قم فردا گزارش می‌دهد؛
فرش قم، نماد هنر و اصالت ایرانی
کد خبر: 53968
صنعت فرش قم در دهه‌های گذشته، یکی از منابع مهم اشتغال و درآمدزایی در این منطقه بوده با این حال، در سال‌های اخیر، به دلیل تغییر سلیقه بازار جهانی، افزایش قیمت مواد اولیه و کاهش قدرت خرید داخلی، این صنعت با رکود قابل‌توجهی مواجه شده است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «قم فردا» صنعت فرش و قالی‌بافی در ایران، به‌عنوان یکی از کهن‌ترین و ارزشمندترین هنرهای دستی، همواره جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ و اقتصاد کشور داشته است. در این میان، فرش قم به دلیل ظرافت، تنوع رنگ و طرح‌های منحصربه‌فرد، از دیرباز مورد توجه هنردوستان و خریداران داخلی و خارجی قرار گرفته است.
قالی‌بافی در قم، ریشه در تاریخ و مذهب این شهر دارد. بسیاری از طرح‌های فرش قم، الهام‌گرفته از هنر مذهبی و تلفیقی از نقوش اسلیمی، گل‌های شاه‌عباسی و نگاره‌های سنتی است. استفاده از پشم مرغوب و رنگ‌های گیاهی در گذشته، باعث شده بود تا فرش‌های قم نه‌تنها از نظر زیبایی، بلکه از لحاظ دوام و کیفیت نیز زبانزد باشند.
اما امروزه صنعت فرش قم با چالش‌های متعددی روبه‌رو است. از کاهش تقاضای جهانی تا مشکلات اقتصادی داخلی، همه‌وهمه بر این صنعت تأثیر گذاشته‌اند.
محمدرضا حسینی کارشناس فرش و صنایع‌دستی در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی «قم فردا» با اشاره به ویژگی‌های متمایزکننده فرش قم نسبت به فرش‌های دیگر مناطق اظهار داشت: فرش قم به دلیل تراکم بالا در حدود ۵۰ تا ۷۰ گره در رج و استفاده از نخ‌های ابریشمی و پشمی مرغوب، از ظرافت و زیبایی خاصی برخوردار است، همچنین، طرح‌های منحصربه‌فردی مانند لچک و ترنج، محرابی و نقش‌های اسلیمی در این فرش‌ها دیده می‌شود که نشان‌دهنده ذوق هنری بافندگان قمی است.
وی با اشاره به جایگزین‌شدن رنگ‌های شیمیایی به‌جای رنگ‌های طبیعی در فرش قم گفت: متأسفانه به دلیل افزایش هزینه‌ها و کمبود استادکاران ماهر، بیشتر کارگاه‌ها به رنگ‌های شیمیایی روی آورده‌اند. البته هنوز برخی از هنرمندان قدیمی هستند که از روناس، اسپرک و پوست گردو برای رنگ‌آمیزی نخ‌ها استفاده می‌کنند، اما این روش‌ها بسیار هزینه‌بر و زمان‌بر شده‌اند.
کارشناس فرش و صنایع‌دستی با اشاره به مهم‌ترین چالش‌های پیشروی صنعت فرش قم بیان داشت: کمبود نیروی جوان و علاقه‌مند به قالی‌بافی، رقابت با فرش‌های ماشینی ارزان‌قیمت و مشکلات صادرات از جمله چالش‌های اصلی هستند. بسیاری از جوان‌ها به دلیل درآمد پایین این حرفه، به سمت مشاغل دیگر می‌روند.
وی با اشاره به راهکارهای احیای فرش قم گفت: حمایت دولت از طریق معافیت‌های مالیاتی، ارائه تسهیلات به کارگاه‌های کوچک و تبلیغات بین‌المللی می‌تواند کمک‌کننده باشد. همچنین، ایجاد برند فرش قم و معرفی آن در نمایشگاه‌های جهانی ضروری است.
وضعیت اقتصادی فرش قم، بین سنت و مدرنیته
صنعت فرش قم در دهه‌های گذشته، یکی از منابع مهم اشتغال و درآمدزایی در این منطقه بوده است. با این حال، در سال‌های اخیر، به دلیل تغییر سلیقه بازار جهانی، افزایش قیمت مواد اولیه و کاهش قدرت خرید داخلی، این صنعت با رکود قابل‌توجهی مواجه شده است.
صادرات فرش قم که روزگاری به کشورهایی مانند آلمان، ایتالیا و امارات متحده عربی انجام می‌شد، امروزه به دلیل تحریم‌ها و رقابت با کشورهایی مانند هند و پاکستان، کاهش‌یافته است. از سوی دیگر، فرش ماشینی با قیمت پایین‌تر، بخش زیادی از بازار داخلی را به خود اختصاص داده است.
با این وجود، هنوز هم کارگاه‌های کوچک و خانوادگی در قم وجود دارند که با حفظ کیفیت و اصالت، به تولید فرش دستباف ادامه می‌دهند. برخی از تجار نیز با استفاده از پلتفرم‌های دیجیتال، فرش قم را به بازارهای جهانی معرفی کرده‌اند. اما برای نجات این صنعت، نیاز به برنامه‌ریزی کلان و سرمایه‌گذاری جدی است.
مبینا یاحقی کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی «قم فردا» با اشاره به نقش فرش قم در اقتصاد استان اظهار داشت: فرش قم اگرچه امروزه سهم کوچکی از اقتصاد استان را تشکیل می‌دهد، اما در صورت حمایت، می‌تواند به یکی از منابع مهم ارزآوری تبدیل شود. این صنعت پتانسیل ایجاد هزاران شغل مستقیم و غیرمستقیم را دارد.
وی با اشاره به مهم‌ترین موانع صادرات فرش قم گفت: تحریم‌ها، نبود بازاریابی حرفه‌ای و مشکلات حمل‌ونقل بین‌المللی از جمله موانع اصلی هستند. همچنین، برخی واردکنندگان به دلیل نوسانات قیمت ارز، تمایلی به انعقاد قراردادهای بلندمدت ندارند.
کارشناس اقتصادی با اشاره به تأثیر سیاست‌های حمایتی دولت از فرش قم بیان داشت: متأسفانه برنامه‌های حمایتی اغلب نیمه‌کاره رها شده‌اند. برای مثال، طرح ملی فرش که قرار بود به تولیدکنندگان کمک کند، به دلیل کمبود بودجه به نتیجه نرسید.
وی با اشاره به آینده اقتصادی فرش قم گفت: اگر بتوان از فناوری‌های نوین در بازاریابی و فروش استفاده کرد و همچنین کیفیت را همراه با قیمت رقابتی حفظ نمود، فرش قم می‌تواند جایگاه خود را باز یابد. اما بدون حمایت‌های جدی، آینده این صنعت مبهم خواهد بود.
فرش قم، گنجینه‌ای در معرض فراموشی
صنعت فرش و قالی‌بافی قم، میراثی چندصدساله است که امروز در تقابل میان سنت و مدرنیته، نفس‌های آخر را می‌کشد. این هنر اصیل که روزی زینت‌بخش خانه‌های اشراف اروپایی و موزه‌های معتبر جهانی بود، امروز به دلیل بی‌مهری سیاست‌گذاران، تغییر ذائقه بازار و هجوم فرش‌های ماشینی ارزان‌قیمت، در حال تبدیل‌شدن به خاطره‌ای دور است.
واقعیت این است که اگر روند فعلی ادامه یابد، ممکن است در کمتر از دو دهه آینده، دیگر خبری از قالی‌بافان قدیمی قم نباشد. نسل جوان به دلیل درآمد ناچیز و دشواری کار، تمایلی به یادگیری این هنر ندارد. از سوی دیگر، کارگاه‌های بزرگ یکی پس از دیگری تعطیل می‌شوند، چون صادراتشان به دلیل تحریم‌ها و نوسانات ارزی به‌صرفه نیست. حتی در بازار داخلی نیز تقاضا برای فرش دستباف به‌شدت کاهش‌یافته است.
فرش قم تنها یک کالای اقتصادی نیست، بلکه بخشی از هویت ملی و تاریخی ماست. نجات این صنعت نیازمند عزمی جدی از سوی دولت، بخش خصوصی و خود هنرمندان است. اگر امروز اقدام نکنیم، فردا باید شاهد مرگ تدریجی یکی از باشکوه‌ترین هنرهای ایرانی باشیم.
آیا می‌توانیم بگذاریم این گنجینه ارزشمند به تاریخ بپیوندد یا آنکه با برنامه‌ریزی و همت جمعی، بار دیگر نام فرش قم را در بازارهای جهانی طنین‌انداز کنیم؛ انتخاب با ماست.
خبرنگار: محمدعلی رجبی
انتهای خبر/150
قالی‌بافی در قم، ریشه در تاریخ و مذهب این شهر دارد. بسیاری از طرح‌های فرش قم، الهام‌گرفته از هنر مذهبی و تلفیقی از نقوش اسلیمی، گل‌های شاه‌عباسی و نگاره‌های سنتی است. استفاده از پشم مرغوب و رنگ‌های گیاهی در گذشته، باعث شده بود تا فرش‌های قم نه‌تنها از نظر زیبایی، بلکه از لحاظ دوام و کیفیت نیز زبانزد باشند.
اما امروزه صنعت فرش قم با چالش‌های متعددی روبه‌رو است. از کاهش تقاضای جهانی تا مشکلات اقتصادی داخلی، همه‌وهمه بر این صنعت تأثیر گذاشته‌اند.
محمدرضا حسینی کارشناس فرش و صنایع‌دستی در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی «قم فردا» با اشاره به ویژگی‌های متمایزکننده فرش قم نسبت به فرش‌های دیگر مناطق اظهار داشت: فرش قم به دلیل تراکم بالا در حدود ۵۰ تا ۷۰ گره در رج و استفاده از نخ‌های ابریشمی و پشمی مرغوب، از ظرافت و زیبایی خاصی برخوردار است، همچنین، طرح‌های منحصربه‌فردی مانند لچک و ترنج، محرابی و نقش‌های اسلیمی در این فرش‌ها دیده می‌شود که نشان‌دهنده ذوق هنری بافندگان قمی است.
وی با اشاره به جایگزین‌شدن رنگ‌های شیمیایی به‌جای رنگ‌های طبیعی در فرش قم گفت: متأسفانه به دلیل افزایش هزینه‌ها و کمبود استادکاران ماهر، بیشتر کارگاه‌ها به رنگ‌های شیمیایی روی آورده‌اند. البته هنوز برخی از هنرمندان قدیمی هستند که از روناس، اسپرک و پوست گردو برای رنگ‌آمیزی نخ‌ها استفاده می‌کنند، اما این روش‌ها بسیار هزینه‌بر و زمان‌بر شده‌اند.
کارشناس فرش و صنایع‌دستی با اشاره به مهم‌ترین چالش‌های پیشروی صنعت فرش قم بیان داشت: کمبود نیروی جوان و علاقه‌مند به قالی‌بافی، رقابت با فرش‌های ماشینی ارزان‌قیمت و مشکلات صادرات از جمله چالش‌های اصلی هستند. بسیاری از جوان‌ها به دلیل درآمد پایین این حرفه، به سمت مشاغل دیگر می‌روند.
وی با اشاره به راهکارهای احیای فرش قم گفت: حمایت دولت از طریق معافیت‌های مالیاتی، ارائه تسهیلات به کارگاه‌های کوچک و تبلیغات بین‌المللی می‌تواند کمک‌کننده باشد. همچنین، ایجاد برند فرش قم و معرفی آن در نمایشگاه‌های جهانی ضروری است.
وضعیت اقتصادی فرش قم، بین سنت و مدرنیته
صنعت فرش قم در دهه‌های گذشته، یکی از منابع مهم اشتغال و درآمدزایی در این منطقه بوده است. با این حال، در سال‌های اخیر، به دلیل تغییر سلیقه بازار جهانی، افزایش قیمت مواد اولیه و کاهش قدرت خرید داخلی، این صنعت با رکود قابل‌توجهی مواجه شده است.
صادرات فرش قم که روزگاری به کشورهایی مانند آلمان، ایتالیا و امارات متحده عربی انجام می‌شد، امروزه به دلیل تحریم‌ها و رقابت با کشورهایی مانند هند و پاکستان، کاهش‌یافته است. از سوی دیگر، فرش ماشینی با قیمت پایین‌تر، بخش زیادی از بازار داخلی را به خود اختصاص داده است.
با این وجود، هنوز هم کارگاه‌های کوچک و خانوادگی در قم وجود دارند که با حفظ کیفیت و اصالت، به تولید فرش دستباف ادامه می‌دهند. برخی از تجار نیز با استفاده از پلتفرم‌های دیجیتال، فرش قم را به بازارهای جهانی معرفی کرده‌اند. اما برای نجات این صنعت، نیاز به برنامه‌ریزی کلان و سرمایه‌گذاری جدی است.
مبینا یاحقی کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی «قم فردا» با اشاره به نقش فرش قم در اقتصاد استان اظهار داشت: فرش قم اگرچه امروزه سهم کوچکی از اقتصاد استان را تشکیل می‌دهد، اما در صورت حمایت، می‌تواند به یکی از منابع مهم ارزآوری تبدیل شود. این صنعت پتانسیل ایجاد هزاران شغل مستقیم و غیرمستقیم را دارد.
وی با اشاره به مهم‌ترین موانع صادرات فرش قم گفت: تحریم‌ها، نبود بازاریابی حرفه‌ای و مشکلات حمل‌ونقل بین‌المللی از جمله موانع اصلی هستند. همچنین، برخی واردکنندگان به دلیل نوسانات قیمت ارز، تمایلی به انعقاد قراردادهای بلندمدت ندارند.
کارشناس اقتصادی با اشاره به تأثیر سیاست‌های حمایتی دولت از فرش قم بیان داشت: متأسفانه برنامه‌های حمایتی اغلب نیمه‌کاره رها شده‌اند. برای مثال، طرح ملی فرش که قرار بود به تولیدکنندگان کمک کند، به دلیل کمبود بودجه به نتیجه نرسید.
وی با اشاره به آینده اقتصادی فرش قم گفت: اگر بتوان از فناوری‌های نوین در بازاریابی و فروش استفاده کرد و همچنین کیفیت را همراه با قیمت رقابتی حفظ نمود، فرش قم می‌تواند جایگاه خود را باز یابد. اما بدون حمایت‌های جدی، آینده این صنعت مبهم خواهد بود.
فرش قم، گنجینه‌ای در معرض فراموشی
صنعت فرش و قالی‌بافی قم، میراثی چندصدساله است که امروز در تقابل میان سنت و مدرنیته، نفس‌های آخر را می‌کشد. این هنر اصیل که روزی زینت‌بخش خانه‌های اشراف اروپایی و موزه‌های معتبر جهانی بود، امروز به دلیل بی‌مهری سیاست‌گذاران، تغییر ذائقه بازار و هجوم فرش‌های ماشینی ارزان‌قیمت، در حال تبدیل‌شدن به خاطره‌ای دور است.
واقعیت این است که اگر روند فعلی ادامه یابد، ممکن است در کمتر از دو دهه آینده، دیگر خبری از قالی‌بافان قدیمی قم نباشد. نسل جوان به دلیل درآمد ناچیز و دشواری کار، تمایلی به یادگیری این هنر ندارد. از سوی دیگر، کارگاه‌های بزرگ یکی پس از دیگری تعطیل می‌شوند، چون صادراتشان به دلیل تحریم‌ها و نوسانات ارزی به‌صرفه نیست. حتی در بازار داخلی نیز تقاضا برای فرش دستباف به‌شدت کاهش‌یافته است.
فرش قم تنها یک کالای اقتصادی نیست، بلکه بخشی از هویت ملی و تاریخی ماست. نجات این صنعت نیازمند عزمی جدی از سوی دولت، بخش خصوصی و خود هنرمندان است. اگر امروز اقدام نکنیم، فردا باید شاهد مرگ تدریجی یکی از باشکوه‌ترین هنرهای ایرانی باشیم.
آیا می‌توانیم بگذاریم این گنجینه ارزشمند به تاریخ بپیوندد یا آنکه با برنامه‌ریزی و همت جمعی، بار دیگر نام فرش قم را در بازارهای جهانی طنین‌انداز کنیم؛ انتخاب با ماست.
خبرنگار: محمدعلی رجبی
انتهای خبر/150
| لینک مطلب: | http://qomefarda.ir/News/item/53968 |