استپ وزنی زمانی اتفاق میافتد که مغز ما احساس میکند که بدن شروع به ازدستدادن چربی کرده و مصرف کالری نسبت به قبل کمتر شده است؛ سطح چربی در بدن ما بهعنوان “نقطه تنظیم” شناخته میشود، و زمانی که به زیر این سطح برود، مغز به آن پاسخ خواهد داد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «قم فردا» ناتوانی در کاهش وزن پس از کاهش سریع وزن اولیه بهعنوان یک فلات یا استپ وزن شناخته میشود که میتواند در مسیر رسیدن به وزن مطلوب ناامیدکننده باشد؛ در استپ وزنی، افراد در یک وزن مشخص ثابت میمانند و وزنشان تغییر نمیکند؛ زیرا عوامل مختلفی غیر از رژیم غذایی و کالری که دریافت کردهاند بر روی رسیدن به وزن مطلوب اثر دارد.
حتی میتوان گفت در یک رژیم افزایش وزن هم ممکن است افراد استپ وزنی را تجربه کنند که میتوان گفت ژنتیک اصلیترین دلیل توقف افزایش وزن در افراد است؛ زیرا ژنتیک برای برخی از افراد نوع بدن لاغر را طبیعی تعیین میکند و بیش از یک حد مشخص اضافهوزن نخواهند داشت.
در شرایطی که استپ وزنی یکروال مشخص و ثابت دارد؛ اما شامل دو نوع کاذب و واقعی است که افراد تغیری در کاهش یا افزایش وزن خود احساس نمیکنند.
گاهی اوقات کاهش وزن اتفاق میافتد و فرد متوجه آن نمیشوید، در واقع در این حالت سرعت کاهش وزن کند یا حتی موقتاً متوقف شده و مجدداً ادامه مییابد؛ زیرا عواملی باعث کندشدن روند کاهش وزن هستند که به این حالت از توقف کاهش وزن در واقع استپ وزنی کاذب گفته میشود و معمولاً خودبهخود برطرف میشود.
در حالت دوم نیز که معمولاً اکثر افراد آن را تجربه میکنند، استپ وزنی واقعی است؛ در این شرایط بنا بر دلایل مختلفی کاهش وزن متوقف شده و وزن افراد هیچ تغییری نمیکند؛ زیرا معمولاً به دلیل کاهش دریافت مواد مغذی و مکملهای مناسب، بدن استپ وزن را تجربه میکند.
محدثه افراز کارشناس ارشد فیزیولوژی ورزش در گفتگو با خبرنگار «قم فردا» با اشاره به دلایل استپ وزنی اظهار داشت: در پروسه فلات کاهش وزن ۱۸ دلیل اصلی به طور مستمر موردنظر هستند.
وی با اشاره به این دلایل بیان داشت: مقاومت به هورمون لپتین، مقاومت به هورمون انسولین، نبود کافی کربوهیدراتهای مرکب، داروها، ویتامینها و املاح، اختلال در هورمون سروتونین، اسیدی شدن بدن، بالابودن سطح هورمون کورتیزول، اختلالات پزشکی، سلولیت، سندرم بیش تمرینی، عدم انجام فعالیتهای ورزشی، عادتکردن بدن به رژیم غذایی و برنامه تمرینی، عدم تعادل بین باکتریهای مفید و مضر در دستگاه گوارش، بالابودن هورمون پرولاکتین، سندرم روده نشتکننده، عدم رعایت کامل برنامه غذایی و تمرینی و عدم تعادل بین هورمونهای گرلین، آدیپنکتین، لیپتین و اور اکسین از دلایل اصلی فلات یا کاهش وزن هستند.
استپ وزنی زمانی اتفاق میافتد که مغز ما احساس میکند که بدن شروع به ازدستدادن چربی کرده و مصرف کالری نسبت به قبل کمتر شده است؛ سطح چربی در بدن ما بهعنوان “نقطه تنظیم” شناخته میشود، و زمانی که به زیر این سطح برود، مغز به آن پاسخ خواهد داد.
مغز سیگنالهای هورمونی زیادی را از بدن دریافت میکند و زمانی که سطح چربی بدن را پایینتر حس کند، با کاهش سرعت متابولیسم ما برای حفظ ذخایر چربی باقیمانده دست به عمل شده زیرا این پاسخ از مغز یک مکانیسم تکاملی محافظ است.
نیلوفر بهبهانی کارشناس تربیتبدنی در گفتگو با خبرنگار «قم فردا» با اشاره به روشهای رهایی از استپ وزنی اظهار داشت: با وجودی که استپ وزنی بسیار ناامیدکننده است و بسیاری از افراد دست از تلاش برمیدارند، اما هنوز هم میتوان با یک سری راهحلها، از فلات کاهش وزن عبور کرد و مجدداً وزن خود را کاهش داد.
وی با اشاره به راهکارهای رهایی از استپ وزنی گفت: تنوع در تمرینات ورزشی، تجدیدنظر در مصرف کالری، افزایش پروتئین، کنترل استرس و خواب کافی، افزایش فعالیتهای هوازی، هیدراتاسیون مناسب، داشتن برنامه غذایی متعادل و استفاده از تمرینات مقاومتی از راههای مؤثر در رهایی از استپ وزنی است.
استپ وزنی برای برخی افراد در شرایط مختلف نیز اتفاق میافتد به طور مثال برخی افراد به دلیل شرایط پزشکی و برخی از درمانهای دارویی که موجب کاهش وزن میشوند دچار توقف وزن میشوند برای مثال پرکاری تیروئید، دیابت نوع یک، بیماریهای التهابی روده و مشکلات اختلالات اشتها از جمله دلایل توقف افزایش وزن در برخی از افراد است.
حتی در برخی رژیم های کاهش وزن افراد دچار توقف وزن میشوند به طور مثال در رژیم کتوژنیک به دلیل وجود فاکتورهایی مانند افزایش میزان کربوهیدرات دریافتی یا مصرفنکردن مواد مغذی موردنیاز میتواند استپ وزنی صورت میگیرد و یا در رژیم فستینگ زمانی که افراد میزان کربوهیدرات و پروتئین زیادی را دریافت کنند و در کنار آن استرس و بیخوابی بیش از حد را تجربه کنند، ممکن است دچار استپ وزنی شوند؛ زیرا در صورت عدم دریافت مواد مغذی لازم و مصرف بیش از حد کالری در روز احتمال رسیدن به فلات کاهش وزن زیاد است.
نرسیدن بدن افراد به وضعیت کتوزیس و وجود برخی بیماریهای زمینهای یا استرس داشتن و عدم خواب کافی هم از فاکتورهای مهمی است که میتواند دلیل توقف وزن در این نوع رژیم غذایی باشد.
یکی از روشهای شناخته شده کاهش وزن در مدتزمان کوتاه رژِم شوک است که در این روش، مصرف کالری در طول روز بهشدت محدود شده علاوه بر این، فعالیتهای ورزشی شدیدی انجام میشود که باعث سوختن بیشتر چربی در بدن میشود؛ اما برای استفاده از رژیم شوک باید به چند نکته توجه داشت؛ زیرا این روش برای برخی از افراد مناسب نیست به طور مثال، افرادی که دارای بیماریهای قلبی و عروقی و یا افرادی که فعالیتهای ورزشی شدید را نتوانند انجام دهند هستند، بهتر است از این روش استفاده نکنند.
استفاده از رژیم شوک در مدتزمان طولانی توصیه نمیشود و معمولاً برای مدت کوتاهی مانند یک هفته به کار میرود، بعد از اتمام دوره نیز باید بهتدریج به رژیم غذایی عادی بازگشته و فعالیتهای ورزشی را بهمرور افزایش داد.