در پی کاهش باران ؛
تابستانی داغ و خشک در انتظار کشور / ضرورت اجرای برنامه های کارشناسی شده برای هم زیستی با بحران کم آبی
با توجه به کاهش بارندگی در زمستان سال گذشته و بهار سال جاری در کشور و همچنین افزایش مصرف آب به دلیل بالا رفتن دما پیش بینی می شود تابستان امسال داغ و خشک باشد که می طلبدمصرف آب بهینه باشد تا دچار مشکل نشویم.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی قم فردا، آخرین باری که ایران شاهد خشکسالی جدی بود، به سال 1346-1345 بازمی گردد اما ناسا به تازگی پیش بینی کرده که طی سه تا چهار دهه پیش رو، کره زمین با نوعی تغییر نظام بارش مواجه میشود که براساس این الگو، از بارش در مناطق خشک کم و بر بارش در مناطق مرطوب افزوده خواهد شد. طی این فرایند، مناطق خشک کنونی خشکتر میشوند و پیشروی بیابانها افزایش خواهد یافت.
در این مطالعات، از ایران به عنوان کشوری یاد شده که در پیشانی این اتفاق مرگبار اقلیمی قرار دارد. بنابراین دیگر باید پذیرفت که موضوع نگرانی از خشکسالی و کم آبی در ایران به یک واقعیت مسلم علمی تبدیل شده و اگر مسئولان برای این تهدید چاره اندیشی نکنند، با مشکلات جدی مواجه خواهیم شد.
بدیهی است؛ ارائه راهکارهای مختلف در این زمینه از سوی دولتمردان مهم تلقی می شود، اما مردم نیز باید الگوی مصرف خود را به شدت اصلاح کنند و در این بین از ارتقاء سطح دانش و تکنولوژی نوین توسط شرکتهای دانش بنیان در این خصوص غافل نشد و حمایتهای لازم را در راستای توصیه مقام معظم رهبری مبنی بر؛ مانع زدایی ها و حمایت از تولید، به عمل آورد.
خشکسالی بی سابقه در کنار کرونا
در این چندسال گفته می شد که بعد از چند سال خشکسالی شدید، بالاخره ایران وارد سالهای پر آبی شده است. بارش های ۲-۳ سال اخیر نیز می توانست دلیلی بر این مدعا باشد. اما کاهش چشمگیر نزولات آسمانی در زمستان سال گذشته و بهار امسال، نشان داده که این فرضیه شاید چندان درست نباشد. در این خصوص احد وظیفه، رییس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی، نه تنها این نظریه را رد می کند که معتقد است امسال، خشکسالی بی سابقه ای در انتظار ایران است. خشکسالی کم نظیری که می تواند در کنار کرونا، فاجعه جدیدی را برای کشور رقم بزند.
تغییر اقلیم در کشور
از طرفی در این باره قاسم تقی زاده خامسی معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفای کشور گفت: به طور کلی در دو سال اخیر و بعد از سال‌ها خشکسالی پیاپی، وضعیت بارش‌های کشور کمی بهتر شده است، اما نمی‌توان مطمئن بود که این وضعیت دوام داشته باشد.
او افزود: مشکل دیگری که کشور و منابع آبی را تهدید می‌کند، بروز تغییر اقلیم است که اثرات خود را روی منابع آبی می‌گذارد.
خامسی بیان کرد: بررسی روند بارش‌ها نشان از تغییر اقلیم در کشور می‌دهد به طوری که میزان بارندگی در استان‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان بیشتر از آذربایجان‌های شرقی و غربی گزارش شده است.
معاون وزیر نیرو ادامه داد: متاسفانه میزان دسترسی به آب در کشور کم و جمعیت در حال افزایش است به طوری که در چند ماه گذشته میزان مصرف آب در کشور به خصوص در شهر تهران افزایش یافته است.
بارش ها تا روز اول تابستان ۵۳درصد کمتر از پارسال
همچنین صادق ضیائیان در تشریح آخرین وضعیت بارش ها در سال زراعی جاری اظهار داشت: میانگین بارندگی کل کشور از ابتدای سال زراعی (مهر ۹۹) تا یک تیر امسال ۱۲۹.۷ میلیمتر ثبت شد میزان بارش سال گذشته در این بازه زمانی ۲۷۷.۴ میلیمتر بود بنابراین بارش سال جاری ۵۳.۲ درصد کمتر از سال گذشته است.
ورودی آب به سدهای کشور ۴۷ درصد کاهش یافت
این در حالی است که در سال آبی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ از مجموع ظرفیت ۵۰.۵ میلیارد مترمکعبی مخازن سدها، حدود ۲۷ میلیارد و ۵۸۰ میلیون مترمکعب، معادل ۵۵ درصد مخازن پر شده است. به تبع روند کاهشی بارش‌ها، حجم ورودی آب از ابتدای سال آبی ۰۰-۹۹ تاکنون برابر با ۲۶ میلیارد و ۴۲۰ میلیون مترمکعب بوده که نسبت به مدت مشابه سال آبی قبل از آن (۵۰ میلیارد و ۷۰ میلیون مترمکعب)، بیانگر کاهش ۴۷ درصدی ورودی آب به مخازن سدهای کشور است.
آخرین وضعیت سدهای کشور نشان می‌دهد که میزان ذخایر آب در مخزن سدها به ۲۷ میلیارد و ۵۸۰ میلیون مترمکعب رسیده که در مقایسه با سال آبی ۹۹-۹۸ (۳۸ میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب) دارای ۲۸ درصد کاهش است.
بر اساس این آمار، به تبع میزان ورودی به سدهای کشور، خروجی آب از سدها با کاهش مواجه بوده و تا این مدت ۲۵ میلیارد و ۹۶۰ میلیون مترمکعب خروجی آب از سدهای کشور انجام شده، به‌گونه‌ای که در مقایسه با مدت مشابه سال آبی قبل، کاهش ۳۵ درصدی داشته است.
راهکار رفع خشکسالی
نحوه مواجهه همه کشورهای جهان، با بحران کم آبی جهانی، منجر به ارائه راهکارهایی در عرصه بین المللی شده و ایران نیز با توجه به اینکه در ناحیه خشک و نیمه خشک قرار دارد، نگاه علمی و فناورانه ای را به این چالش داشته و با ایجاد ستادهایی در ذیل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، در این زمینه و مشکلات جانبی آن فعالیت می کند .
بر اساس پیش بینی های صورت گرفته و تحلیل های ارائه شده در مواجهه با «بحران کم آبی»، و بنا بر اظهار نظر کارشناسان؛ درک عمومی از ارزش آب، طی سالهای اخیر، تغییر یافته و دولت ها و افراد حقیقی و شرکت‌ها آب بهداشتی را نه یک کالا، بلکه یک منبع با ارزش تلقی می کنند و اقدام به ارائه راه حل های مناسب برای حل بحران کم آبی کرده ا ند.
«تغییر سبک زندگی در سطوح مختلف زندگی فردی»، «تغییر نحوه آبیاری در کشاورزی و حذف کشت محصولاتِ کشاورزی «آب بَر»، «بهبود شبکه توزیع و آبرسانی به منظور جلوگیری از هدررفت آب»، «ساختِ نرم افزارها و سخت افزارها جهت بهینه سازی مصرف آب»، «اختراع تکنولوژی‌های جدید حفاظت از آب»، «توسعه کارخانه‌های نمک‌زدایی با مصرف کم انرژی» و «شیرین سازی آب دریا» از جمله الگوهایی محسوب می شوند که به عنوان راهکار در مواجهه با «کم آبی» معرفی شده اند.
طبق گزارش پایگاه خبری «سرکل آوبلویک» هزار و 200 کارشناس معتبر در 80 کشور جهان پس از تحقیقات و پژوهش‌های مختلف راهکارهای مختلف برای مقابله با کم‌آبی جهان آینده معرفی کردند که یکی از مهمترین این راهکارها که توسط این دانشمندان ارائه شده است، آبخیزداری است. به‌اذعان این کارشناسان، انجام عملیات آبخیزداری برای مناطقی که منابع آب کافی ندارند مثل کشورهای هند و پاکستان، بسیار ضروری است.
نمک‌زدایی از آب دریا
یکی دیگر از راه‌های مقابله با کم‌آبی در دنیا که در این گزارش پایگاه خبری «سرکل آوبلویک» بدان اشاره شده است نمک‌زدایی از آب دریاست؛ بر اساس مطالعات این کارشناسان نمک‌زدایی از آب دریا اگرچه نیاز به انرژی زیادی دارد اما به‌عنوان یک راهکار برای مقابله با کم‌آبی می‌تواند اجرا شود، امروز در خاورمیانه سرمایه‌گذاری زیادی برای استفاده از آب دریا انجام شده است.
اختراع فناوری‌های جمع‌آوری و ذخیره‌سازی آب
از راهکارهای دیگر مقابله با بحران کم‌آبی که توسط دانشمندان مطرح شده است، اختراع فناوری‌ها تکنولوژی‌های جدید جمع‌آوری و ذخیره‌سازی آب است. این تکنولوژی‌ها، در مناطقی که سفره‌های زیرزمینی در حال خشک شدن هستند و بارندگی در این مناطق غیر قابل پیش‌بینی است، بسیار مهم است، از جمله این فناوری‌ها که کشور جمهوری اسلامی ایران مبدع آن است و توسط ایران به دنیا معرفی شده است، آبخوانداری یا پخش سیلاب است که مورد توجه بسیاری از صاحب‌نظران در دنیا واقع شده است.
بازچرخانی پساب‌ها
بازچرخانی پساب‌ها از دیگر راهکارهای مقابله با تنش آبی در دنیا است؛ به‌طوری که بسیاری از کشورها مانند آمریکا، فرانسه، انگلیس، سنگاپور و... تلاش می‌کنند با بازچرخانی پساب کارخانه‌ها و شرکتهای بزرگ میزان وابستگی به مصرف آب را کاهش دهند و در زمینه تأمین نیاز آبی خودکفا شوند، البته تأمین آب برای آنها به‌معنای خودکفایی در محصولات شرکت‌ها هم می‌تواند باشد.
مسلماً مجهز کردن کشورها به آخرین تکنولوژی های نوین در عرصه مقابله با این چالش، می تواند «جهان» و کشورمان را به سلامت از این بحران عبور و کره زمین و محیط زیست را نجات دهد.
انتهای پیام/160
در این مطالعات، از ایران به عنوان کشوری یاد شده که در پیشانی این اتفاق مرگبار اقلیمی قرار دارد. بنابراین دیگر باید پذیرفت که موضوع نگرانی از خشکسالی و کم آبی در ایران به یک واقعیت مسلم علمی تبدیل شده و اگر مسئولان برای این تهدید چاره اندیشی نکنند، با مشکلات جدی مواجه خواهیم شد.
بدیهی است؛ ارائه راهکارهای مختلف در این زمینه از سوی دولتمردان مهم تلقی می شود، اما مردم نیز باید الگوی مصرف خود را به شدت اصلاح کنند و در این بین از ارتقاء سطح دانش و تکنولوژی نوین توسط شرکتهای دانش بنیان در این خصوص غافل نشد و حمایتهای لازم را در راستای توصیه مقام معظم رهبری مبنی بر؛ مانع زدایی ها و حمایت از تولید، به عمل آورد.
خشکسالی بی سابقه در کنار کرونا
در این چندسال گفته می شد که بعد از چند سال خشکسالی شدید، بالاخره ایران وارد سالهای پر آبی شده است. بارش های ۲-۳ سال اخیر نیز می توانست دلیلی بر این مدعا باشد. اما کاهش چشمگیر نزولات آسمانی در زمستان سال گذشته و بهار امسال، نشان داده که این فرضیه شاید چندان درست نباشد. در این خصوص احد وظیفه، رییس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی، نه تنها این نظریه را رد می کند که معتقد است امسال، خشکسالی بی سابقه ای در انتظار ایران است. خشکسالی کم نظیری که می تواند در کنار کرونا، فاجعه جدیدی را برای کشور رقم بزند.
تغییر اقلیم در کشور
از طرفی در این باره قاسم تقی زاده خامسی معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفای کشور گفت: به طور کلی در دو سال اخیر و بعد از سال‌ها خشکسالی پیاپی، وضعیت بارش‌های کشور کمی بهتر شده است، اما نمی‌توان مطمئن بود که این وضعیت دوام داشته باشد.
او افزود: مشکل دیگری که کشور و منابع آبی را تهدید می‌کند، بروز تغییر اقلیم است که اثرات خود را روی منابع آبی می‌گذارد.
خامسی بیان کرد: بررسی روند بارش‌ها نشان از تغییر اقلیم در کشور می‌دهد به طوری که میزان بارندگی در استان‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان بیشتر از آذربایجان‌های شرقی و غربی گزارش شده است.
معاون وزیر نیرو ادامه داد: متاسفانه میزان دسترسی به آب در کشور کم و جمعیت در حال افزایش است به طوری که در چند ماه گذشته میزان مصرف آب در کشور به خصوص در شهر تهران افزایش یافته است.
بارش ها تا روز اول تابستان ۵۳درصد کمتر از پارسال
همچنین صادق ضیائیان در تشریح آخرین وضعیت بارش ها در سال زراعی جاری اظهار داشت: میانگین بارندگی کل کشور از ابتدای سال زراعی (مهر ۹۹) تا یک تیر امسال ۱۲۹.۷ میلیمتر ثبت شد میزان بارش سال گذشته در این بازه زمانی ۲۷۷.۴ میلیمتر بود بنابراین بارش سال جاری ۵۳.۲ درصد کمتر از سال گذشته است.
ورودی آب به سدهای کشور ۴۷ درصد کاهش یافت
این در حالی است که در سال آبی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ از مجموع ظرفیت ۵۰.۵ میلیارد مترمکعبی مخازن سدها، حدود ۲۷ میلیارد و ۵۸۰ میلیون مترمکعب، معادل ۵۵ درصد مخازن پر شده است. به تبع روند کاهشی بارش‌ها، حجم ورودی آب از ابتدای سال آبی ۰۰-۹۹ تاکنون برابر با ۲۶ میلیارد و ۴۲۰ میلیون مترمکعب بوده که نسبت به مدت مشابه سال آبی قبل از آن (۵۰ میلیارد و ۷۰ میلیون مترمکعب)، بیانگر کاهش ۴۷ درصدی ورودی آب به مخازن سدهای کشور است.
آخرین وضعیت سدهای کشور نشان می‌دهد که میزان ذخایر آب در مخزن سدها به ۲۷ میلیارد و ۵۸۰ میلیون مترمکعب رسیده که در مقایسه با سال آبی ۹۹-۹۸ (۳۸ میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب) دارای ۲۸ درصد کاهش است.
بر اساس این آمار، به تبع میزان ورودی به سدهای کشور، خروجی آب از سدها با کاهش مواجه بوده و تا این مدت ۲۵ میلیارد و ۹۶۰ میلیون مترمکعب خروجی آب از سدهای کشور انجام شده، به‌گونه‌ای که در مقایسه با مدت مشابه سال آبی قبل، کاهش ۳۵ درصدی داشته است.
راهکار رفع خشکسالی
نحوه مواجهه همه کشورهای جهان، با بحران کم آبی جهانی، منجر به ارائه راهکارهایی در عرصه بین المللی شده و ایران نیز با توجه به اینکه در ناحیه خشک و نیمه خشک قرار دارد، نگاه علمی و فناورانه ای را به این چالش داشته و با ایجاد ستادهایی در ذیل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، در این زمینه و مشکلات جانبی آن فعالیت می کند .
بر اساس پیش بینی های صورت گرفته و تحلیل های ارائه شده در مواجهه با «بحران کم آبی»، و بنا بر اظهار نظر کارشناسان؛ درک عمومی از ارزش آب، طی سالهای اخیر، تغییر یافته و دولت ها و افراد حقیقی و شرکت‌ها آب بهداشتی را نه یک کالا، بلکه یک منبع با ارزش تلقی می کنند و اقدام به ارائه راه حل های مناسب برای حل بحران کم آبی کرده ا ند.
«تغییر سبک زندگی در سطوح مختلف زندگی فردی»، «تغییر نحوه آبیاری در کشاورزی و حذف کشت محصولاتِ کشاورزی «آب بَر»، «بهبود شبکه توزیع و آبرسانی به منظور جلوگیری از هدررفت آب»، «ساختِ نرم افزارها و سخت افزارها جهت بهینه سازی مصرف آب»، «اختراع تکنولوژی‌های جدید حفاظت از آب»، «توسعه کارخانه‌های نمک‌زدایی با مصرف کم انرژی» و «شیرین سازی آب دریا» از جمله الگوهایی محسوب می شوند که به عنوان راهکار در مواجهه با «کم آبی» معرفی شده اند.
طبق گزارش پایگاه خبری «سرکل آوبلویک» هزار و 200 کارشناس معتبر در 80 کشور جهان پس از تحقیقات و پژوهش‌های مختلف راهکارهای مختلف برای مقابله با کم‌آبی جهان آینده معرفی کردند که یکی از مهمترین این راهکارها که توسط این دانشمندان ارائه شده است، آبخیزداری است. به‌اذعان این کارشناسان، انجام عملیات آبخیزداری برای مناطقی که منابع آب کافی ندارند مثل کشورهای هند و پاکستان، بسیار ضروری است.
نمک‌زدایی از آب دریا
یکی دیگر از راه‌های مقابله با کم‌آبی در دنیا که در این گزارش پایگاه خبری «سرکل آوبلویک» بدان اشاره شده است نمک‌زدایی از آب دریاست؛ بر اساس مطالعات این کارشناسان نمک‌زدایی از آب دریا اگرچه نیاز به انرژی زیادی دارد اما به‌عنوان یک راهکار برای مقابله با کم‌آبی می‌تواند اجرا شود، امروز در خاورمیانه سرمایه‌گذاری زیادی برای استفاده از آب دریا انجام شده است.
اختراع فناوری‌های جمع‌آوری و ذخیره‌سازی آب
از راهکارهای دیگر مقابله با بحران کم‌آبی که توسط دانشمندان مطرح شده است، اختراع فناوری‌ها تکنولوژی‌های جدید جمع‌آوری و ذخیره‌سازی آب است. این تکنولوژی‌ها، در مناطقی که سفره‌های زیرزمینی در حال خشک شدن هستند و بارندگی در این مناطق غیر قابل پیش‌بینی است، بسیار مهم است، از جمله این فناوری‌ها که کشور جمهوری اسلامی ایران مبدع آن است و توسط ایران به دنیا معرفی شده است، آبخوانداری یا پخش سیلاب است که مورد توجه بسیاری از صاحب‌نظران در دنیا واقع شده است.
بازچرخانی پساب‌ها
بازچرخانی پساب‌ها از دیگر راهکارهای مقابله با تنش آبی در دنیا است؛ به‌طوری که بسیاری از کشورها مانند آمریکا، فرانسه، انگلیس، سنگاپور و... تلاش می‌کنند با بازچرخانی پساب کارخانه‌ها و شرکتهای بزرگ میزان وابستگی به مصرف آب را کاهش دهند و در زمینه تأمین نیاز آبی خودکفا شوند، البته تأمین آب برای آنها به‌معنای خودکفایی در محصولات شرکت‌ها هم می‌تواند باشد.
مسلماً مجهز کردن کشورها به آخرین تکنولوژی های نوین در عرصه مقابله با این چالش، می تواند «جهان» و کشورمان را به سلامت از این بحران عبور و کره زمین و محیط زیست را نجات دهد.
انتهای پیام/160
نظرات شما