جالب است بدانید که اولین کارخانه عینک سازی در سال 1621 در انگلستان تاسیس شد که جنس عدسی آن از سنگ کوارتز و سوار بر فریم هایی از جنس استخوان حیوانات بود. البته اولین عینک در کشور ایتالیا اختراع شد. این صنعت روز به روز گسترش پیدا کرد اما تنها معدود کشورهایی که علاقه و تمایل به پیشرفت در این صنعت داشتند توانستند در آن موفق باشند که البته ایران نیز یکی از این کشورهاست.

 

اما این ورود چندان مورد استقبال هم مواجه نشد بلکه با مانع تراشی های مختلف در این صنعت منجر شد تا جنس شیشه عینک بسیاری از شما که این گزارش را می خوانید وارداتی و برای کشورهایی نظیر کره، ایتالیا و چینی باشد! اما آیا در ایران کارخانه ای برای ساخت عینک وجود دارد؟

ثابت قدم، رئیس اتحادیه سازندگان  و فروشندگان عینک در گفت  و گو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی باشگاه خبرنگاران جوان، در این باره می گوید: در کشور 4 لابراتور برای تولید عدسی های عینک وجود دارد که شیشه های سفارشی را تولید می کنند که هنوز آنطور که باید به آن ها توجه نشده است تا بتوانند بازار این کالای ضروری را تامین کنند.

 

تولیدات داخلی با کیفیت منجر می شوند تا قیمت همین شیشه های وارداتی از کره و آلمان که لحاط کیفیت با تولید داخلی برابری می کنند 40 تا 50 درصد ارزان تر به دست مصرف کنندگان برسد.

 

همین گفته رئیس اتحادیه ما را به جستجو وا داشت و در پی این لابراتورها یا همان کارخانه ها تولید عینک در کشور رفتیم. یکی از این کارخانه که تنها کارگاه ساخت عدسی عینک های طبی بود درخواست ما برای بازدید از کارخانه اش را پاسخ داد و ما راهی این کارخانه شدیم تا از فرآیند تولید یکی از مهم ترین کالاهای مورد نیاز جامعه که شاید آنقدرها هم به چشم نمی آید دیدن کنیم.

 

این عکس اولین تصویر از تولید عدسی در یک کارخانه است. در این مکان که بسیاری تصور می کنند تنها یک دستگاه شیشه های سخت را برش می دهد تعداد زیادی دستگاه و تجهیزات و حتی مواد شیمیایی وجود دارد که یک عدسی با کیفیت را تولید کند.

 

مدیر این کارخانه تولید عدسی که از قدمت تولید شیشه های عینک در ایران سخن می گوید این کارخانه را به تیم خبری باشگاه خبرنگاران جوان نشان داده و عنوان می کند که این کارگاه یک شرکت دانش بنیان است و همواره در حال بروزرسانی اطلاعات و تجهیزات خود برای تولید بهتر برای بازار عینک در کشور است. 

 

 

 

بعد از کارخانه و آشنایی با فرآیند تولید انواع عدسی های طبی و آفتابی، به گفت و گو با مدیرعامل این مجموعه دانش بنیان نشستیم تا ایراد کار این صنف و وارداتی بودن اکثر عدسی های عینک را جویا شویم.

 

رضا ناصح، مدیر شرکت دانش بنیان تولید عدسی های عینک در گفت و گو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی باشگاه خبرنگاران جوان، در تشریح فعالیت کارخانه عینک سازی می گوید:  تولید عدسی به سرمایه‌گذاری کلان نیاز دارد ولی در کنار سرمایه گذاری تخصص برای این کسب و کار موجود باشد. از گذشته دور تولید عدسی در کشور وجود دارد، پدر بنده از سال ۴۷ در این کار بودند و بنده و خوبی هایم این کار را ادامه دادیم و گسترده کردیم

وی افزود: فعالیت تخصصی و دانش بنیانی خود را از سال 90 با 4 نفر آغاز کردیم و خوشبختانه بنا بر استقبال خوب بازار تا سال 94 چهار خط تولید برای عدسی های سفارشی راه اندازی کردیم.  توانستیم اعتماد بازار را کسب کنیم و در حال حاضر ۵۸ نفر در این کارخانه فعالیت می کنند. 
 

این تولید کننده در پاسخ به این سوال که در کشور چند نوع عدسی تولید می شود؟ بیان کرد:  در تولید عدسی دو روش وجود دارد یک تولید انبوه است که با سرعت بالا و دقت پایینی تولید می شود که به آن‌ها عدسی استوک می‌گویند. در این مورد هیچ مزیتی در کشور وجود ندارد و عمدتاً وارداتی است. البته در سراسر دنیاکشورها به دنبال تولید این نوع عدسی نیستند چرا که ارزش افزوده ای در آن وجود ندارد. فعلا تولید انبوه آن در کشور چین و آسیای شرقی صورت می گیرد. 

 

ناصح تصریح کرد: تولید کارخانه ما عدسی های سفارشی است. این عدسی ها  به درخواست پزشک است یا ترکیبی تولید می شوند، آن ها ارزش افزوده بالایی دارند که ما در کشور تولید می‌کنیم و جلوی خروج ارز را می‌گیریم.

 

او ادامه داد: عدسی های سفارشی که با چشم مردم سر و کار دارند بهتر است که در داخل کشور تولید و نیاز بازار داخلی از طریق دانش بومی تامین شود. در ایران سه کارخانه تولید عدسی سفارشی وجود دارد که هر سه آن ها در تهران هستند. کیفیت عدسی های تولیدی ایران با نسخه آلمانی خود چندان تفاوتی ندارد و بهتر است بگویم ما در تجهیزات و تولیدات از دنیا عقب نمانده ایم.

 

در ادامه گفت و گو از آقای ناصح که مدیر تولید این کارخانه است خواستیم تا به "موانع تولید" در حیطه عدسی عینک بپردازد تا ما آن را منعکس کنیم، وی در این باره می گوید:  اخیراً سلیقه‌ای عمل کردن مسئولان و صدور بخشنامه های یک شبه آفتی برای تولید کنندگان شده است. بخشنامه‌های سلیقه‌ای منجر می شود صاحب کار بدون اطلاع از صادر شدن بخشنامه برای واردات مواد اولیه خود طی سه ماهه یا چهار ماه تلاش کنند و یک بار در یک شب با ممنوعیت ها و یا موانعی نظیر دپو کالا در گمرک مواجه شود. 

 

این تولید کننده بیان کرد:  دپو شدن در بنادر ناشی از همین بخشنامه‌هاست. صنف ما در التهاب بالایی است، کد گروه کالای ما ۲۵ است و هیچ ارزی به ما تخصیص داده نمی‌شود صنعت ما به علت افزایش نرخ ارز، مثل قدیم نمی‌تواند سه ماه یکبار واردات انجام دهد بلکه در سال یکبار واردات مواد اولیه را دنبال می کند.

 

وی افزود: ما ۴۲۰ گروه نمره عدسی (استوک) داریم، طبق قانون گمرک کالایی که وزن آن زیر ۱۰۰ کیلو باشد را می توان بدون ثبت سفارش وارد کشور کنیم که این قانون را برای عدسی لغو کرده اند و حالا ما باید ثبت سفارش کرده و بیشتر حجم انرژی خود را برای این نوع کالاها در کشور صرف کنیم، عدسی یک کالای ضروری است نه کالای لوکس، چرا گمرک از متخصصان استفاده نمی‌کند.

 

ناصح در پایان می گوید: از  سال ۸۶ تا ۹۰ بیش از  ۹۸ درصد عدسی های عینک در کشور وارداتی بود اما با ورود ما به این صنعت می توانیم مدعی شویم که قابلیت تامین 70 تا 75 درصد نیاز عدسی های سفارشی بازار عینک را داریم.

---

البته در میان صحبت هایمان از او جویا شدم که آیا به صادرات هم فکر کرده اند؟ که او در جواب از فرسایشی بودن فرآیند ها و تشریفات گمرکی گلایه کرد و از سامانه های کُند که آن ها را بیش از 6 ماه معطل می کنند مطالبی را بیان کرد. به موضوع پشتیبانی از تولید نیز اشاره ای کردم که او یکی از راه های پشتیبانی از تولید را راه ارتباط آسان کارآفرین ها و تولیدکنندگان با مسئولان دانست و اینطور عنوان کرد که " برای دیدن یکی از مسئولان گمرک و بیان مشکلاتمان مدت هاست درخواست داده ایم ولی تاکنون خبری نشده است."

آرش هژبر، یکی دیگر از اعضای هیئت مدیره این کارخانه دانش بنیان نیز در گفت و گو با خبرنگار صنعت، تجارت  و کشاورزی باشگاه خبرنگاران جوان، به یکی دیگر از موانع تولید در صنف عینک سازان اشاره کرده و می گوید: ما عینک سازها بسیار علاقه مندیم که با آموزش های به روز دنیا پیشرفت کنیم. یعنی روزانه با علم دنیا حرکت کنیم اما نمی دانیم چرا همواره در مقابل آموزش عینک ساز مانع تراشی شده است. باید دستگاه های متولی این امر اجاره آموزش به روز برای این صنف به ظاهر کوچک اما بسیار حیاتی را بدهند.

 

بعد از بازدید از این کارخانه سراغ مسئولان گمرکی رفتیم تا دغدغه این صنف یعنی عینک سازان برای ترخیص مواد اولیه یا همان عدسی های استوک را جویا شویم.

مهرداد جمال ارونقی، معاون امور فنی و گمرکی گمرک ایران در گفت و گو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی باشگاه خبرنگاران جوان درباره عدم ترخیص مواد اولیه کارخانه های ساخت عدسی اظهار کرد: طی ماه‌های گذشته برخی صاحبان کالا به گمرک مراجعه و در خواست ترخیص مقادیری عدسی عینک با استفاده از پته و بدون ثبت سفارش را داشتند. البته تعدادی ترخیص هم انجام شده است.

 

وی افزود: در خصوص واردات عدسی باید گفت این کالا جنبه تجاری دارد و مشمول مقررات مربوط به بند یک ماده ۳۸ آیین نامه اجرایی مقررات صادرات واردات نمی‌شود. این کالا با پته و بدون انتقال ارز قابل ترخیص نیست. حتما صاحبان کالا باید برای واردات این کالا نسبت به اخذ مجوز ثبت سفارش از وزارت صمت اقدام کنند. متعاقب آن کد منشا ارز برای آن‌ها صادر شود و کد ساتا کالای خود را بتواند از گمرک ترخیص کنند و اگر مجوز‌های خاص نیاز دارد باید مجوز قانونی مانند مجوز استاندارد در صورت نیاز اخذ شود و به گمرک ارایه شود تا اجازه ترخیص کالا صار شود.

ارونقی تصریح کرد: موارد متعددی وجود داشته که کالاها (عدسی های استوک) با ارزش نازل به گمرک اظهار و ترخیص شده بودند.

معاون فنی گمرک در پاسخ به گله تولید کننده مبنی بر دپوی این عدسی ها در گمرک گفت: به نظرم تعیین ارزش این فرآیند زمانی و رکورد‌های مندرج در سامانه تعیین ارزش گمرک منجر به ایستایی و تعلل در گمرک شده است. یکی از مواردی که گمرک در تعیین ارزش به آن مراجعه می‌کند استعلام از بازار است.

او تاکید کرد: برای تعیین ارزش  قیمت کالا را در بازار داخلی استعلام می کنیم و با در نظر گرفتن تعدیل‌های لازم، این تعدیل‌ها را اعمال کرده و بعد سود آن در نظر گرفته می‌شود و هزینه‌هایی هم بعد از ترخیص مترتب بوده و حقوق ورودی را کسب می‌کند تا به ارزش خود در گمرک برسد. این مبنای ارزش گذاری کالا محسوب می‌شود. برای ترخیص کالاها نیاز به ارزش گذاری و منشا ارز و همچنین ثبت سفارش هستیم.

 

بازار عینک در سال نیازمند حدود 10 میلیون جفت عدسی است که هم اکنون با واردات 6 میلیون جفت آن در کشور بیش از 44 میلیون دلار ارز از کشور خارج می شود، رقمی که همین شرکت های دانش بنیان معتقدند می توانند از خروج آن با تولید عدسی های سفارشی ایرانی شوند. بازاری که بسیاری از مردم از آن بی خبرند. چرا که بررسی میدانی ما از بازار عینک و پرس و جو از مردم نشان داد که هیچ کدام از آن ها هم از تولید عدسی های ایرانی خبر ندارند. متاسفانه حتی چشم پزشکان هم اکثرا از این تولید خبر نداشته و یا از تجویز آن به بیماران خود امتناع می کنند در حالی که همگی با هم باید برای تولید، پشتیبانی و مانع زدایی ها تلاش کنیم.