قم، بیش از آنکه تنها بهعنوان پایتخت مذهبی ایران شناخته شود، قلب تپنده شبکه حمل و نقل کشور است و محورهای راهی این شهر، شریانهای حیاتی هستند که شمال را به جنوب و شرق را به غرب ایران پیوند میزنند.
به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «قم فردا» قم، بهعنوان یکی از کلیدیترین شهرهای ایران، نهتنها از نظر مذهبی و فرهنگی، بلکه از لحاظ جغرافیایی و راهبردهای حملونقلی نیز جایگاهی ویژه دارد.
این شهر که در مرکز ایران واقع شده، بهعنوان یک هاب ارتباطی بین شمال و جنوب، شرق و غرب کشور عمل میکند.
محورهای راهی قم، شریانهای حیاتی هستند که اتصال پایتخت به استانهای مرکزی، جنوبی و غربی را تسهیل میکنند.
از کریدور تجاری شمال - جنوب تا مسیر زائران مشهد و کربلا، جادههای قم نقشی کلیدی در امنیت، اقتصاد و توسعه ملی ایفا میکنند؛ اهمیت این محورها تنها به حمل و نقل مسافر و کالا محدود نمیشود، بلکه در شرایط بحرانی مانند تحریمها، حوادث طبیعی یا بحرانهای امنیتی، این مسیرها نقش تعیینکنندهای در حفظ ثبات اقتصادی و امنیتی کشور دارند.
همچنین، قرارگرفتن قم در مسیر کریدور شمال - جنوب و شرق - غرب، آن را به یک نقطه استراتژیک در تجارت بینالمللی تبدیل کرده است.
حسن لطفی در گفتگو با خبرنگار ما با اشاره به نقش محورهای راهی قم در شبکه حمل و نقل کشور اظهار داشت: محورهای راهی قم، بهویژه اتوبان قم - تهران و جاده قم - اصفهان، از مهمترین مسیرهای مواصلاتی ایران هستند. این محورها نهتنها ترافیک سنگین پایتخت را کاهش میدهند، بلکه مسیر اصلی انتقال کالا از بنادر جنوب به مرکز و شمال کشور هستند.
وی در ادامه افزود: همچنین، مسیر قم - اراک، یکی از حلقههای اتصال به استانهای غربی و کردستان است. بدون این مسیرها، شبکه حمل و نقل کشور دچار اختلال جدی میشد.
کارشناس برنامهریزی حمل و نقل با اشاره به کمک توسعه این محورها به رشد اقتصادی کشور بیان داشت: توسعه زیرساختهای راههای قم، بهویژه اتصال آن به بندر امام خمینی و کریدور بینالمللی شمال - جنوب، باعث افزایش سرعت تجارت و کاهش هزینههای حمل و نقل میشود؛ این موضوع جذب سرمایهگذاری و توسعه صنایع پیرامونی را تسهیل میکند.
وی با اشاره به چالشهایی مدیریتی در این محورها گفت: ترافیک سنگین، فرسودگی برخی از بخشهای جادهها و نبود سیستمهای هوشمند مدیریت ترافیک از مشکلات اصلی هستند؛ همچنین، در فصلهای پرتردد مانند تعطیلات نوروز، این مسیرها با بار ترافیکی بسیار بالایی مواجه میشوند که نیازمند برنامهریزی دقیقتر است.
لطفی با اشاره به راهکارهایی برای بهبود وضعیت محورهای راهی قم ابراز داشت: توسعه خطوط ریلی برای کاهش بار ترافیکی جادهها، نصب سیستمهای هوشمند ترافیکی برای مدیریت بهتر جریان وسایل نقلیه، احداث راههای کمربندی جدید برای کاهش ترافیک درونشهری قم و توسعه کریدورهای چندوجهی (جاده، ریلی، هوایی) برای افزایش کارایی، راههای بهبود وضعیت محورهای راهی قم هستند. قم، حلقه اتصال اقتصاد و امنیت ملی
قم تنها یک شهر مذهبی نیست؛ این شهر یک گره راهبردی در شبکه حمل و نقل ایران است؛ موقعیت جغرافیایی قم به گونهای است که این شهر را به پل ارتباطی بین استانهای مرکزی، پایتخت و مناطق جنوبی تبدیل کرده است.
در شرایط بحرانی، این محورها امکان جابهجایی سریع نیروهای نظامی و انتظامی را فراهم میکنند؛ همچنین، در صورت بروز حوادث طبیعی مانند سیل یا زلزله، دسترسی سریع به مناطق آسیبدیده از طریق این مسیرها امکانپذیر است.
سالانه میلیونها زائر از مسیرهای قم به مشهد، کربلا و دیگر شهرهای مذهبی تردد میکنند؛ بهبود کیفیت راههای این مسیر، به توسعه صنعت گردشگری مذهبی و افزایش درآمد ملی کمک میکند.
با تکمیل کریدور شمال - جنوب، قم به یکی از مهمترین نقاط ترانزیت کالا بین اروپا، روسیه، خلیجفارس و هند تبدیل خواهد شد که این موضوع میتواند درآمدهای ترانزیتی کشور را افزایش دهد.
علی محمدی در گفتگو با خبرنگار ما با اشاره به تأثیر محورهای راهی قم بر هزینههای لجستیک کشور اظهار داشت: این محورها به دلیل موقعیت مرکزی، باعث کاهش مسافت و زمان حمل کالا میشوند. برای مثال، انتقال کالا از بندرعباس به تهران از مسیر قم، نسبت به مسیرهای دیگر بهینهتر است.
وی با اشاره به کمک توسعه این مسیرها در جهت کاهش قیمت کالاها گفت: هزینه حمل و نقل بخش مهمی از قیمت نهایی کالاهاست و با بهبود کیفیت راهها و کاهش زمان حمل، قیمت بسیاری از محصولات کاهش مییابد.
تحلیلگر اقتصادی و متخصص لجستیک با اشاره به صنایعی که بیشتر از توسعه این محورها منتفع میشوند، بیان داشت: صنایع پتروشیمی، خودروسازی و کشاورزی بیشترین بهره را میبرند، زیرا حمل مواد اولیه و محصولات نهایی آنها وابسته به شبکه راههای کارآمد است.
وی با اشاره به نحوه سیاستگذاری کلان برای این محورها خاطرنشان کرد: سرمایهگذاری در حمل و نقل چندوجهی شامل ترکیب جاده، ریلی و هوایی، جذب سرمایهگذاری خارجی برای توسعه زیرساختها و ایجاد مناطق آزاد تجاری در اطراف قم برای تقویت ترانزیت کالا جزو سیاستگذاری کلان برای این محورها هستند. آینده محورهای راهی قم در توسعه ایران
محورهای راهی قم نهتنها یک ضرورت حمل و نقلی، بلکه یک اولویت ملی در توسعه اقتصادی و امنیتی کشور هستند.
با توجه به رشد جمعیت، افزایش ترافیک و نیاز به اتصال بهتر به بازارهای جهانی، سرمایهگذاری در این مسیرها یک تصمیم استراتژیک است.
آینده این محورها در گرو؛ توسعه زیرساختهای هوشمند، افزایش ایمنی جادهها، یکپارچهسازی با شبکه ریلی و هوایی و توجه به نقش قم در کریدورهای بینالمللی است.
با برنامهریزی دقیق، قم میتواند به قطب لجستیکی خاورمیانه تبدیل شود و سهم ایران در تجارت جهانی را افزایش دهد.