قیمت‌گذاری اصولی گندم؛ راهی برای حذف دلالان

علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت در ۳۱ فروردین در توییتر نوشت: بنا بر پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی و با تصویب هیئت دولت قیمت خرید تضمینی گندم کشاورزان عزیز هر کیلوگرم ۱۵ هزار تومان تعیین شد.

سخنگوی دولت افزود: دولت علاوه بر مبلغ ۱۱ هزار و پانصد تومان قیمت گندم، هزار و پانصد تومان برای بخشی از هزینه‌های کود و بذر و ۲ هزار تومان نیز جایزه تحویل گندم برای کشاورزان عزیز تصویب کرد.

قیمت ۱۵ هزار تومانی برای هر کیلوگرم گندم با نارضایتی گندمکاران مواجه شد چرا که این رقم جوابگوی هزینه‌های کشت این کالای استراتژیک نیست.

به همین دلیل علیقلی ایمانی مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران کشور از اعتراض شدید کشاورزان به نرخ ۱۵ هزار تومانی خرید تضمینی گندم خبر داد و گفت: اگر نرخ خرید تضمینی گندم کمتر از ۱۷ هزار تومان باشد به‌صرفه و منطقی نیست.

مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران کشور با بیان اینکه اعلام قیمت ۱۵ هزار تومان برای خرید تضمینی گندم وجاهت قانونی ندارد، تصریح کرد: قانونگذار مرجع تعیین‌کننده نرخ خرید تضمینی گندم را شورای قیمت‌گذاری قرار داده و شخص دیگری نمی‌تواند قیمت خرید تضمینی گندم را اعلام کند؛ در واقع نرخ خرید تضمینی گندم باید در شورای مورد نظر بحث و بررسی و نهایی شود سپس توسط رئیس شورای قیمت‌گذاری که وزیر جهاد کشاورزی است، ابلاغ شود.

ایمانی اضافه کرد: پیش از این قیمت خرید تضمینی گندم را ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان اعلام کردند که قرار بود ۵۰۰ تومان نیز به منظور یارانه کشت و برای کود و بذر اختصاص دهند، اما در حال حاضر قیمت خرید تضمینی گندم ۱۵ هزار تومان اعلام شده که این قیمت هم مورد رضایت گندمکاران نیست.

محمد رشیدی نماینده مردم کرمانشاه و عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی هم در واکنش به توییت سخنگوی دولت مبنی بر اینکه پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی برای نرخ خرید گندم ۱۵ هزار تومان است، در توییتی نوشت: قابل توجه هیات محترم دولت! تصویب نرخ خرید تضمینى گندم طبق مصوبه مجلس باید از طریق شوراى خرید تضمینى محصولات اساسى کشاورزى تعیین و به هیات دولت اعلام شود. دولت مسئول تعیین قیمت نیست. ضمنا حداقل قیمت کارشناسى ١٧ هزار تومان است و کمتر از آن موجب خسارت کشاورزان عزیز می‌شود.

حجت الاسلام سید محمدرضا میرتاج‌الدینی عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان درباره نرخ خرید گندم توسط دولت گفت: بحث ما این است که قیمت متعادل باشد.

وی اظهار کرد: باید با قیمتی که الان دولت گذاشته است پیش برویم مثل سال گذشته تا بعدا اگر دولت توانست کمک بیشتری کند به عنوان جایزه تشویقی این کار را انجام دهد.

نماینده مردم شهر‌های آذر شهر، اسکو و تبریز در مجلس تصریح کرد: ما طبق قانون عمل می‌کنیم و قانون کار قیمت‌گذاری را به دولت داده است و مجلس نظر مشورتی می‌دهد.

وی افزود: کارشناسان همه موارد را در نظر می‌گیرند و کمیسیون کشاورزی مجلس نظرش را اعلام کرده است.

همچنین عطالله هاشمی، رئیس بنیاد ملی گندمکاران با بیان اینکه قیمت گندم در شورای قیمت‌گذاری هفته گذشته مصوب شد، اظهار کرد: وزیر جهادکشاورزی بنا بر قانون یک هفته فرصت دارد که قیمت نهایی گندم را اعلام کند.

معلوم نیست چرا قبل از اینکه سخنگوی دولت نرخ ۱۵ هزار تومانی برای هر کیلو گندم را اعلام کند چرا بین دولت و شورای قیمت‌گذاری هماهنگی‌های لازم بر سر قیمت صورت نگرفته است. چرا که از زمان اعلام قیمت ۱۵ هزار تومانی توسط بهادری جهرمی در ۳۱ فروردین تا زمان اعلام قیمت جدید گندم در روز چهارشنبه (۱۳ اردیبهشت) این احتمال وجود دارد که برخی گندمکاران محصول خود را به قیمتی بالاتر به دلالان برای صادر کردن به کشور‌های همسایه فروخته باشند. امری که در گذشته اتفاق افتاده است به طور مثال سید راضی نوری نماینده مردم شوش در دوره‌های نهم و دهم مجلس شورای اسلامی در سال ۹۱ گفته بود وارد شدن دلال و واسطه در خرید گندم نشان از عدم کنترل بر خرید گندم دارد چرا که دلالان با ۲۰ الی ۳۰ تومان گران‌تر خریدن گندم نسبت به دولت باعث می‌شوند که گندم‌ها وارد سیلو‌ها نشوند و گندم تولید شده داخل اصلا معلوم نیست به کجا می‌رود و چه استفاده‌ای از آن می‌شود.

بر اساس آمار‌های گمرک، در ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۱ بیش از چهار میلیون و ۴۴۵ هزار تن گندم به ارزشی بیش از ۴۲ هزار و ۳۸۵ میلیارد و ۴۲۴ میلیون و ۳۳۶ هزار تومان معادل دو میلیارد و ۱۳ میلیون و ۳۰۹ هزار و ۹۹۹ دلار به کشور وارد شده است که از نظر وزنی ۳۷.۰۲ درصد و از نظر ارزش دلاری ۱۹.۰۹ درصد کاهش نسبت به بازه زمانی مشابه در سال ۱۴۰۰ داشته است البته به دلیل حذف نرخ ارز ترجیحی، ارزش ریالی گندم وارد شده با افزایش ۳۰۵.۸۶ درصدی نسبت به ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۰ مواجه شده است.

آلمان، امارات متحده عربی، انگلستان، ایتالیا، ترکیه، سنگاپور، سوئیس، فدراسیون روسیه، قزاقستان، مکزیک، هلند و هنگ‌کنگ ۱۲ کشور وارد کننده گندم به ایران در سال گذشته بودند که در این میان روسیه با واردات بیش از ۱.۵ میلیون تن گندم به ارزشی بالغ بر ۷۳۱ میلیون دلار بزرگترین وارد کننده این محصول استراتژیک به کشورمان است.

پس از روسیه آلمان با وارد کردن ۸۸۵ هزار تن به ارزش ۴۲۵ میلیون دلار و امارات با واردات ۵۸۵ هزار تن به ارزشی بالغ بر ۲۵۵ میلیون دلار در رتبه دوم و سوم فهرست واردات گندم به ایران در سال گذشته قرار می‌گیرند.

هلند، سنگاپور، انگلستان، ترکیه، هنگ کنگ، ایتالیا و سوئیس دیگر واردکنندگان این محصول استراتژیک به شمار می‌روند، اما نکته جالب توجه اینکه برخی کشور‌های وارد کننده گندم به ایران از جمله عراق و اوکراین حذف شدند جای خود را به کشور‌هایی مانند سوئیس دادند چرا که در سال ۱۴۰۰ حدود یک میلیون تن گندم از عراق به ایران وارد شده بود البته سهم واردات کشور‌های دیگر مانند روسیه، انگلستان، سنگاپور، هلند و امارات نیز در سال گذشته نسبت به سال ۱۴۰۰ کاهش قابل توجهی داشته است.

با توجه به خشکسالی‌هایی که گریبان کشور را گرفته خیلی بعید است که به این زودی‌ها بتوانیم همچون سال ۱۳۸۳ جشن خودکفایی گندم در کشور برگزار کنیم لذا می‌طلبد تا مسئولان با قیمت‌گذاری اصولی علاوه بر تشویق کشاورزان به کشت این کالای استراتژیک راه ورود دلالان به این عرصه را ببندند.