چهارشنبه‌ای با رنگ و بوی وحشت و مرگ

چند سالی است که چهارشنبه سوری عطر و بوی مرگ و دلهره می دهد و تیتر یک رسانه ها در شب چهارشنبه سوری آمار مصدومیت ها و فوت چند نفر است، شبی که به جای شادی ترس و تلخی و کابوس مرگ را تداعی می کند و در این راستا فرهنگ سازی های بسیاری صورت می گیرد تا شاید کمتر شاهد آسیب باشیم.

آمار هولناک و باورنکردنی مصدومان و فوتی های  چهارشنبه سوری

قاسم جان بابایی معاون درمان وزارت بهداشت  در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به آمار مصدومیت ها در چهارشنبه سوری سال گذشته اظهار کرد: در حوادث چهارشنبه آخر سال گذشته بیش از ۳ هزار و  ۴۴۶ نفر از هموطنان مصدوم شدند که ۸۲۵ مورد آنها دچار سوختگی ۲ و ۳ و ۵۲ نفر دچار قطع عضو شده‌اند و  بیشترین تعداد مصدومان چهارشنبه سوری سال گذشته در گروه سنی بین ۵ تا ۱۹ سال بوده و میانگین سنی آسیب دیدگان ۲۲.۴ سال بوده است.

علیرضا مغیثی رئیس گروه پیشگیری از حوادث، دفتر مدیریت بیماریهای غیرواگیر وزارت بهداشت اظهار کرد:موارد فوت چهارشنبه آخر سال در سال ۱۳۹۶ کاهش یافته و بیشترین گروه سنی آسیب دیده گروه سنی نوجوان و جوان است (گروه سنی پنج تا ۲۹ سال)، که از این تعداد هشت نفر فوت کرده‌ و ۲۷ نفر معلول شده‌اند.

وی ادامه داد: از افرادی که فوت کرده اند ۵۰ درصد حین ساخت مواد محترقه و ۳۷.۵ درصد در حین استفاده از این مواد و ۱۲.۵ درصد رهگذران خیابان بوده اند. دست، چشم و صورت بیشترین عضو آسیب دیده در بین مصدومین بوده است؛ بنابراین آسیب‌های ناشی از مواد محترقه و منفجره یا آتش افروزی چهارشنبه‌سوری، تهدیدی جدی برای سلامتی افراد (خصوصا کودکان و نوجوانان) است و هرگونه بی توجهی به نکات ایمنی و سهل انگاری در برپایی مراسم چهارشنبه سوری می‌تواند زیان‌های جانی و مالی سنگین و غیر قابل جبرانی را در پی داشته باشد.

غلامرضا معصومی عضو هیئت علمی گروه طب اورژانس و گروه سلامت در بلایا و فوریت‌ها و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران و عضو مرکز تحقیقات سوانح و مصدومیت ها و مرکز تحقیقات مدیریت اورژانس دانشگاه علوم پزشکی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان،  با اشاره به آمار مصدومیت‌ها در چهارشنبه سوری اظهار کرد: بر اساس آمارهای گزارش شده به‌طور متوسط سالیانه حدود ۲هزار نفر از مردم در سراسر کشور گرفتار حوادث ناشی از چهارشنبه سوری می‌شوند و به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند.

مرکز تحقیقات مدیریت اورژانس دانشگاه علوم پزشکی ایران با بیان اینکه سال گذشته بیشترین آمار ناشی از حوادث چهارشنبه سوری را داشتیم، اظهار کرد: آمار مصدومان چهارشنبه سوری از هزار و ٨٠٠ نفر در سال ۱۳۸۷ به ٣ هزار و ۴۶۶ نفر در سال ۱۳۹۶ رسیده و همه ساله یک‌سوم از مصدومان چهارشنبه‌ سوری با اورژانس پیش‌بیمارستانی به بیمارستان منتقل شده‌اند.

عضو مرکز تحقیقات سوانح و مصدومیت ها علوم پزشکی ایران با بیان اینکه هر ساله بین ۳ تا ۱۷ نفر در۱۰ سال اخیر جان خود را از دست می دهند، بیان کرد: بیشترین آسیب‌ها چهارشنبه سوری مربوط به دست و پا بوده است.

عضو مرکز تحقیقات سوانح و مصدومیت ها علوم پزشکی ایران با بیان اینکه مراسم سنتی چهارشنبه ‌سوری در کشور ما قدمت زیادی دارد، بیان کرد: چهارشنبه سوری نماد و سمبل پاکی، شادی، نشاط، شور و هیجان و استقبال از سال جدید است.

مرکز تحقیقات مدیریت اورژانس دانشگاه علوم پزشکی ایران اظهار کرد: متأسفانه چند سالی است چهارشنبه‌سوری به شبی سرشار از ترس دلهره، خطر، حادثه فاجعه و مرگ تبدیل شده و دیگر چهارشنبه سوری پریدن از روی آتش ختم نمی‌شود و پریدن در دل خطر و حادثه است.

رهگذران و عابران پیاده قربانیان چهارشنبه سوزی

ده مرده‌ای رئیس بیمارستان سوانح سوختگی شهید مطهری در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: سال گذشته از ۱۵ اسفند ماه تا ۱۵ فروردین حدود ۲۱۴ مصدوم به بیمارستان سوانح سوختگی شهید مطهری مراجعه کردند که از این بین ۲۰۳ نفر به صورت سرپایی درمان شدند، متأسفانه از این بین ۱۱ نفر بستری و ۱ نفر فوت شد.

رئیس بیمارستان سوانح سوختگی شهید مطهری بیان کرد: بخش زیادی از آسیب دیدگان حوادث چهارشنبه سوری را رهگذران و عابرین پیاده تشکیل می‌دهند که بر اثر بی احتیاطی سایر افراد دچار سوختگی می‌شوند، اما برخی از آسیب‌دیده‌ها در وقوع آسیب دیدگی‌ها مقصرند.

عوارضی که سوختگی های چهارشنبه به جانتان می اندازد

ده مرده‌ای تصریح کرد: سوختگی عارضه‌ای با درمانی بسیار زمان‌بر است، افراد زیادی وجود دارند که سالهاست برای از بین بردن اثر سوختگی و بازگشت به زندگی عادی مرتب به بیمارستان مراجعه می‌کنند، درمان سوختگی بسیار سخت و پرهزینه است.

رئیس بیمارستان سوانح سوختگی شهید مطهری افزود: گاهی سوختگی‌ها با خارش‌های شدید و آزار دهنده، اسکار، محدودیت حرکتی و بدفرمی‌ها و بدشکلی‌های پوستی همراه است که می‌تواند به شدت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد، درمان بیماران سوختگی برای دولت بسیار هزینه‌بر است و علاوه بر مشکلات آزار دهنده‌ای که برای بیمار به همراه دارد، هزینه‌ای را به فرد بیمار و به دولت تحمیل می‌کند.

سید فرزاد محمدی مدیر برنامه سلامت چشم و پیشگیری از نابینایی وزارت بهداشت اظهار کرد: ضمن اشاره به اینکه یک چهارم آسیب‌ها در حوادث مرتبط با چهارشنبه سوری مربوط به چشم است، گفت: بیشتر افراد آسیب دیده در بازه سنی ۱۶ تا ۲۰ ساله هستند که سال‌های باقی مانده عمرشان، تحت تاثیر منفی این حوادث قرار می‌گیرد و بعضا به دلیل تخلیه چشم تا پایان عمر دچار انگ اجتماعی می‌شوند که طبعا تبعات منفی آن بسیار آسیب رساننده‌تر از آسیب‌های جسمی است.

آماده باش اورژانس پیش بیمارستانی و بیمارستانی در چهارشنبه سوری آخر سال

جان بابایی با اشاره به آماده باش اورژانس پیش بیمارستانی و استقرار آنها در سطح شهر بیان کرد: استقرار آمبولانس های اورژانس پیش بیمارستانی در میادین و نقاط پرتراکم شهر و آماده باش ویژه مراکز بهداشتی درمانی جهت خدمت سریعتر به مصدومان  در آماده باش قرار دارد.

وی ادامه داد: همچنین حضور فعال متخصص مقیم، متخصصان طب اورژانس و متخصصان بیهوشی در بیمارستان های پذیرنده بیماران ترومایی و تاکید بر دسترسی سریع به متخصص ارتوپدی، جراحی عمومی و همچنین فوق تخصص های مورد نیاز از برنامه های است که برای رسیدگی سریع‌تر و بهتر مصدومان چهارشنبه آخر سال در بیمارستان ها در نظر گرفته ایم.

توصیه هایی برای محافظت از چشم در چهارشنبه سوری

وی استفاده از عینک‌های محافظ را توصیه کرد و افزود: توصیه می‌شود از عینک‌های محافظ به عنوان یک عامل بازدارنده از آسیب‌های چشمی استفاده شود و به همه افرادی که با چنین مواردی روبرو می‌شوند، توصیه می‌شود از این عینک‌ها که جنس آن‌ها از پلی کربنات بوده و محافظ خوبی برای چشم‌ها می‌باشند، استفاد کنند. به ویژه ناظران و عابرانی که چندان نقشی در آتش افروزی‌ها ندارند لازم است این عینک‌ها را از داروخانه ها، عرضه کنندگان تجهیزات پزشکی و لوزام ورزشی فروشی‌ها تهیه و استفاده کنند.

محمدی اظهار داشت: نگهداری وسایل غیر انفجاری آتش ساز مانند وسایل آبشاری در منازل یعنی مواجهه با یک انفجار غیر قابل پیش بینی، زیرا زمان انفجار این مواد قابل پیش بینی نیست و این مواد بروز مخاطرات و آسیب‌های احتمالی را صد چندان می‌کند.

حمله قلبی و ترس سوغات چهارشنبه سوری

مریم عزیزی متخصص گوش، حلق و بینی در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: ترس ناشی از صدای انفجار، یکی از مشکلات رایج چهارشنبه سوری است که گاهی با تظاهراتی مانند از حال رفتن یا احساس درد در بخشی از بدن، به‌ویژه قفسه سینه همراه خواهد شد.

عزیزی بیان کرد: این ترس به‌طور معمول در کودکان، سالمندان و زنان باردار با عواقبی جدی‌ همراه است، همچنین افرادی که به بیماری‌های قلبی مبتلا هستند، گاهی ممکن است در اثر شوک ناشی از شنیدن این صدا‌های غیرمنتظره، دچار حمله قلبی شوند.

این متخصص گوش، حلق و بینی بیان کرد: از جمله صدمات ناشی از صدای انفجار مواد محترقه  می‌توان به افت موقت شنوایی،  ضربه صوتی و وزوز گوش اشاره کرد؛ شخص احساس سنگینی و کیپی در گوش دارد، افت شنوایی می‌تواند موقتی باشد و پس از قطع مواجهه با صدا، عمدتا در مدت چند ساعت بهبود پیدا می‌کند.

آسیب های شنوایی ارمغان تلخ ترقه بازی

عزیزی درباره ضربه صوتی، گفت: این عارضه در اثر مواجهه با صدای خیلی بلند مانند صدای انفجار ترقه رخ می‌دهد؛ در این عارضه ممکن است صدمه مکانیکی مانند پارگی پرده صماخ ایجاد شود؛ نتایج این مواجهه شدید است و نیاز به درمان فوری دارد؛ حتی یک‌بار شنیدن صدای انفجار ترقه از فاصله نزدیک می‌تواند بلافاصله موجب آسیب شنوایی دایمی شود.

وی ادامه داد: پارگی پرده گوش ممکن است همراه با خونریزی باشد؛ در این صورت فرد سریعا باید به بیمارستان منتقل شود؛ وزوز گوش عبارت است از صدای پایداری که وقتی سر و صدای محیطی وجود ندارد، در یک یا هر ۲ گوش شنیده می‌شود، این عارضه حتی ممکن است سبب عوارض روانی شود.

عزیزی افزود: با فاصله گرفتن از مکان‌هایی که ترقه‌بازی انجام می‌شود و استفاده از محافظ‌های گوش، مانند گوش‌گیر‌های مناسب می‌توان از گوش‌ مراقبت کرد؛ حفاظت از شنوایی نوزادان و کودکان کم سن که خود قادر به انجام آن نیستند، امری ضروری است، زیرا کودکان حساسیت بیشتری به صدا‌های بلند دارند و آسیب شنوایی در آنان سریع‌تر رخ می‌دهد.

درمان اورژانسی سوختگی در چهارشنبه سوری

سارا فقیهی متخصص جراحی پلاستیک در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد:  شایع‌ترین حادثه‌ای که در چهارشنبه‌سوری رخ می‌دهد، سوختگی درجه یک است، درد، تورم، تاول و قرمزی پوست از مهم‌ترین نشانه‌های سوختگی هستند، ولی سوختگی‌های درجه ۲ و درجه سه نیز در حوادث چهارشنبه‌سوری، زیاد دیده می‌شود.

وی با اشاره به اینکه تماس با هر منبع حرارتی باعث سوختگی یا تاول روی پوست می‌شود، گفت: لباس ناحیه تماس ممکن است موجب حفظ گرما و آسیب بیشتر شود؛ اولین اقدام و کمک‌های اولیه برای فردی که دچار سوختگی شده است برداشتن منبع حرارت و خنک کردن کامل پوست و جلوگیری از سوختگی بیشتر پوست است.

فقیهی اظهار کرد: هنگام سوختگی ناحیه سوخته را با آب سرد شست و شو دهید و بدین طریق آن را خنک کنید؛ مراقب باشید اگر سوختگی وسیع است، کار شما  باعث افت دمای بدن نشود، در صورتیکه اندام سوخته است، محل سوختگی را به مدت ۱۵ دقیقه در آب سرد و ۱۵ دقیقه در آب ولرم قرار دهید.

بیشترین وسایل آتش‌بازی آسیب‌رسان

معصومی اظهار کرد: ترقه و نارنجک و فشفشه بیشترین وسایل آتش‌بازی آسیب‌رسان بوده‌اند و باید توجه داشت که پیشگیری از حوادث تلخ چهارشنبه‌سوری نیازمند ارتقای فرهنگ ایمنی در جامعه است.

مرکز تحقیقات مدیریت اورژانس دانشگاه علوم پزشکی ایران فرهنگ ایمنی را بر  اصل استوار دانست و گفت: این سه اصل شامل آگاهی، آموزش و الزام است، آگاه‌سازی و آموزش نوجوانان و جوانان مهم‌ترین رکن جلوگیری از این اتفاقات شوم است. راه ایمنی از آموزش می‌‌گذرد و پیش‌شرط آموزش، آگاهی است.

وی افزود: آگاهی از خطرهای چهارشنبه‌سوری و شیوه مقابله با این خطرها احتمال بروز حوادث تلخ را در آخرین‌ماه سال کاهش خواهد داد. والدین و مسئولان واحدهای آموزشی باید با هشدار به نوجوانان و جوانان آنها را از خطرات و عوارض وحشتناک بازی با آتش، ترقه و مواد منفجره آگاه سازند. باید از نگهداری مواد محترقه، تهیه و ساخت وسایل آتش‌بازی دستی و... توسط فرزندانشان اکیداً جلوگیری کرده و حتما نظارت بر آن را جدی بگیرند.

معصومی گفت: همچنین به والدین و شهروندان توصیه می‌کنیم کبریت و مواد آتش‌زا مانند نفت و امثال آن را از دسترس کودکان دور کرده و اجازه ندهند که با آتش زدن بته و هیزم در محیط خانه یا پارکینگ برای خود و دیگران مخاطره ایجاد کنند. حضور والدین و بزرگ‌ترها در کنار کودکان و نوجوانان از ارکان مراقبت صحیح در این موضوع است.