قم فردا گزارش می‌دهد؛
بحران آب و ضرورت تغییر الگوی آبیاری
کد خبر: 55062
با کاهش منابع آبی و افزایش خشکسالی، نحوه آب‌رسانی به زمین‌های کشاورزی به چالشی حیاتی تبدیل شده است و کارشناسان معتقدند با روش‌های نوین آبیاری می‌توان هم آب را حفظ کرد و هم بازدهی محصولات را افزایش داد.
به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «قم فردا» کشاورزی همواره به‌عنوان ستون فقرات امنیت غذایی مطرح بوده است، اما امروزه با بحران کم‌آبی و تغییرات اقلیمی، روش‌های سنتی آب‌رسانی دیگر پاسخگوی نیازها نیستند.
در بسیاری از مناطق جهان، از جمله ایران، برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی و استفاده نادرست از آب در کشاورزی منجر به کاهش سطح آب‌های زیرزمینی، شورشدن خاک و کاهش کیفیت محصولات شده است.
بر اساس آمارهای سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO)، حدود ۷۰ درصد آب شیرین جهان در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، اما راندمان آبیاری در بسیاری از کشورها کمتر از ۴۰ درصد است.
این یعنی بیش از نیمی از آب هدر می‌رود، در چنین شرایطی، تغییر روش‌های آبیاری از سنتی به مدرن نه‌تنها یک انتخاب، بلکه یک ضرورت انکارناپذیر برای بقای کشاورزی و محیط‌زیست است.
روش‌هایی مانند آبیاری قطره‌ای، بارانی و هوشمند می‌توانند مصرف آب را تا ۵۰ درصد کاهش دهند و در عین حال، عملکرد محصولات را بهبود بخشند؛ اما چالش اصلی، آگاهی کشاورزان، هزینه‌های اولیه و سیاست‌گذاری‌های کلان است.
قاسم حیدری در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «قم فردا» با اشاره به مهم‌ترین دلایل هدررفت آب در کشاورزی سنتی اظهار داشت: در روش‌های سنتی مانند آبیاری غرقابی، تلفات آب بسیار بالاست زیرا بخشی از آب تبخیر می‌شود، بخشی به اعماق خاک نفوذ می‌کند که برای ریشه گیاه قابل‌دسترس نیست و بخشی نیز به دلیل نفوذناپذیری خاک، به‌صورت رواناب هدر می‌رود.
وی افزود: زمان‌بندی نامناسب آبیاری و عدم تطابق با نیاز واقعی گیاه، منجر به مصرف بیش از حد آب می‌شود.
کارشناس مدیریت منابع آب و آبیاری با اشاره به مناسب‌ترین روش‌های آبیاری برای ایران بیان داشت: با توجه به اقلیم خشک ایران، آبیاری قطره‌ای و تحت‌فشار بهترین گزینه هستند. این روش‌ها آب را مستقیماً به ریشه گیاه می‌رسانند و تلفات را به حداقل می‌رسانند و در مناطق بادخیز نیز آبیاری زیرسطحی توصیه می‌شود تا از تبخیر جلوگیری شود.
وی با اشاره به موانع اصلی گسترش روش‌های نوین آبیاری گفت: اولین مانع، هزینه اولیه بالا است؛ بسیاری از کشاورزان توان مالی برای نصب سیستم‌های نوین را ندارند، دوم، کمبود دانش فنی است؛ برخی کشاورزان به دلیل عدم آگاهی، تمایلی به تغییر روش‌ها ندارند و سوم، سیاست‌گذاری‌های نادرست مانند یارانه‌های نامناسب برای آب است که انگیزه صرفه‌جویی را کاهش می‌دهد.
حیدری با اشاره به اقدامات دولت و کشاورزان ابراز داشت: دولت باید با اعطای تسهیلات کم‌بهره و آموزش رایگان، کشاورزان را حمایت کند؛ کشاورزان نیز باید به کشت محصولات کم آب‌بر روی آورند و از فناوری‌هایی مانند حسگرهای رطوبت خاک برای آبیاری دقیق استفاده کنند.
فناوری‌های نوین و آینده آبیاری
امروزه فناوری‌هایی مانند آبیاری هوشمند انقلابی در مدیریت آب ایجاد کرده‌اند. در این سیستم‌ها، حسگرهای پیشرفته میزان رطوبت خاک، دما و نیاز آبی گیاه را اندازه‌گیری می‌کنند و آب را به‌صورت خودکار و دقیق توزیع می‌کنند، این روش نه‌تنها مصرف آب را کاهش می‌دهد، بلکه سلامت گیاه و کیفیت محصول را نیز بهبود می‌بخشد.
علاوه بر این، استفاده از پوشش‌های مالچ در سطح خاک می‌تواند تبخیر را تا ۳۰ درصد کاهش دهد؛ در برخی کشورها، بازیافت آب خاکستری یا فاضلاب تصفیه‌شده نیز برای آبیاری مزارع استفاده می‌شود که در شرایط کم‌آبی بسیار مؤثر است.
اما نکته کلیدی این است که تغییر الگوی کشت نیز ضروری است. کشت محصولات پر آب‌بر مانند برنج در مناطق خشک، فشار مضاعفی بر منابع آب وارد می‌کند. جایگزینی با محصولاتی مانند کینوا یا زعفران که به آب کمتری نیاز دارند، می‌تواند راهگشا باشد.
سارا حسینی در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «قم فردا» با اشاره به نقش کشاورزی حفاظتی در مدیریت آب اظهار داشت: کشاورزی حفاظتی بر سه اصل عدم شخم‌زدن خاک، تناوب کشت و پوشش دائمی خاک استوار است. این روش رطوبت خاک را حفظ می‌کند و نیاز به آبیاری را کاهش می‌دهد.
وی با اشاره به استقبال کشاورزان از فناوری‌های نوین گفت: کشاورزان از فناوری‌های نوین به‌تدریج استقبال می‌کنند؛ در مناطق پیشرو مانند اصفهان و فارس، استقبال خوبی شده است. کلید موفقیت، آموزش عملی و نمایش نتایج ملموس است.
کارشناس کشاورزی پایدار با اشاره به تأثیر تغییر اقلیم بر آبیاری بیان داشت: تغییر اقلیم باعث کاهش بارندگی و افزایش دما شده است. این یعنی نیاز آبی گیاهان بیشتر شده و مدیریت آب حیاتی‌تر شده است.
وی با اشاره به بهترین راهکار برای کشاورزان خرده‌پا گفت: استفاده از سیستم‌های کم‌هزینه مانند آبیاری قطره‌ای نواری و مشارکت در تعاونی‌های آبیاری برای کاهش هزینه‌ها از بهترین راهکارها برای کشاورزان هستند.
راهی به‌سوی کشاورزی پایدار
مدیریت صحیح آب‌رسانی به زمین‌های کشاورزی نه‌تنها یک راهکار فنی، بلکه یک ضرورت اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی است. با توجه به رشد جمعیت و کاهش منابع آبی، ادامه روش‌های سنتی به معنای نابودی کشاورزی در آینده‌ای نزدیک است.
دولت‌ها باید با سیاست‌گذاری‌های هوشمند، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین و آموزش کشاورزان، زمینه را برای گذار به سمت کشاورزی پایدار فراهم کنند. از سوی دیگر، کشاورزان نیز باید به این باور برسند که صرفه‌جویی امروز در آب، باعث ایجاد امنیت غذایی در آینده خواهد شد.
در نهایت، همکاری بین‌المللی برای انتقال دانش و فناوری‌های آبیاری به کشورهای در حال توسعه نیز می‌تواند نقش کلیدی در حل بحران آب ایفا کند. آینده کشاورزی به مدیریت هوشمند آب گره‌خورده است، و این مسئولیتی همگانی است.
خبرنگار: محمدعلی رجبی
انتهای خبر/150
در بسیاری از مناطق جهان، از جمله ایران، برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی و استفاده نادرست از آب در کشاورزی منجر به کاهش سطح آب‌های زیرزمینی، شورشدن خاک و کاهش کیفیت محصولات شده است.
بر اساس آمارهای سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO)، حدود ۷۰ درصد آب شیرین جهان در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، اما راندمان آبیاری در بسیاری از کشورها کمتر از ۴۰ درصد است.
این یعنی بیش از نیمی از آب هدر می‌رود، در چنین شرایطی، تغییر روش‌های آبیاری از سنتی به مدرن نه‌تنها یک انتخاب، بلکه یک ضرورت انکارناپذیر برای بقای کشاورزی و محیط‌زیست است.
روش‌هایی مانند آبیاری قطره‌ای، بارانی و هوشمند می‌توانند مصرف آب را تا ۵۰ درصد کاهش دهند و در عین حال، عملکرد محصولات را بهبود بخشند؛ اما چالش اصلی، آگاهی کشاورزان، هزینه‌های اولیه و سیاست‌گذاری‌های کلان است.
قاسم حیدری در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «قم فردا» با اشاره به مهم‌ترین دلایل هدررفت آب در کشاورزی سنتی اظهار داشت: در روش‌های سنتی مانند آبیاری غرقابی، تلفات آب بسیار بالاست زیرا بخشی از آب تبخیر می‌شود، بخشی به اعماق خاک نفوذ می‌کند که برای ریشه گیاه قابل‌دسترس نیست و بخشی نیز به دلیل نفوذناپذیری خاک، به‌صورت رواناب هدر می‌رود.
وی افزود: زمان‌بندی نامناسب آبیاری و عدم تطابق با نیاز واقعی گیاه، منجر به مصرف بیش از حد آب می‌شود.
کارشناس مدیریت منابع آب و آبیاری با اشاره به مناسب‌ترین روش‌های آبیاری برای ایران بیان داشت: با توجه به اقلیم خشک ایران، آبیاری قطره‌ای و تحت‌فشار بهترین گزینه هستند. این روش‌ها آب را مستقیماً به ریشه گیاه می‌رسانند و تلفات را به حداقل می‌رسانند و در مناطق بادخیز نیز آبیاری زیرسطحی توصیه می‌شود تا از تبخیر جلوگیری شود.
وی با اشاره به موانع اصلی گسترش روش‌های نوین آبیاری گفت: اولین مانع، هزینه اولیه بالا است؛ بسیاری از کشاورزان توان مالی برای نصب سیستم‌های نوین را ندارند، دوم، کمبود دانش فنی است؛ برخی کشاورزان به دلیل عدم آگاهی، تمایلی به تغییر روش‌ها ندارند و سوم، سیاست‌گذاری‌های نادرست مانند یارانه‌های نامناسب برای آب است که انگیزه صرفه‌جویی را کاهش می‌دهد.
حیدری با اشاره به اقدامات دولت و کشاورزان ابراز داشت: دولت باید با اعطای تسهیلات کم‌بهره و آموزش رایگان، کشاورزان را حمایت کند؛ کشاورزان نیز باید به کشت محصولات کم آب‌بر روی آورند و از فناوری‌هایی مانند حسگرهای رطوبت خاک برای آبیاری دقیق استفاده کنند.
فناوری‌های نوین و آینده آبیاری
امروزه فناوری‌هایی مانند آبیاری هوشمند انقلابی در مدیریت آب ایجاد کرده‌اند. در این سیستم‌ها، حسگرهای پیشرفته میزان رطوبت خاک، دما و نیاز آبی گیاه را اندازه‌گیری می‌کنند و آب را به‌صورت خودکار و دقیق توزیع می‌کنند، این روش نه‌تنها مصرف آب را کاهش می‌دهد، بلکه سلامت گیاه و کیفیت محصول را نیز بهبود می‌بخشد.
علاوه بر این، استفاده از پوشش‌های مالچ در سطح خاک می‌تواند تبخیر را تا ۳۰ درصد کاهش دهد؛ در برخی کشورها، بازیافت آب خاکستری یا فاضلاب تصفیه‌شده نیز برای آبیاری مزارع استفاده می‌شود که در شرایط کم‌آبی بسیار مؤثر است.
اما نکته کلیدی این است که تغییر الگوی کشت نیز ضروری است. کشت محصولات پر آب‌بر مانند برنج در مناطق خشک، فشار مضاعفی بر منابع آب وارد می‌کند. جایگزینی با محصولاتی مانند کینوا یا زعفران که به آب کمتری نیاز دارند، می‌تواند راهگشا باشد.
سارا حسینی در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «قم فردا» با اشاره به نقش کشاورزی حفاظتی در مدیریت آب اظهار داشت: کشاورزی حفاظتی بر سه اصل عدم شخم‌زدن خاک، تناوب کشت و پوشش دائمی خاک استوار است. این روش رطوبت خاک را حفظ می‌کند و نیاز به آبیاری را کاهش می‌دهد.
وی با اشاره به استقبال کشاورزان از فناوری‌های نوین گفت: کشاورزان از فناوری‌های نوین به‌تدریج استقبال می‌کنند؛ در مناطق پیشرو مانند اصفهان و فارس، استقبال خوبی شده است. کلید موفقیت، آموزش عملی و نمایش نتایج ملموس است.
کارشناس کشاورزی پایدار با اشاره به تأثیر تغییر اقلیم بر آبیاری بیان داشت: تغییر اقلیم باعث کاهش بارندگی و افزایش دما شده است. این یعنی نیاز آبی گیاهان بیشتر شده و مدیریت آب حیاتی‌تر شده است.
وی با اشاره به بهترین راهکار برای کشاورزان خرده‌پا گفت: استفاده از سیستم‌های کم‌هزینه مانند آبیاری قطره‌ای نواری و مشارکت در تعاونی‌های آبیاری برای کاهش هزینه‌ها از بهترین راهکارها برای کشاورزان هستند.
راهی به‌سوی کشاورزی پایدار
مدیریت صحیح آب‌رسانی به زمین‌های کشاورزی نه‌تنها یک راهکار فنی، بلکه یک ضرورت اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی است. با توجه به رشد جمعیت و کاهش منابع آبی، ادامه روش‌های سنتی به معنای نابودی کشاورزی در آینده‌ای نزدیک است.
دولت‌ها باید با سیاست‌گذاری‌های هوشمند، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین و آموزش کشاورزان، زمینه را برای گذار به سمت کشاورزی پایدار فراهم کنند. از سوی دیگر، کشاورزان نیز باید به این باور برسند که صرفه‌جویی امروز در آب، باعث ایجاد امنیت غذایی در آینده خواهد شد.
در نهایت، همکاری بین‌المللی برای انتقال دانش و فناوری‌های آبیاری به کشورهای در حال توسعه نیز می‌تواند نقش کلیدی در حل بحران آب ایفا کند. آینده کشاورزی به مدیریت هوشمند آب گره‌خورده است، و این مسئولیتی همگانی است.
خبرنگار: محمدعلی رجبی
انتهای خبر/150
| لینک مطلب: | http://qomefarda.ir/News/item/55062 |