درمان موارد نادر لخته شدن خون در مغز پس از واکسیناسیون کرونا

این تحقیق که در نشریه لنست منتشر شده است، مفصل‌ترین شرح ویژگی‌های CVT است، زمانی که این بیماری بر اثر ترومبوسیتوپنی ایمنی ترومبوتیک ایمنی ناشی از واکسن (VITT) ایجاد می‌شود.

VITT وضعیتی است که با انسداد ورید‌ها و کاهش قابل توجه پلاکت‌ها، اجزای خونی که بخش مهمی از سیستم لخته شدن خون هستند، مشخص می‌شود. شایع‌ترین و شدیدترین تظاهر VITT ،CVT است که در آن رگ‌هایی که خون را از مغز تخلیه می‌کنند مسدود می‌شوند.

این مطالعه جدید به طور مفصل به بررسی ۷۰ بیمار مبتلا به CVT مرتبط با VITT پس از واکسیناسیون، در مقایسه با ۲۵ مورد با CVT بدون شواهد VITT می‌پردازد.

نویسندگان پیشنهاد می‌کنند که برخی از درمان‌ها مانند ایمونوگلوبولین داخل وریدی با نتایج بهتری همراه هستند و شواهد قابل اعتمادتری در مورد درمان‌ها تنها در یک کارآزمایی بالینی تصادفی به دست می‌آید.

 محققان جمع آوری موارد خود را ظرف چند هفته پس از کشف این بیماری جدید آغاز کرده و یافته‌های خود را ظرف دو ماه پس از گزارش آن در ادبیات پزشکی ارائه کردند.

CVT مرتبط با VITT میزان مرگ و میر بسیار بالایی دارد. حتی بدون VITT، CVT یک وضعیت پزشکی بسیار جدی است، حدود ۴ درصد از بیماران در حین بستری شدن در بیمارستان جان خود را از دست می‌دهند. هرچند در بیماران مبتلا به CVT مرتبط با VITT مشاهده شده در این مطالعه، میزان مرگ و میر در طول بستری حدود هفت برابر بیشتر بود. 

این پیامد ضعیف تا حدی توضیح داده می‌شود زیرا انسداد غیرطبیعی رگ‌ها در این شرایط بسیار گسترده‌تر است و رگ‌های بیشتری هم در سر و هم در اعضای دیگر بدن مسدود شده است.

دکتر ریچارد پری، متخصص مغز و اعصاب در بیمارستان ملی عصب شناسی و جراحی مغز و اعصاب و نویسنده ارشد این مطالعه، گفت: با چنین بیماری شدیدی اغلب در بیماران جوان، پزشکان به دنبال یافتن شواهدی در مورد درمان‌هایی بودند که ممکن است از مرگ و ناتوانی ناشی از این بیماری جلوگیری کنند.

در حالی که یک مطالعه مشاهده‌ای بستر ایده آلی برای ارائه شواهدی برای اثربخشی دارو‌ها نیست، ممکن است مدت زیادی طول بکشد تا ما شواهدی از آزمایشات بالینی تصادفی، استاندارد طلایی برای آزمایش درمان‌های جدید داشته باشیم. در حال حاضر ما به مطالعات مشاهده‌ای وابسته هستیم.

این مطالعه از سه اصل درمانی که تا کنون توسط گروه تخصصی هماتولوژی، بر اساس کار اولیه در UCLH و دو سایت اروپایی دیگر تاسیس شده است، پشتیبانی می‌کند:

استفاده از دارو‌های ضد انعقاد غیر هپارینی

برای کاهش سطح آنتی بادی غیرطبیعی که در این بیماری دخیل است، درمان انجام دهید و از تلاش برای بازگرداندن تعداد پلاکت‌ها به سطح طبیعی با تزریق پلاکت اجتناب کنید.

پروفسور دیوید ورینگ (موسسه نورولوژی UCL Queen Square) می‌گوید: اگرچه این سندرم قبلا گزارش شده بود، این مطالعه چند مرکزی در سراسر انگلیس مفصل‌ترین توصیف تا به امروز در مورد ویژگی‌های بالینی و رادیولوژیکی است که باید به پزشکان کمک کند آن را به سرعت تشخیص داده و درمان کنند.

ماری اسکالی، نویسنده مقاله، هموستاز و ترومبوز در موسسه علوم قلب و عروق UCL یکی از برترین دانشگاه‌های لندن و مشاور هماتولوژیست UCLH، می‌گوید: هر چند ممکن است وسوسه انگیز باشد که با تزریق پلاکت‌های جدید از اهداکنندگان خون، پلاکت‌هایی را که در این وضعیت از بین رفته‌اند، جایگزین کنیم. با این حال در مواردی که نیاز به مداخلات جراحی مغز و اعصاب دارند، دشوار است و در چنین شرایطی برای جلوگیری از خونریزی لازم است. احتمالا دلیل این که تعداد پلاکت‌ها در VITT در جریان خون بسیار کم است به این دلیل است که آن‌ها به سرعت مورد استفاده قرار می‌گیرند. تزریق پلاکت‌های بیشتر ممکن است به سادگی سوخت بیشتری به آتش برساند.

کریستین روف، پروفسور سکته مغزی در دانشگاه کیل انگلیس، می‌گوید: اگرچه دلایل نظری موجهی برای پذیرش این استراتژی‌های درمانی وجود دارد، اما تاکنون هیچ شواهد بالینی برای استفاده از آن‌ها وجود نداشته است. در مطالعه ما غیر دارو‌های رقیق کننده خون هپارین و ایمونوگلوبولین داخل وریدی هر دو با نتایج بهتر بیماران همراه بودند و اولین شواهد بالینی را از مجموعه موارد بزرگ در حمایت از این درمان‌ها ارائه کردند.

دکتر آلستر وب، متخصص مغز و اعصاب در بیمارستان جان رادکلیف در آکسفورد، می‌گوید: ما دریافتیم آن دسته از بیمارانی که ایمونوگلوبولین داخل وریدی دریافت کرده‌اند، درمانی که در آن بدن با آنتی بادی‌های معمولی پر می‌شود تا بتوانند اثرات غیر طبیعی را کاهش دهند، به احتمال زیاد بیمارستان را زنده ترک کرده  و توانستند زندگی مستقل داشته باشند.

او گفت: استفاده از دارو‌های رقیق کننده خون غیر هپارینی به طور مشابه با نتیجه مطلوب‌تری همراه بود. داده‌های ما ثابت نمی‌کند که این درمان‌ها موثر هستند، زیرا ممکن است بیمارانی که به شدت تحت تاثیر قرار گرفته‌اند برای دریافت آن تجربه ناخوشایندی داشته باشند، اما نتایج استفاده از آن‌ها را تایید می‌کند. در حالی که ما به دنبال شواهد بهتر هستیم.

از سوی دیگر تزریق پلاکت با نتیجه بدتری در بیماران مبتلا به CVT مرتبط با VITT همراه بود. اگرچه داده‌های مشاهده‌ای نمی‌توانند آسیب ناشی از این روش درمانی را ثابت کنند، این مطالعه نگرانی‌ای را که قبلا در مورد آسیب احتمالی تزریق پلاکت مطرح شده است، پشتیبانی می‌کند.

اگرچه CVT مرتبط با VITT یک بیماری شدید است، اما به نظر می‌رسد بسیار نادر است و نویسندگان تاکید می‌کنند که برای اکثر افراد، خطر عدم واکسیناسیون علیه کووید-۱۹ برای سلامتی آن‌ها بسیار بیشتر است.