیل شماری از پرندگان تالاب مُره هستند.

تالاب حوض‌سلطان
تالاب حوض‌سلطان؛ این تالاب در شمال شهرستان قم جای دارد. گسترة آن به بیش از ۳۷ هزار هکتار می‌رسد و از پست‌ترین جاهای فلات ایران به شمار می‌رود. این گستره از دید زیست‌شناسی و دیرینه‌شناسی درخور ارزش بسیار است.
تالاب حوض‌سلطان زیستگاهی مهم برای پرندگان به شمار می‌رود. در پیرامون آن، پرندگان کوچ‌رو زندگی می‌کنند. هوبره یکی از پرندگان کوچ‌رو پیرامون تالاب است. سارگپه، دلیجه، شاهین و کبوتر نیز در این پهنه دیده می‌شوند. پستاندارانی چون خرگوش، شغال و موش صحرایی و خزندگانی مانند بزمجه، آگاما (گونه‌ای مارمولک)، ارمیاس کویر، افعی و سوسمار برخی از حیات‌وحش تالاب‌اند. بر روی‌هم، در این گستره چهار گونه پستاندار، پنج گونه پرنده و پنج گونه خزنده شناسایی شده است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که افزون بر ۲۴۰ گونه موجودات هوازی مانند جلبک‌ها، باکتری‌ها و قارچ‌ها در تالاب زیست می‌کنند.

تالاب غدیر
تالاب غدیر؛ در جنوب خاوری استان قم، در فاصلة ۱۰ کیلومتری غرب دریاچه‌ی نمک و دشت مسیله است. گستره‌ی آن به سه هزار هکتار می‌رسد و تالابی شور و فصلی شناخته می‌شود.

انتهای پیام/160