اروپا برای حفظ توافق هسته‌ای ایران چه اقدامی انجام داده است؟

در ابتدا مجری این شبکه تلویزیونی گفت: جنگ لفظی بین ایران و آمریکا ادامه دارد. ایران اعلام کرده است که رئیس جمهور آمریکا از مشکلات ذهنی رنج می‌برد. در این حال بسیاری از مقامات اتحادیه اروپا به خاطر اقدامات خود در قبال توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ مورد انتقاد قرار گرفته‌اند. بسیاری از سران اروپایی خواهان اقدامات میانجیگرانه بیشتری هستند.

در ادامه «جک پاروک» خبرنگار این شبکه تلویزیونی در بروکسل در این باره که اروپا به عنوان یکی از معماران اصلی توافق هسته‌ای چه اقدامی برای حفظ آن انجام داده است؟ گفت: آنچه که سران اتحادیه اروپا و موگرینی انجام می‌دهند این است که آن‌ها از ایران خواسته‌اند در توافق باقی بماند. آن‌ها به دنبال ایجاد سازوکار پرداختی و تسهیل آن بوده‌اند تا تبادلات مالی بین ایران و دیگر کشور‌ها به خوبی صورت گیرد.

وی افزود: زمانی که آمریکا از توافق خارج شد، این کشور اعلام کرد که علاوه بر ایران هر کشوری را که با ایران هم همکاری اقتصادی کند تحریم خواهد کرد. شرکت‌های خارجی که با ایران همکاری می‌کردند در این فهرست قرار گرفتند. اتحادیه اروپا تلاش کرد که یک سازوکار مالی را ایجاد کند، اما این سازوکار صادرات نفت ایران را در نمی‌گرفت. موگرینی با این وجود اعلام کرده است که تمام تلاش خود را برای حفظ توافق انجام می‌دهد.

این خبرنگار افزود: امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه هم در روز سه‌شنبه تلفنی با حسن روحانی، رئیس جمهور ایران گفت‌وگو کرد. ما جزئیات این تماس تلفنی را نمی‌دانیم. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان هم که کشورش یکی از امضاءکنندگان توافق هسته‌ای با ایران است اعلام کرده است که تنها یک راه حل سیاسی برای وضعیت موجود وجود دارد. اروپایی‌ها در تلاشند که ایران را متقاعد کنند که در توافق اتمی باقی بماند. ایران اعلام کرده است که این کار را نخواهد کرد و غنی سازی اورانیوم را بار دیگر آغاز خواهد کرد. این موضوع اتحادیه اروپا را در وضعیت دشواری قرار داده است.

آمریکا ۱۸ اردیبهشت سال گذشته به صورت یکجانبه و بدون دلیل خاصی از برجام که مورد تأیید جامعه جهانی و شورای امنیت سازمان ملل بود خارج شد و با بازگرداندن همه تحریم‌هایی که ذیل توافق هسته‌ای تعلیق شده بودند، اعلام کرد کارزار فشار تحریم حداکثری علیه ایران را به راه خواهد انداخت تا صادرات نفت تهران را به صفر برساند و آن را مجبور کند بار دیگر به میز مذاکره بیاد تا «توافق بهتری» برای آمریکا رقم بخورد.

طرف‌های اروپایی برجام پس از خروج یکجانبه آمریکا از این توافق مدعی شدند بهره‌مندی ایران از مزایای اقتصادی برجام را تضمین می‌کنند. وزرای خارجه انگلیس، فرانسه و آلمان سرانجام با صدور بیانیه مشترکی در بهمن ماه گذشته رسما ثبت یک کانال مالی ویژه برای تجارت با ایران را اعلام کردند. بنابر ادعای آن‌ها هدف بلندمدت اینستکس (INSTEX) گشایش کانال‌های اقتصادی برای کشور‌های ثالثی است که تمایل به تجارت با ایران را دارند و سه کشور اروپایی همچنان تلاش می‌کنند که به چنین هدفی دست یابند. اما بنا بر گزارش مقامات کشورمان، با گذشت چند ماه از ثبت این سازوکار مالی، هیچ اقدام موثر و عملی در زمینه روابط تجاری ایران و اروپا صورت نگرفته است.

یک سال پس از خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران و همچنین ژست‌های عوام‌فریبانه مقامات این کشور مبنی بر آمادگی برای گفت‌وگو با ایران همزمان با فشار‌های تحریمی و همچنین بدعهدی طرف‌های دیگر برجام به ویژه کشور‌های اروپایی، سرانجام حسن روحانی، رئیس جمهور کشورمان ۱۸ اردیبهشت سال جاری در پاسخ به این گونه اقدامات، از توقف فروش مازاد اورانیوم غنی شده و آب سنگین خبر داد.

بر این اساس، ایران محدودیت‌های مربوط به ذخیره‌سازی آب سنگین و اورانیوم غنی‌شده را رعایت نخواهد کرد. در عین حال، ایران تهدید کرده است که در مرحله بعد (پس از اتمام مهلت ۶۰ روزه به اروپا برای اجرای تعهدات بانکی و نفتی خود)، توقف بخش‌های دیگری از توافق هسته‌ای را در دستور کار قرار خواهد داد.

در آستانه پایان مهلت ۶۰ روزه ایران، اتحادیه اروپا اعلام کرد روز ۲۸ ژوئن (۷ تیر) مقامات ارشد ایران، فرانسه، آلمان، انگلیس، چین، و روسیه برای بررسی راه‌های حفظ برجام در شهر وین، پایتخت اتریش تشکیل جلسه خواهند داد.