طبق آمار منتشر شده ۳۷ درصد خودروهای کشور فرسوده هستند که همین مسئله یکی از عوامل مهم در ناترازی بنزین، آلودگی هوا و افزایش تصادفات در کشور است که میتوان با برنامهریزی مناسب هر چه زودتر این خودروها از چرخه خارج شوند.
به گزارشپایگاه خبری تحلیلی «قم فردا» بر اساس تازهترین آمار، ۹۰ درصد از موتورسیکلتها، ۴۸ درصد تاکسیها، ۸۶ درصد مینیبوسها، ۸۲ درصد اتوبوسهای درونشهری و بیش از ۵۲ درصد از خودروهای برونشهری کشور فرسوده هستند.
فرسودگی خودروها تنها به اقتصاد ضربه نمیزند؛ بلکه نقشی اساسی در آلودگی هوا نیز ایفا میکنند بهگونهای که ۶۰ درصد آلودگی در تهران ناشی از ذرات معلق که حاصل سوخت غیراستاندارد و خودروهای فرسوده است. سهم خودروها در آلودگی هوا بین ۴۰ تا ۷۳ درصد است که در کنار آن، انتشار گازهای آلاینده را هم باید در نظر گرفت که سهمی ۸۲ تا ۸۳ درصدی در آلودگی هوا دارد.
از سوی دیگر نقش خودروهای فرسوده در تصادفات رانندگی را نیز نباید نادیده گرفت. همه این موضوعات نشان میدهد که اسقاط خودروهای فرسوده تا چه حد و از هر لحاظ میتواند به نفع کشور باشد.
فرسودگی ۳۷ درصدی خودروهای کشور
از همین رو محمود مشهدی شریف، رئیس انجمن صنفی مراکز اسقاط خودرو با بیان اینکه سوخت خودروهای فرسوده دوبرابر سوخت خودروهای نو شماره است، گفت: بهازای هر ۴ دستگاه خودرویی که شمارهگذاری میشود یک دستگاه باید اسقاط شود.
وی با اشاره به سن فرسودگی خودروهای شخصی با نوع سوخت بنزینی و گازسوز افزود: بر اساس ماده ۱۰ قانون ساماندهی صنعت خودرو، سن فرسودگی خودروهای شخصی ۲۰ سال تعیین شده است، همچنین سن فرسودگی خودروهای عمومی از قبیل تاکسی ۱۲ سال اعلام شده است.
رئیس انجمن صنفی مراکز اسقاط خودرو گفت: هم اکنون از ۲۱ میلیون دستگاه خودروی شخصی، یک میلیون و ۳۰۰ دستگاه فرسوده و از ۴۰۰ هزار دستگاه خودروی تاکسی ۱۹۰ هزار خودرو فرسوده است.
وی خاطرنشان کرد: بر اساس آمار موجود از ۳۵ میلیون و ۱۵۹ هزار دستگاه انواع خودرویی که در سطح کشور تردد میکند، ۱۳ میلیون و ۵۱ هزار دستگاه خودرو فرسوده است.
درحالیکه کشور با چالش ناترازی بنزین دستوپنجه نرم میکند، همچنان شاهد تردد خودروهای فرسودهای هستیم که عملاً بنزین را هدر و هوا را آلوده میکنند؛ بر اساس محاسبات سازمان نوسازی ناوگان حملونقل، خودروهای فرسوده اعم از سواری، تاکسی، کامیون و کامیونت به ترتیب روزانه، ۱۲.۵، ۲۱، ۱۵ لیتر بنزین و تجاری سنگین ۱۷۵ لیتر گازوئیل مصرف میکنند. همچنین موتورسیکلتهای فرسوده ۲ برابر سایر موتورسیکلتها بنزین مصرف میکنند.
همانطور که گفته شد هماکنون ۳.۵ میلیون خودرو فرسوده در کشور وجود دارد که طبق گفته مدیرعامل شرکت پالایش و پخش فراوردههای نفتی با خروج آنها از چرخه، روزانه ۴۰ تا ۵۰ میلیون لیتر بنزین مازاد خواهیم داشت که میتوان این مقدار را در سبد صادراتی قرار داد.
مصرف بنزین کشور، سه برابر استاندارد دنیا
از همین رو جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران با اشاره به اینکه نزدیک ۱۱۵ میلیون لیتر بنزین و ۲۰ میلیون مترمکعب گاز طبیعی فشرده (سیانجی) در کشور مصرف میشود، اظهار داشت: در حوزه کیفیسازی خودروها و خارجکردن خودروهای فرسوده باید اقدام جدی صورت گیرد. هماکنون ۳.۵ میلیون خودرو فرسوده در کشور وجود دارد که با خروج آنها از چرخه در عمل روزانه ۴۰ تا ۵۰ میلیون لیتر بنزین مازاد خواهیم داشت که میتوان این مقدار را در سبد صادراتی قرار داد.
وی گفت: بهموازات تولید بنزین، احداث پالایشگاههای نو و کیفیسازی باید در دستور کار قرار گیرد و درعینحال در زمینه بهینهسازی مصرف انرژی گامهای جدی برداریم، ازاینرو همسو با این هدف طرحهایی در زمینه کیفیسازی و تولید و استفاده از خودروهای هیبریدی با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت)، اجرای طرحهای توسعهای در شرکتهای پالایشی برای تثبیت ظرفیت تولید بنزین و رسیدن به رقم ۱۳۰ میلیون لیتر در روز در نظر گرفته شده است.
همچنین مصرف سوخت در خودروهای تجاری سنگین که فرسوده شدهاند سرسامآور است؛ تازهترین آمار ستاد نوسازی حملونقل نشان میدهد که خودروهای تجاری سنگین که فرسوده شدهاند در روز بیش از ۱۷۵ لیتر گازوئیل مصرف میکنند و این در حالی است که خودروهای استاندارد ۹۰ لیتر در روز مصرف گازوئیل دارند.
خودروهای فرسوده بهتنهایی ضربه سنگینی به اقتصاد کشور میزنند و این خسارت بهاندازهای بالاست که نمیتوان آن را نادیده گرفت؛ اگر هر لیتر بنزین و گازوئیل را با مبلغ ۷۰ سنت حساب کنیم، میبینیم که خودروهای فرسوده، به طور سالیانه، ۹ میلیارد دلار خسارت به کشور وارد میکنند و بیش از ۱۳ میلیارد لیتر بنزینی را هدر میدهند که میتواند در شرایط مطلوب، برای کشور ارزآوری داشته باشد.
افزایش ۳ تا ۷ برابری اسقاط خودروهای فرسوده
مهران سالاریه، رئیس ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده در نشست خبری با اشاره به خودروهای فرسوده، اظهار داشت: آییننامه ماده ۱۰ قانون ساماندهی صنعت خودرو که در آن مشوقهای خوبی برای اسقاط خودروها در نظر گرفته شده ۲۸ اسفند پارسال ابلاغ شد که با طی روند اداری، این آییننامه پنجم اردیبهشت امسال اجرایی و بر اساس آن پیشبینی میشود حداقل ۲۰۰ هزار دستگاه و حداکثر ۵۰۰ هزار دستگاه خودروی فرسوده، امسال اسقاط شود.
وی گفت: در سال گذشته ۷۲ هزار و ۲۲۸ دستگاه خودرو اسقاط داشتهایم که در مقایسه با سال ۱۴۰۱ افزایش ۲۲۸ درصدی نشان میدهد.
سالاریه تصریح کرد: میزان صرفهجویی سوخت بابت ۷۲ هزار و ۲۲۸ خودرو اسقاط شده در سال ۱۴۰۲ حدود ۶۶۶ میلیون لیتر بوده است و بیش از ۱۵۲ میلیون دلار صرفهجویی در پرداخت یارانه سوخت توسط دولت انجام شده است و ۸ درصد معادل ۹۰۰ نفر کاهش کشته سالانه تصادفات رانندگی را در مقایسه با سال ۱۴۰۱ شاهد بودیم.
رئیس ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده با اشاره به اینکه از ۳۵ میلیون خودروی در حال تردد، مجموع خودروهای فرسوده کشور ۱۳ میلیون و ۵۱ دستگاه است گفت: از این تعداد ۱۱ میلیون و ۲۰۰ هزار موتورسیکلت، یک میلیون و ۳۰۰ دستگاه سواری و ۱۹۰ هزار دستگاه تاکسی فرسوده داریم.
وی ابراز کرد: میزان آلایندگی موتورسیکلت فرسوده نسبت به خودروی فرسوده ۱۴ برابر است و این امر منجر به برنامهریزی بیشتر است.
با یک نگاه کلی به این آمار و ارقام و صدمات خودروهای فرسوده، هیچگونه توجیه منطقی برای عدم اسقاط خودروهای فرسوده وجود ندارد و این مسئله نیازمند یک اقدام جدی و ضربتی است تا خودروهای فرسوده ازردهخارج شوند که این اتفاق میتواند تا حد بسیار بالایی در رفع ناترازی بنزین مؤثر باشد.