استان قم یکی از تالابی‌ترین استان‌های کشور است سطح تالاب‌های استان قم با داشتن شش تالاب فصلی و دائمی، چهار برابر میانگین کشوری است که در ایام تعطیلات نوروزی می تواند مکان مناسبی برای بازدید گردشگران و مسافران باشد.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی قم فردا،‌ قم در نگاه هموطنان یک شهر کویری و خشک شد شناخته می‌شود، تصور وجود تالاب در قم برای بسیاری از مردم دور از ذهن است در حالی که قم به عنوان بهشت تالاب‌های کشور شناخته می‌شود و برخلاف تالاب‌های دیگر کشور، در قم هر چهارفصل تالاب‌ها زنده و تماشایی هستند.


بر خلاف رشد و آگاهی مردم و کشورها نسبت به اهمیت محیط‌های طبیعی به ویژه تالاب‌ها هنوز درک واقعی از اهمیت، کارکرد و اهمیت این زیستگاه‌های حیاتی و متنوع بسیار پایین است، تالاب‌ها را می توان شاهکارخلقت به شمار آورد.

به گفته کارشناسان محیط زیست در مجموعه چهره‌های محیط طبیعی زمین کمتر زیستگاهی می‌توان تا بدین پایه با اهمیت پیدا کرد که تا بدین حد در مورد آنها غفلت شده باشد. در واقع می‌توان تالاب‌ها را ازجمله نظام‌های حیات بخشی به حساب آورد که مطلقا جایگزین ندارند.

استان قم یکی از تالابی‌ترین استان‌های کشور است سطح تالاب‌های استان قم با داشتن شش تالاب فصلی و دائمی، چهار برابر میانگین کشوری است. این تالاب‌ها با وسعت حدود ۱۰۰ هزار هکتار، حدود ۱۰ درصد از وسعت جغرافیایی استان را تشکیل می‌دهد، گستره‌ی آن‌ها نیز به بیش از ۲۹۰ هزار هکتار می‌رسد.

 تالاب بهشت معصومه بهشتی در دل کویر

تالاب بهشت معصومه که در تمام فصول سال آب دارد و از جاذبه‌های طبیعی قم می‌باشد، این تالاب از زیباترین و بکرترین جاذبه‌های گردشگری در کشور است که کمتر شناخته شده است از آنجا که استان قم کریدور تالاب‌های شمال و جنوب است، شاهد حضور گونه‌های حیوانی متنوعی در تالاب بهشت معصومه است.


تالاب بهشت معصومه در شمال شهر قم در حدود ۲۰ کیلومتری جنوب تالاب حوض سلطان و  در ۳ کیلومتری حاشیه شرقی اتوبان قم تهران قرار گرفته که وسعت آن به پنچ هکتار می‌رسد. این تالاب علاوه بر ورود آب‌های سطحی فصلی، در واقع مجموعه چشمه‌های کویری است که آب این چشمه‌ها به هم می‌پیوندند و آبگیرهای دائمی را ایجاد می‌کنند.

 گفتنی است تالاب بهشت معصومه قم در کنار میدان نفتی البرز، نخستین میدان‌های نفتی کشور قرار گرفته که در فوران یکی از چاه‌های نفتی آن بزرگترین فوران چاه نفت در تاریخ در گینس ثبت شده است.


تالاب چهار فصل

این تالاب هر ساله به ویژه در فصل زمستان شاهد مهاجرت گونه‌های مختلفی از پرندگان به خصوص پرنده نکری می‌باشد و حسن دیگرش این است که تپه‌های ماهوری که در اطراف وجود دارد این اجازه را به شما می‌دهد که به راحتی پرنده‌ها را از نزدیک مشاهده کنید.


گونه‌های گیاهی بسیاری در این تالاب به چشم می‌خورد از جمله فیتوپلانکتون‌ها و گیاهان نی، جلبک های بنتیک، بن در آب و ... . همچنین به دلیل نفت خیز بودن منطقه، آثار نفت و گودال‌های بزرگی در اطراف تالاب وجود دارد که حتما با دیدن آن‌ها حیرت زده خواهید شد.

تالاب مُرِه

 این تالاب ۱۰ هزار هکتاری، در شمال استان قم، در کیلومتر ۵۰ جاده قم به گرمسار و در جنوب کوه مُره جای گرفته است. از همین‌رو، به تالاب مُره معروف است. تالاب مُره در گوشه‌ غربی گستره‌ی نگهبانی شده‌ کویر و در دشت مسیله دیده می‌شود.

در گذشته به دلیل اینکه پیرامون تالاب باتلاقی بود دسترسی به آن دشوار بود اما با ساخت جاده‌ی قم-گرمسار در پیرامون تالاب، راه رسیدن به آن آسان شده است.


آب تالاب مُره لب‌شور است و در فصل گرم به شکل دشت‌های رُسی نمایان می‌شود اما در فصل سرد، به‌ویژه هنگام راه افتادن سیلاب‌ها، پهنه‌ای آبی می‌شود. گفتنی است که اگر جریان آب در حوض تالاب مُره ادامه‌دار باشد از آن سرریز می‌کند و به‌سوی دریاچه‌ی نمک سرازیر می‌شود.

بیش از ۴۰ گونه‌ی گیاهی در تالاب مُره شناسایی شده است؛ مانند: درمنه‌ی بیابانی، سودا و اسفناج. پرنده‌های کوچ‌رو تالاب نیز ۱۵ گونه‌اند. این تالاب تا میانه‌ بهار زیستگاه پرندگان کوچ‌رو است. تنجه، کاکایی، آبچلیک و حواصیل شماری از پرندگان تالاب مُره هستند.

نکته قابل توجه اینکه در سال‌های دور دو گونه‌ی جانوری جبیر (آهوی بومی) و گور ایرانی در این گستره دیده شده‌ است.


تالاب حوض سلطان

 این تالاب در شمال شهرستان قم قرار دارد، گستره‌ی آن به بیش از ۳۷ هزار هکتار می‌رسد و از پست‌ترین جاهای فلات ایران به شمار می‌رود، این گستره از دید زیست‌شناسی و دیرینه‌شناسی ارزش بسیاری دارد.

دریاچه حوض سلطان که به بزرگترین آینه طبیعی ایران معروف است ، سطح نمکی و مسطح دریاچه نمک با بارش کم باران تبدیل به آینه‌ای بزرگ می‌شود، طوری که می‌توانید نقطه رسیدن زمین به آسمان را در آن نگاه کنید.

آب تالاب حوض سلطان بسیار شور است، این شوری از مرکز تالاب به سوی بیرون کاهش پیدا می‌کند. از سوی دیگر، حوزه‌ای کم‌باران شناخته می‌شود، سالانه ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلی‌متر بارش باران در این پهنه گزارش شده است.

تالاب حوض سلطان زیستگاهی مهم برای پرندگان به‌شمار می‌رود، در پیرامون آن، پرندگان کوچ‌رو زندگی می‌کنند، هوبره یکی از پرندگان کوچ‌رو پیرامون تالاب است، سارگپه، دلیجه، شاهین و کبوتر نیز در این پهنه دیده می‌شوند. پستاندارانی چون خرگوش، شغال و موش صحرایی و خزندگانی مانند بزمجه، آگاما (گونه‌ای مارمولک)، ارمیاس کویر، افعی و سوسمار برخی از حیات‌وحش تالاب‌اند.

بر روی‌هم، در این گستره چهار گونه پستاندار، پنج گونه پرنده و پنج گونه خزنده شناسایی شده است، پژوهش‌ها نشان می‌دهد که افزون‌بر ۲۴۰ گونه موجودات هوازی مانند جلبک‌ها، باکتری‌ها و قارچ‌ها در تالاب زیست می‌کنند.

پوشش گیاهی تالاب حوض سلطان بیش از ۴۰ گونه است، به‌ویژه این‌که شماری از آن‌ها گیاهان دارویی درخور توجهی دارند، درمنه‌ی بیابانی، اشنان، تاغ‌زرد و سیاه، سودا و اسفناج در این تالاب رویش می‌کنند.

تالاب غدیر

تالاب غدیر در جنوب غربی استان قم، در فاصله‌ی ۱۰ کیلومتری غرب دریاچه‌ نمک و دشت مسیله است، وسعت آن به سه هزار هکتار می‌رسد و تالابی شور و فصلی شناخته می‌شود.


تالاب غدیر هیچ‌گونه رودخانه‌ای ندارد و سفره‌های آبی آن گستره آبِ تالاب را برآورده می‌کنند، این تالاب دو دهه خشک بود اما بارش‌های بهاری سال‌های گذشته آن را از خشکی رهایی بخشید دسترسی به تالاب غدیر، از آن‌رو که جاده‌ای ندارد، دشوار است.


انتهای پیام/۱۷۰