اینترنت نسل پنجم (5G) جدیدترین نسل سیستم‌ ارتباط سیار است که پس از نسل چهارم اینترنت شبکه تلفن همراه (4G) ارائه خواهد شد. فناوری نسل پنجم شبکه همراه گام بلندی در جهت افزایش کیفیت و سرعت انتقال داده در شبکه‌های تلفن همراه است.

شاید مشترکان و شرکت‌های فعال در زمینه اینترنت شبکه‌های موبایلی زمانی که در سال ۱۹۸۲ نسل اول اینترنت همراه در قالب سیستمی آنالوگ راه‌اندازی شد و 1G نام گرفت، هیچگاه تصور نمی‌کردند این شبکه با چنین استقبالی از سوی کاربران روبه‌رو گردد و در آینده نیاز به این شبکه در سراسر جهان امری ضروری جلوه نماید.

کارشناسان شبکه‌های سیار اینترنت معتقدند در واقع جهش واقعی به دنیای دیجیتال از ۱۹۹۱ و با معرفی و راه‌اندازی نسل دوم شبکه تلفن همراه (2G) آغاز شد و پس از آن بود که سرعت تکامل این توع از شبکه‌ها دو چندان شد. تاریخچه شبکه‌های تلفن همراه به خوبی نشان می‌دهد تقریبا هر ۱۰ سال نسل جدیدی از این شبکه معرفی می‌گردد. آخرین نسل در دسترس شبکه تلفن همراه، شبکه 4G یا همان شبکه LTE است.

با اینکه طبق تعریف نسل چهارم شبکه تلفن همراه، 4G قادر است سرعتی حداکثر تا یک گیگابایت بر ثانیه را در دسترس کاربران قرار دهد ولی روند بدون توقف توسعه این شبکه‌ها، مشترکان را به امکانات موجود راضی نمی‌‍‌کند و آن‌ها را همواره مشتاق به دستیابی به سرعت و کیفیت برتر در شبکه اینترنت نگه می‌دارد.

در همین راستا ارائه دهندگان و دست‌اندرکاران شبکه تلفن همراه در تلاش هستند تا تمام زیرساخت‌ها و زمینه‌های ارائه رسمی 5G را طبق همان‌ الگوی ۱۰ ساله یعنی سال  در دسترس کاربران قرار دهند. البته همانند اینترنت نسل چهارم ممکن است برخی از ویژگی‌های نسل پنجم نیز زودتر از موعد مقرر معرفی گردد.

با اینکه هنوز ویژگی‌ها و امکانات نسل پنجم به طور مشخص اعلام نشده است ولی از همان زمان که مسابقه جهانی برای ساخت و توسعه  شبکه 5G تلفن همراه در اجلاس سال ۲۰۱۲ اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) به طور رسمی شروع شد، اهداف کلی برای نسل پنجم شبکه تلفن همراه بیان شد. افزایش سرعت انتقال داده تا ۲۰ گیگابایت بر ثانیه، افزایش ظرفیت سرویس‌دهی به کاربران شبکه، کاهش تاخیر شبکه و بهینگی بیشتر مصرف توان در تجهیزات شبکه و کاربران (مانند گوشی همراه) و پشتیبانی از سرعت بیشتر کاربران در حال حرکت (مانند کاربر سوار بر خودرو) از جمله مهم‌ترین اهداف نسل پنجم شبکه همراه است.

شبکه 5G حتی در شلوغ‌ترین ساعات مصرف اینترنت سرعت حداقلی ۱۰۰ مگابیت را ارائه می‌دهد. در نتیجه استفاده کنندگان شبکه‌های موبایلی با اشتیاق فراوان منتظر بهره‌گیری از این شبکه هستند. نسل چهارم شبکه تلفن همراه در حال حاضر در ایران و سراسر جهان مورد استفاده کاربران شبکه‌های موبایلی است. این شبکه سرعت بسیار بالاتری را نسبت به نسل‌های گذشته ارائه می‌دهد. در ایران اپراتورهای تلفن همراه همچون ایرانسل و همراه اول از اینترنت 4G پشتیبانی می‌کنند. 

وضعیت 5G در ایران

ایران به عنوان کشوری در حال توسعه و نیازمند به سریع‌ترین دسترسی به شبکه‌ اینترنت همراه همواره شرایط مطلوب و قابل دسترسی را در اختیار کاربران قرار داده است. مطمئنا با در دسترس قرارگیری نسل پنجم شبکه همراه در مدار بهره‌برداری، ایران نیز در سریع‌ترین زمان ممکن شرایط استفاده از این شبکه را مهیا می‌سازد.

اپراتور مخابراتی ایرانسل در سال ۹۶ شبکه 5G را با همکاری شرکت سوئدی اریکسون آزمایش کرد و موفق شد به سرعت ۲۴گیگابایت بر ثانیه دست یابد. ایرانسل مصرف انرژی در شبکه 5G را بیش از سه برابر بهینه‌تر از نسل چهارم شبکه همراه دانست و افزایش عمر مفید گجت‌های متصل به اینترنت اشیاء را از دستاورد‌های این شبکه عنوان کرد.

ایرانسل ابراز امیدواری کرده است در آینده‌ای نزدیک نسل پنجم شبکه تلفن همراه که سرعت انتقال داده‌ای از ۱۰ مگابیت تا ۱۰ گیگابیت دارد را برای شهروندان سراسر کشور فراهم کند. نماینده شرکت اریکسون سوئد ضمن ابراز خرسندی از همکاری با ایرانسل تمایل این شرکت را برای همکاری با دیگر اپراتورهای ایرانی نیز اعلام کرد و گفت: " اینترنت نسل اول توانست میان مردم ارتباط برقرار کند و نسل پنجم خواهد توانست ماشین‌آلات را به هم متصل کند. "

همراه اول نیز به عنوان بزرگترین اپراتور تلفن همراه در ایران در ۱۲ تیر ۱۳۹۶ تفاهم‌نامه‌ای را مبنی بر همکاری در زمینه مطالعه و پیاده‌سازی 5G در ایران با شرکت نوکیا امضا کرد. این اپراتور مطرح در ایران وعده داده است در آینده‌ای نزدیک مشترکان همراه اول می‌توانند همگام با شهروندان کشورهای پیشرفته جهان از مزایا شبکه 5G بهره‌مند شوند.

نسل پنجم شبکه تلفن همراه در چه وضعیتی قرار دارد؟

شبکه 5G تلفن همراه در جهان هنوز در وضعیت ابهام قرار دارد و گاهی اوقات از شرکت‌های مخابراتی مختلف اخباری از آزمایش و ارائه این شبکه در ابعاد بسیار محدود شنیده می‌شود. اما تازه‌ترین خبری که موجب جلب توجه میلیون‌ها مشترک شبکه تلفن همراه شده است اخبار منتشر شده مبنی بر ارائه تعدادی گوشی هوشمند مجهز به شبکه 5G با پشتیبانی رسمی شرکت AT&T آمریکا است.

شرکت ارتباطات راه دور آمریکا (AT&T) اعلام کرده که قصد دارد تعداد محدودی گوشی هوشمند را با فناوری 5G وارد بازار کند. اما بسیاری از شرکت‌های بزرگ اینترنتی جهان و وب‌سایت معتبر The Verge این گونه خبرها را کذب دانسته و فناوری به کار رفته از طرف AT&T را تقلبی بیان کرد. این وب‌سایت ضمن درخواست از کاربران برای عدم توجه به این‎‌گونه اخبار، نسل پنجم شبکه همراه را هنوز غیرقابل دسترس برای عموم دانسته است و انتشار خبر AT&T را موجب بروز اختلال در بازار‌های گوشی همراه و اینترنت در سراسر جهان عنوان کرد.

اخبار منتشر شده از سوی غول‌های تلفن همراه عدم عجله این شرکت‌ها را برای تولید گوشی‌های مجهز به فناوری 5G نشان می‌دهد. به عنوان مثال اپل به تازگی اعلام کرده است از کاربرد اینترنت 4G در گوشی‌های خود رضایت دارد و در حال حاضر هیچ‌گونه برنامه‌ای برای عرضه گوشی‌های دارای فناوری 5G ندارد. اپل برنامه توسعه نسل پنجم شبکه تلفن همراه را حداقل تا سال ۲۰۲۰به تعویق انداخته است.

ولی سایر رقبای اپل مانند سامسونگ، هوآوی و اینتل در حال برنامه‌ریزی برای دستیابی به نسل پنجم شبکه همراه هستند و سرمایه‌گذاری‌های سنگینی را در این زمینه انجام داده‌اند. سامسونگ ابراز امیدواری کرده است تا تابستان ۲۰۱۹ تعداد محدودی گوشی مجهز به 5G را به بازار عرضه کند. همچنین اینتل در حال برنامه‌ریزی برای تولید مودم‌های 5G است اما هنوز زمان دقیقی برای عرضه این دستگاه‌ها اعلام نکرده است.