امروز فضای مجازی یکی از مهمترین عرصه های قدرت در دنیا می باشد که همین موضوع اهمیت حضور در آن را می رساند اما این حضور باید با برنامه و تولید محتوا و جلوگیری از آسیب باشد در حالی که فضای مجازی امروز در کشور ما کاملا رها است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی قم فردا، امروزه فضای مجازی فراگیری حداکثری دارد و همه زندگی ما را پوشش داده است و می‌توان گفت زندگی ما در فضای مجازی غوطه ور شده است، قطعا نهاد خانواده نیز از این قاعده مستثنی نیست. پس خانواده‌ها چگونه باید با فضای مجازی تعامل داشته باشند؟
کودکان با ورود به سرزمین ناشناخته فضای مجازی گم یا گرفتار دام‌های خطرناکی می‌شوند که رها شدن از آن‌ها به راحتی ممکن نیست، براین اساس والدین باید دست در دست فرزندان خود نهاده و این سرزمین ناشناخته را با یکدیگر و با امنیت خاطر عبور کنند.



گلایه رهبر انقلاب از نبود حکمرانی جمهوری اسلامی در فضای مجازی
 البته یکی از مسائل مهم در این فضا آماده کردن خوراک برای مخاطب داخلی است اما مدیریت و کنترل فضای مجازی و آماده کردن خوراک و مطلب داخلی برای این فضا از سال های قبل بسیار مورد تاکید رهبر معطم انقلاب بوده است و بارها و بارها بر راه اندازی شبکه ملی اطلاعات تاکید کرده اند. از همین رو رسول جلیلی عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی در خصوص انتقادات مقام معظم رهبری به مدیریت فضای مجازی و راهکارهای جلوگیری از ول بودن این فضا اظهار داشت: فضای مجازی ما توسعه یافته است و ما در توسعه فضای مجازی طبق نیاز جامعه و در حد متوسط دنیا اقدام کردیم. به نحوی که از نظر توسعه فناوری و به ویژه فناوری ارتباطات زیرساختی، ما در سطح قابل قبولی نسبت به سایر کشورها قرار داریم.
وی گفت: اما آنچه که مورد گلایه حضرت آقا است به نبود حکمرانی جمهوری اسلامی در فضای مجازی و آسیب پذیری حکمرانی جمهوری اسلامی از طریق این فضا باز می‌گردد.
عضو شورای عالی فضای مجازی بیان داشت: هرج و مرج و خلاف در فضای مجازی همان آثار ول بودن این فضا است که بنیان خانواده، مدرسه و هنجارهای اجتماعی را در هم می شکند و می‌تواند به خلاف امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی منجر شود.
تاکید مراجع و علما بر ساماندهی فضای مجازی
حتی در خصوص فضای مجازی و رها بودن آن و مشکلات و آسیب هایی که از این طریق به خانواده ها و کشور وارد می شود  مراجع عظام تقلید و علما در دیدار با عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات بر ضرورت ساماندهی و اصلاح فضای مجازی تاکید کردند.

فضای مجازی روزبه‌روز در حال گسترش است، سرعت تغییرات فضای مجازی هم‌راستای تکنولوژی روز‌افزون شده است، ما با سرعت همراه نیستیم. درگذشته زمانی‌که فناوری‌های جدید مانند خودرو یا تلفن همراه وارد کشور ما شد؛ فرهنگ استفاده از این فناوری‌ها بعد از سال‌ها رایج شد که این موضوع تفاخرفرهنگی نام دارد، اما درباره فضای مجازی تقریبا تمامی جوامع گریبانگیر نوعی تفاخر فرهنگی هستند.
  تا چند سال قبل خانواده‌ها دغدغه این موضوع را داشتند که تلفن همراه یا تبلت برای کودکان و نوجوانان مناسب است یا خیر، اما امروز به علت شرایط کرونا داشتن تلفن همراه هوشمند به یک ضرورت بدل شده است. همچنین اقتصاد نیز در دنیای امروز از فضای مجازی تفکیک نمی‌شود، در واقع فضای مجازی در‌هم آمیختگی از فرصت‌ها و تهدید‌ها است، بخشی شناخته شده است و بخشی دیگر ناشناخته است.



ناآگاهی والدین از خطرات فضای مجازی اصلی ترین آسیب در حوزه خانواده است
از همین رو ریحانه رمضانی، روان‌شناس و مشاور خانواده در گفتگو با خبرنگار ما، با اشاره به اتفاقات اخیر و حساسیت‌های به وجود آمده در خصوص ورود بدون آگاهی نوجوانان به فضای مجازی اظهار داشت: فضای مجازی و رسانه‌ ها اثر زیادی روی نوجوانان دارد و نوجوان‌ها متأسفانه دنبال این هستند که هویت یکپارچه خودشان را در جای دیگری پیدا کنند.
وی ادامه داد: علاوه بر این بیشترین قشر آسیب‌پذیر در خانواده نوجوان‌ها هستند چرا که بلوغ جنسی آن‌ها قبل از بلوغ فکری‌شان به کمال می‌رسد.
رمضانی در خصوص راهکارهای مقابله با آسیب‌های فضای مجازی نیز بیان داشت: آموزش به‌روز و آگاهانه برای تربیت فرزندان اقدام مهم و مؤثری می‌باشد که می‌تواند نقش مهم و کلیدی در این زمینه ایفا کند.
وی ادامه داد: مشکل خانواده‌های ما این است که دنبال آرمان‌ها در فضای حقیقی نمی گردد علاوه بر این آموزشی به فرزندان نمی‌دهیم.
روان‌شناس و مشاور خانواده تأکید کرد: برخی از خانواده‌ها از روی این ناآگاهی فرزندان خودشان را به فضای مجازی می‌سپارند که بیشترین خطرات را برای آن‌ها به دنبال دارد.

والدین برای امنیت فرزندان در فضای مجازی چگونه رفتار کنند؟
سید مهدی سیدی کارشناس رسانه‌های اجتماعی پدر و مادر در خانواده باید خودشان نوعی عالم فضای مجازی باشند، باید استفاده فناورانه از آن را بیاموزند و مدام در حال آموختن باشند. نهاد‌های آموزشی دیگر توانمندی آموزش این مهارت‌ها را ندارند و این خود خانواده‌ها هستند که باید به دنبال ارتقا دانشی خود نسبت به این مسائل مهم باشند.
وی ادامه داد: هر خانواده‌ای باید رژیم مصرفی فضای مجازی داشته باشد و این امر نمی‌تواند بیرونی باشد و با توجه به ارزش‌های هر خانواده‌ای متفاوت است و همچنین زمان نیز برروی آن تاثیرگذار است. وجود این رژیم مصرفی اصل بسیار مهمی در درون خانواده است، اما باید مرتبط با زیست بوم همان خانواده باشد در واقع خانواده فرهنگی دارد، و برای حفظ فرهنگ خود باید بتواند با توجه به آن این رژیم مصرفی را چارچوب بندی کند. سواد رسانه‌ای ابتدا در کشور‌های غربی مانند کانادا و استرالیا مطرح شد و این مبین این موضوع است که مدیریت فضای مجازی برای حفظ آرامش در جامعه بسیار مهم است و ما با فرهنگ متفاوت ایرانی-اسلامی باید بتوانیم مواجه سازنده تری با فضای مجازی داشته باشیم که بخش مهم آن خانواده است.



فضای مجازی، خانواده‌ها را با یک تهدید جدی روبرو کرده است
از طرفی فاطمه رضوی راد در گفتگو با خبرنگارما، با بیان این‌که نباید اجازه داد فرزندان بیش از حد در فضای مجازی حضور داشته باشند، اظهار داشت: مرز و چهارچوب در خانواده بسیار مهم است اما متأسفانه شاهد هستیم که در برخی موارد فضای مجازی باعث جابه‌جایی مرزهای خانواده می‌شود .
وی تغییر ارزش‌های تربیتی را موردتوجه قرارداد و بیان داشت: این تغییرات موجب شده نسل امروز به سمت مصرف‌گرایی برود و در این زمینه نیز صاحبان رسانه مصرف‌گرایی، مدگرایی و تغییر سلیقه را در دستور کار قرار داده‌اند.
رضوی به آسیب‌های فضای مجازی اشاره کرد و ابراز داشت: تأثیر فضای مجازی بر تولیدمثل یکی از مسائلی است که باعث شده فرزندآوری در فضای رسانه مورد تهدید واقع شده و آثار خودش را بر میزان زادوولد گذاشته است.
وی تصریح کرد: تهدیدات فضای مجازی به‌گونه‌ای است که می‌تواند نهاد مقدس خانواده را با یک بحران جدی روبرو کند، بحرانی که تأثیرات مخرب آن در جامعه ظهور و بروز می‌کند حال این‌که انسان‌ها باید در خانواده رشد کنند و تربیت صحیح را داشته باشند.

اینکه فضای مجازی امروز رها است و آسیب ها و مشکلات فراوانی دارد کاملا برای همه مشخص است. اما راهکارهایی هم برای این موضوع وجود دارد مانند راه اندازی شبکه ملی اطلاعات و یا ارتقا سواد رسانه ای در کشور است.
باید سواد استفاده از فضای مجازی ارتقا یابد
از همین رو دکتر مرتضی اسماعیلی طبا دبیر انجمن سواد رسانه‌ای استان قم نیز در گفتگو با خبرنگار ما راه‌اندازی سامانه‌های آنلاین و غیرحضوری و آموزش الکترونیک را دو فایده بیماری کرونا برشمرد و ابراز داشت: این بیماری موجب شد که دولت بر روی زیرساخت‌های دولت الکترونیک سرمایه‌گذاری بیشتری کند و درواقع حساب جداگانه‌ای باز کند چراکه در این ایام این فضای مجازی و آنلاین است که مشکل‌ها را برطرف می‌کند.
دبیر انجمن سواد رسانه‌ای استان قم ادامه داد: همان‌طور که برای زندگی با کرونا پروتکل نوشته شد باید برای استفاده از فضای مجازی هم پروتکل نوشته شود چراکه ما نمی‌توانیم جلوی همه این کانال‌ها و فضای مجازی را بگیریم.
وی ادامه داد: باید سواد استفاده از فضای مجازی ارتقا یابد و در این زمینه تاکنون کوتاهی‌های بسیاری صورت گرفته است که باید جبران شود.
اسماعیلی طبا ادامه داد: ۷۰ میلیون کاربر اینترنت در ایران فعالیت می‌کنند و کاربران بسیاری در تلگرام و دیگر شبکه‌های اجتماعی فعال هستند و دوسوم پهنای باند اینترنت کشور در اختیار این موارد است. امروز هر چیزی که نیاز مخاطبان را برآورده کند، مخاطبان به آن سمت می‌روند.
وی ساماندهی فضای مجازی را مهم برشمرد و افزود: فضای مجازی سه نیاز آموزشی، اطلاع‌رسانی و سرگرمی مخاطبان را برآورده می‌کند اما درعین‌حال باید روش‌های استفاده‌ای مطلوب از آن‌ها را نیز یاد گرفت. درواقع باید گفت آموزش مجازی فرصتی است که نباید تبدیل به تهدید شود.



حمایت از شبکه های اجتماعی بومی و ملی  امری ضروری
حمایت و توجه به شبکه های اجتماعی و پلتفرم های داخلی همانند شبکه ملی اطلاعات امری ضرروی و بسیار مهم است تا دچار معضلات و مشکلات اجتماعی که در شبکه های اجتماعی خارجی بدون کنترل وجود دارد نشویم.
از همین رو محسن غفاری مدیرعامل پیام رسان «ایتا» در گفتگو با خبرنگار ما با اشاره به اینکه پیام رسان بومی و ملی یک نیاز ضروری برای کشور است ، اظهار داشت: از طریق پیام رسان های بومی می توان ظرفیت های خوبی از جمله آموزش مجازی را برای جامعه به وجود آورد و در بروز مشکلاتی همچون شیوع کرونا، بیش از پیش قابلیت های خود را در عرصه های مختلف با در نظر گرفتن دغدغه های فرهنگی جامعه نشان دهد.
وی همچنین با اشاره به قانون حمایت از پیام رسان های داخلی که از سوی مرکز ملی فضای مجازی به تصویب رسیده است، ابراز داشت: پیام‌رسان های داخلی به هر شکل نیازمند حمایت بیشتر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هستند.


انتهای پیام/