عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: بهرغم دشمنیهای گسترده استکبار جهانی علیه تشیع، راهپیمایی اربعین که هر سال باشکوهتر و در کمال امنیت و صمیمیت بیشتر برگزار میشود بُعد دیگری از قدرت تشیع بهویژه ایران و عراق را به نمایش میگذارد.
به گزارشپایگاه خبری تحلیلی «قم فردا» زیارت قبور اولیای دین و بهخصوص معصومان (علیهمالسّلام) مورد سفارش پیشوایان دین است. در این میان، سفارش ویژه بر زیارت امام حسین (علیهالسّلام) شده است. از جمله، زیارت سیدالشهدا در سالروز اربعین حسینی است که در روایت امام صادق و امام عسکری (علیهالسلام)، بدان سخن رفته است. سالیان زیادی است که شیعیان در ایام اربعین حسینی با پای پیاده به زیارت آن حضرت مشرف میشوند.
پیادهرَوی اربعین، یا راهپیمایی اربعین، از آیینهای شیعی است که در روزهای منتهی به ۲۰ صفر (اربعین حسینی) برگزار میشود. این پیادهروی از نقاط مختلف عراق و برخی شهرهای ایران بهطرف کربلا و باهدف زیارت اربعین انجام میشود. بیشتر زائران، از مسیر نجف به کربلا میروند.
به گفته برخی پژوهشگران، راهپیمایی در روز اربعین از زمان امامان معصوم (ع) در بین شیعیان رایج بوده است. سید محمدعلی قاضی طباطبایی در کتاب تحقیق درباره اول اربعین سیدالشهدا، زیارت امام حسین در روز اربعین را سنت و رفتار مداومِ شیعیان از زمان ائمه دانسته که در زمان بنیامیه و بنیعباس نیز به این حرکت پایبند بودهاند.
از همین رو خبرنگار ما در خصوص جایگاه و اهمیت راهپیمایی اربعین و قیام امام حسین (ع) با حجتالاسلام محمد ملکزاده، کارشناس سیاسی و عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفتگویی را انجام داده است.
سؤال: آثار چشمگیر پیادهروی جهانی اربعین چیست.
یکی از سنتهای مرسوم تشیع در طول تاریخ اسلام زیارت اربعین بوده که بهمرورزمان گسترشیافته است بهطوریکه امروزه راهپیمایی شیعیان بهسوی کربلا به یکی از مهمترین و گستردهترین مراسم عزاداری شیعیان جهان تبدیل شده و این مراسم در زمره بزرگترین اجتماعات مذهبی جهان قرار گرفته است.
امام صادق (ع) به یکی از دوستان خود در خصوص اهمیت پیادهروی برای زیارت امام حسین (ع) میفرماید: کسى که با پای پیاده به زیارت امام حسین (ع) برود خداوند به هر قدمى که برمىدارد یک حسنه برایش نوشته و یک گناه از او محو مىفرماید و یک درجه مرتبهاش را بالا مىبرد. کسانی که توفیق زیارت امام حسین (ع) با پای پیاده در ایام اربعین را داشتهاند به این حقیقت تأکید میکنند که این سفر، سفر تزکیه و پاککنندۀ روح از آلودگیهاست و این تنها یکی از پیامدها از آثار و برکات بیشمار این سفر معنوی است. آثاری که نتایج آن نهتنها شامل زائران که نصیب کل جامعه اسلامی و جهان اسلام نیز میگردد.
سؤال: یکی از پیامدهای گردهمایی اربعین در بُعد سیاسی است؛ آثار این بُعد چگونه است.
یکی دیگر از پیامدهای روشن مراسم شکوهمند اربعین را میتوان افزایش قدرت سیاسی تشیع دانست. نمایش خیل گسترده زائران حسینی در رسانههای جهانی، مردمان جهان را به بررسی و مطالعه سیره و منش حسینی که بزرگترین الگوی شیعیان عالم است ترغیب میکند؛ این امر احترام جهانی را برای آن امام همام ایجاد نموده و در نتیجه قدرت سیاسی تشیع را افزایش داده است. در همین سالهای اخیر دنیا شاهد بود که این مراسم شکوهمند چه تأثیر گستردهای در تزلزل قدرت جریان تکفیری داعش در سوریه و عراق به همراه داشت و شکست و اضمحلال آنان را سرعت بخشید. این موضوع به اذعان کارشناسان سیاسی یکی از مهمترین عوامل پیروزی شیعیان در عراق و دیگر مناطق علیه جریان تکفیری تحت حمایت غرب بوده است. موضوعی که امروزه به دلیل تهدیدات گسترده استکبار علیه شیعیان و بهویژه ملت ولایتمدار و محب اهلبیت در ایران از اهمیت بسزایی برخوردار است.
باتوجهبه این بهجرئت میتوان گفت همایش اربعین علاوه بر بعد معنوی و مذهبی، دارای آثار گسترده سیاسی در سطح بینالمللی و منطقهای است. برگزاری چنین همایش باشکوهی در کمال امنیت، حاوی پیامهای مهمی برای منطقه و جهان هست. از نگاه تحلیلگران سیاسی برگزاری مراسم باشکوه اربعین در سالهای اخیر توانسته به تقویت جایگاه ایران در منطقه و نزدیکشدن قلوب مسلمانان به یکدیگر کمک کند و همچنین در سطح بینالمللی باعث تأثیرگذاری بیشتر ایران بهعنوان یک نظام قدرتمند شیعی شده است.
بهرغم دشمنیهای گسترده استکبار جهانی علیه تشیع، راهپیمایی اربعین که هر سال باشکوهتر و در کمال امنیت و صمیمیت بیشتر برگزار میشود بعد دیگری از قدرت تشیع بهویژه نظام جمهوری اسلامی ایران و دولت اسلامی عراق را به نمایش میگذارد که توانستهاند امنیت این خیل گسترده جمعیت عاشق را تأمین نمایند.
انعکاس این همایش و مراسم پیادهروی از طریق رسانهها در تمام دنیا این پیام را به دنبال خواهد داشت که اولاً این خیل گسترده جمعیت که اینچنین عاشقانه در این پیادهروی شرکت نمودهاند، در برابر هر اتفاق و تهدیدی علیه تشیع، قدرتمندانه ایستادگی خواهند کرد و دوم اینکه تأمین امنیت مراسم راهپیمایی اربعین، ثابت میکند نظام اسلامی قادر است بدون هرگونه حمایت و کمک خارجی امنیت خویش و منطقه را تأمین نماید
سؤال: مهمترین فلسفه و هدف قیام امام حسین (ع) کدام است.
نکتة مهمی که هرگز نباید فراموش کرد، توجه به اهداف قیام امام حسین و فلسفه عزاداریها و برگزاری مراسم اربعین برای آن حضرت است. باید آن اهداف را شناخت و با چرایی قیام و اهداف آن آشنا شد. باید دانست چرا آن بزرگوار حاضر شد جان خود و خاندان و یاران باوفایش را تقدیم و یا عزیزانش را در بند اسارت مشاهده کند. باید راه و رفتار و عمل امام را شناخت و تلاش نمود که ما شیعیان نیز آنگونه باشیم.
سالار شهیدان در وصیتنامهای که خطاب به برادر بزرگوارش محمد بن حنفیه نوشتند، هدف از قیام خود را اصلاح امور و زنده کردن امربهمعروف و نهیازمنکر دانستند: «انما خرجت لطلب الاصلاح فی امه` جدی ارید ان امر بالمعروف وانهی عن المنکر». این مهمترین فلسفه و هدف قیام امام حسین (ع) است. یک شیعه و مسلمان واقعی با اقتدا به سالار شهیدان هرگز در برابر فسادها، بیعدالتیها و پایمالشدن ارزشهای دینی در جامعه اسلامی ساکت نخواهد ماند.
مبارزه با گسترش فساد و گناه و علنی شدن آن در جامعه درسی است که ما از جریان عاشورا و قیام امام حسین (ع) میگیریم. در روایت معروف آن حضرت خطاب به فرزدق درباره عهدشکنی کوفیان آمده است: ای فرزدق! اینان قومی هستند که اطاعت شیطان را برگزیده و اطاعت خداوند رحمان را ترک کردهاند، فساد در زمین را آشکار ساخته و به حدود شرعی توجه نمیکنند. ایشان همچنین پیش از قیام خود در تبیین اهداف خویش از این قیام فرمودند: آیا نمیبینید که به حق عمل نمیشود و باطل طرد نمیگردد؟! در چنین شرایطی یک مؤمن واقعی مرگ را بر زندگی ترجیح میدهد و من مرگ را جز سعادت و زندگی با ظالمان را جز زجر و شکنجه نمیبینم.
بنابراین باید کوشید ضمن تجلیل و بزرگداشت قیام عاشورا، با اهداف مقدس این قیام آشنا شد و از آن درس گرفت، که بالندگی و عزت جامعه اسلامی در گرو شناخت مکتب حسینی است.
سؤال: این روزها شاهد کشتار و نسلکشی مردم غزه توسط جنایتکاران رژیم صهیونیستی هستیم که در این مسیر از هیچ تلاش و اقدامی دریغ نکرده و نمیکنند. همچنین در مکتب امام حسین (ع) این مسئله وجود دارد که شهادت را قبول کرد؛ ولی ظلم و زور را قبول نکرد؛ حال آیا قیام و مقاومت مردم غزه ادامه راه قیام امام حسین (ع) است؟
رویداد کربلا جریانی است که پس از شکلگیری، محدودههای جغرافیایی را در هر عصری درنوردیده و همچون رودی خروشان در بستر تاریخ جاری گردیده است. تسلیمنشدن در برابر ظالمان بهعنوان الگویی از مکتب امام حسین (ع) درسی است که حتی بسیاری از غیرمسلمانان هم به آن اعتراف میکنند.
ما بارها در سخنان رهبران مقاومت فلسطین شنیدهایم که قیام خود را ادامه راه و قیام حسین بن علی توصیف میکنند. مقام معظم رهبری هم اشاره فرمودند که سران غاصب صهیونیستی یزیدیان زمان ما هستند و جنایات رژیم صهیونیستی علیه مردم مظلوم غزه جلوهای از جنایات دشمنان امام حسین است. پیروان مکتب امام حسین همچون مردم مظلوم غزه و رهبران آنان با اشتیاق به استقبال شهادت میروند؛ اما هرگز تسلیم ستمگران نمیشوند.