سرطان؛ پیامد تلخ صنعتی شدن مواد غذایی
در این مرحله اﮔﺮ ﺗﻮﻣﻮر ایجاد شده ﺑﻪ ﻻﻳﻪای ﻣﺤﺪود ﺧﺘﻢ ﺷﻮد و ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺎﻓﺖﻫﺎ و ارگان‌ها ﺳﺮاﻳﺖ ﻧﻜﻨﺪ، ﺗﻮﻣﻮر ﺧﻮش ﺧﻴﻢ و یا به اصطلاح ﻏﻴﺮﺳﺮﻃﺎنی نامیده می‌شود و اﮔﺮ ﮔﺴﺘﺮده ﺷﺪه ﻳﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺑﺎﻟﻘﻮه ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﭘﺨﺶ ﺷﺪن و اﺣﺎﻃﻪ ﻛﺮدن ﺳﺎﻳﺮ بافت‌ها و ارگان‌ها را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺪﺧﻴﻢ ﻳﺎ ﺳﺮﻃﺎنی ﻧﺎﻣﻴﺪه میﺷﻮد. برخی از اﺷﻜﺎل ﺳﺮﻃﺎن ﺧﺎﺻﻴﺖ تهاجمی ﭘﻴﺪا کرده و با سرایت از ﻃﺮﻳﻖ ﺧﻮن و ﻟﻨﻒ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺎﻓﺖﻫﺎی ﺑﺪن، ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎیی ﺟﺪﻳﺪ اﻳﺠﺎد میﻛﻨﻨﺪ.
انواع سرطان
سید محمدصادق غفوری عضو انجمن متخصصان گوارش و کبد ایران و پزشک عمومی در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره سرطان و راه‌های پیشگیری از آن، اظهار کرد: سرطان‌ها قابل پیشگیری هستند و این نکته‌ای مهم در جلوگیری از بروز آنهاست؛ بسیاری از سرطان‌ها را می‌توان با اقدامات پیشگیرانه حذف کرد و احتمال بروز بعضی دیگر را کاهش داد.
وی بیان کرد: طبق تحقیقات انجام شده ۷۵ درصد سرطان‌ها قابل پیشگیری هستند؛ کشور‌های صنعتی با بهره‌گیری از این تحقیقات اقداماتی وسیع انجام داده‌اند و بسیاری از سرطان‌ها را محدود و یا کنترل کرده‌اند؛ به عنوان مثال سرطان‌های معده که در شرق دنیا از کشنده‌ترین سرطان‌ها به حساب می‌آید، در غرب دنیا کنترلی معنی‌دار داشته است.
برای پیشگیری از سرطان چه باید کار کرد؟
این پزشک عمومی درباره سرطان‌های پوست، گفت: به‌طور کلی رعایت ۲ عامل در پیشگیری از بروز و یا کم کردن خطرات ناشی از سرطان پوست ضروری است؛ عامل اول دوری از اشعه ماورای بنفش نور خورشید است؛ این اشعه می‌تواند با تحریک مستمر پوست سبب بروز سرطان‌های پوست شود، به همین جهت توصیه می‌شود افرادی که شغل آنها حضور در مقابل آفتاب را الزامی می‌کند مانند کشاورزان، کارگران و غیره، با لباس پوشیده و بهره گرفتن از کلاه‌های آفتابی این وظیفه را انجام دهند.
غفوری ادامه داد: توجه به خال‌های پوستی و شناخت تغییرات آنها می‌تواند از بروز سرطان دیگر پوست که ملانوما گفته می‌شود پیشگیری کرده و یا با تشخیص زودرس عوارض آن را کاهش دهد.
این پزشک عمومی درباره سرطان‌های حفره دهان، گفت: زمان طولانی لازم است تا ضایعات مخاطی دهان و زبان به سرطان تبدیل شود؛ ۲ عامل بزرگ در پیشگیری از سرطان‌های حفره دهان تأثیر دارد؛ اول رعایت بهداشت دهان و دندان، اگر حفره دهان پاکیزه نگه‌داشته شود و دندان‌ها سالم باشند و به موقع مراقبت‌های بهداشتی برای دهان انجام شود، احتمال بروز ضایعات پیش سرطانی و در نهایت سرطان در حفره دهان کاهش می‌یابد.
وی افزود: عامل دوم دخانیات است؛ مواد دخانی از عوامل اصلی بروز سرطان‌های پوشش دهان و زبان هستند؛ ترک زودتر سیگار و پیپ می‌تواند این خطر را به‌طور محسوس کاهش دهد؛ به‌طور کلی مواد غذایی تند و محرک به‌خصوص اگر از کیفیت طبیعی سالمی برخوردار نباشند و سایر مواد دخانی و محرک نیز می‌توانند در حفره دهان و یا حنجره ایجاد سرطان کنند، لازم به ذکر است که دخانیات عامل مستقیم یا غیرمستقیم یک سوم سرطان‌های بدن است و تنها ترک مواد دخانی می‌تواند سرطان‌های دنیا را به یک سوم کاهش دهد.
این پزشک عمومی درباره سرطان مری و معده، گفت: برای سرطان‌های مری و معده علاوه بر بهداشت دهان و دندان، مواد غذایی مصرفی اهمیتی بیشتر دارند؛ مصرف مواد گوشتی نمک‌سود و استفاده از نمک زیاد و مصرف مواد چربی به‌خصوص چربی‌های اشباع شده و با ترانس بالا از عوامل ایجاد سرطان‌های مری و معده است.
وی تشریح کرد: مصرف الکل در ایجاد سرطان لوزالمعده نقشی مهم ایفا می‌کند اما هنوز سایر عوامل مؤثر به‌خوبی شناخته نشده است؛ سرطان روده بزرگ را از سوغاتی‌های صنعتی شدن می‌شناسیم، مصرف کم سبزیجات و میوه و به هم خوردن عادات تخلیه گوارش، از عوامل مهم ایجاد این نوع سرطان است که امکان پیشگیری از آن کاملاً در اختیار مردم است، همچنین انجام تست‌های غربالگری مانند تست خون مخفی مدفوع و کولونوسکوپی روده بزرگ به‌ویژه در افراد با سابقه خانوادگی این نوع سرطان بسیار با اهمیت است.
عضو انجمن گوارش و کبد ایران درباره سرطان مثانه و پروستات، گفت: استفاده از دخانیات و در معرض مواد شیمیایی قرار گرفتن از عوامل مؤثر سرطان مثانه به حساب می‌آید؛ استفاده نابه‌جا از اشعه x و عدم محافظت تیروئید در مقابل این اشعه می‌تواند خطر سرطان تیروئید را بالا ببرد، به عنوان مثال در قدیم که برای کچلی از تابش اشعه x استفاده می‌کردند و یا کسانی که به هر دلیل در معرض اشعه گاما (رادیوتراپی) قرار می‌گیرند، یا حتی کسانی که حداقل ۲ بار از رادیوگرافی‌های بزرگ دندان برای ردیف کردن دندان‌های خود استفاده می‌کردند، خطر بروز سرطان تیروئید را افزایش داده‌اند.
غفوری تصریح کرد: سرطان پستان؛ یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در زنان است که با رعایت نکات بهداشتی تا حد زیادی قابل کاهش خواهد بود و یا در مراحل اولیه شناسایی می‌شود و از عوارض بعدی آن کم خواهد شد؛ خودمراقبتی و معاینه، رعایت وزن نسبت به قد و پیشگیری از اضافه وزن، عدم مصرف مواد چربی زیاد و عدم مصرف الکل و دخانیات از الزامات است.
محمدرضا نورمحمدی انکولوژیست در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: ﻧﺌﻮﭘﻼزی ﯾﮏ اﺧﺘﻼل در ﺳﻄﺢ ﺳﻠﻮل اﺳﺖ ﮐﻪ به بروز ﺑﯿش از ۱۰۰ ﻧﻮع سرطان ﺑﺪﺧﯿم منجر می‌شود؛ این نوع سرطان‌ها ﻣﺎﻫﯿﺖ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ دارﻧﺪ؛ ﻫﺮ ﺳﻠﻮل ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻣﯿﺘﻮز (روشی برای تکثیر) اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ دﭼﺎر ﻧﺌﻮﭘﻼزی ﺷﻮد و در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن آﻧﮑﻮژنﻫﺎ و ژن‌های ﻣﻬﺎری ﻧﻘﺶی ﻣﻬﻤ اﯾﻔﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ.
این آنکولوژیست بیان کرد: ﺳﺮﻃﺎن پس از ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎی ﻗﻠﺒﯽ ﻋﺮوﻗﯽ دوﻣﯿﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺷﺎﯾﻊ ﻣﺮگ و ﻣﯿﺮ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﺳﻮﻣﯿﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺮگ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﮐﻤﺘﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ است؛ این بیماری ارتباطی مستقیم با شیوه زندگی دارد و هر چه کیفیت این زندگی پایین‌تر باشد فرد مستعد ابتلا به این بیماری است.
سرطان چیست؟
نورمحمدی گفت: سرطان را می‌توان این‌گونه تعریف کرد، ﺳﻠﻮل ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنی ماﻧﻨﺪ ﻛﻴﺴﻪای ﺣﺎوی ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ، اﺳﻴﺪﻫﺎی چرب، کربوهیدرات‌ها و ماده حیات به نام دی ان ای (DNA) است که قابلیت رشد، تکثیر و همانند سازی را دارد؛ ﺳﺎﺧﺘﺎر ژنتیکی ﻫﺮ ﺳﻠﻮل ﺳﺮﻋﺖ رﺷﺪ، ﺗﻘﺴﻴﻢ و زﻣﺎن ﻣﺮگ آن را ﺗﻌﻴﻴﻦ میﻛﻨﺪ، در ﺣﺎﻟﺖ طبیعی، ﺟﺎﻳﮕﺰینی سلول‌های فرسوده ﺑﺎ سلول‌های ﺟﻮان از یک برنامه منظم ﻣﻨﻈﻢ ﺗﺒﻌﻴﺖ میﻛﻨﻨﺪ و ﻓﺮاﻳﻨﺪ رﺷﺪ و ﺗﺠﺪﻳﺪ ﺳﻠﻮلی ﺑﻪ ﻃﻮر ﺛﺎﺑﺖ در ﺑﺪن اﺗﻔﺎق می‌اﻓﺘﺪ.
ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در بروز ﺳﺮﻃﺎن
نورمحمدی با اشاره به اینکه ﺳﺮﻃﺎن ﺑﯿﻤﺎری ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺷﯿﻮه زﻧﺪﮔﯽ اﺳﺖ، گفت: محل زندگی، موقعیت جغرافیایی، عادات زندگی مانند سیگار، غذا و تغذیه، محیط زندگی و تماس‌های محیطی در بروز انواع بیماری‌ها تاثیرگذار است؛ تخمین زده شده است که حدود ۱۰ الی ۱۵ درصد از مجموع سرطان‌ها به علت بروز بیماری‌های عفونی باشد.
وی افزود: مهم‌ترین عوامل زیستی در بروز سرطان شامل ویروس‌های هپاتیت B , C، ویروس HIV و هلیکوباکترپیلوری است؛ سرطان ﺳﻮﻣﯿﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺮگ و ﻣﯿﺮ در اﯾﺮان است که سالانه بیش از ۴۰۰ نفر در اثر ابتلا به این بیماری جان خود را از دست می‌دهند و تخمین زده می‌شود که بیش از ۷۰ هزار مورد جدید سرطان در کشور اتفاق بی‌افتد.
این آنکولوژیست بیان کرد: پیش از ﺑﺮوز ﻋﻼﺋﻢ سرطان، برخی از آنها را می‌توان توسط تست‌های غربالگری تشخیص داد؛ با اﻧﺠﺎم اﻳﻦ تست‌ها میﺗﻮان این بیماری را در مرحله اول شناسایی کرد و نسبت به درمان سریع اقدام کرد، ﺳﺮﻃﺎن‌هایی مانند سرطان دهانه رﺣﻢ، سرطان پروستات و سرطان سینه را می‌توان از طریق تست‌های غربالگری تشخیص داد.
درﻣﺎن ﺳﺮﻃﺎن چگونه است؟
نورمحمدی با اشاره به اینکه ﻫﺮ ﻧﻮع ﺳﺮﻃﺎن دارای ﻋﻮاﻣﻞ، ﻣﺸﺨـﺼﺎت و درﻣﺎن ﺧﺎص است، گفت: روشﻫﺎی اصلی درﻣـﺎن ﺗﻤﺎم ﺳﺮﻃﺎنﻫﺎ از ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ رادﻳوگرافی، ﺟﺮاحی ﺗﺮاپی، شیمی درﻣــﺎنی و ﻫﻮرﻣﻮن درﻣﺎنی است.
این آنکولوژیست درباره انواع سرطان‌ها، گفت: اﻧﻮاع ﺳﺮﻃﺎن‌ها شامل ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم‌ها مانند سرطان پوست، سرطان ریه، سرطان پروستات و سرطان سینه است؛ دسته دوم سرطان‌ها، لوسمی و لنفوم‌ها هستند که از سلول‌های تشکیل دهنده خون و سلول‌های ایمنی منشا می‌گیرند.
وی با بیان اینکه عوامل خطر بیماری‌های سرطانی را می‌توان به ۲ گروه کلی تقسیم کرد، ادامه داد: یکی عوامل مربوط به میزبان مانند سن، جنس و ساختار ژنتیکی است که تقریبا غیر قابل تغییر و دستکاری هستند و دیگری عوامل خطر خارجی یا محیطی مثل دود سیگار، پرتو‌های یونساز، مواد شیمیایی و سمی و غیره است که می‌توان آنها را پس از شناسایی یا کاملا از محیط خارج کرد و یا مواجهه انسان با آنها را به حداقل کاهش داد، در این بین جنس و سن از همه موارد مهم‌تر است.
این آنکولوژیست افزود: تاثیر جنسیت به طور مستقیم در سرطان‌های مربوط به دستگاه تولید مثل از قبیل: سرطان دهانه رحم در زنان و سرطان پروستان در مردان واضح است، در مورد سایر سرطان‌ها غالبا تفاوت‌های جنسی مشاهده می‌شود که به جز سرطان پستان، معمولا جنبه جنسیتی نداشته و به رفتار‌های فردی مربوط است.
انتهای پیام/
نظرات شما