قم فردا گزارش می دهد؛
مادر قمی که شهرت جهانی یافت
حدود ۴۰۰ اثر غیرمنقول تاریخی قم ثبت ملی شده است و این اولین‌بار است که یک اثر تاریخی قم به ثبت جهانی می‌رسد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی قم فردا، در چهل و پنجمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو که در ریاض عربستان در حال برگزاری است یکشنبه ۲۶ شهریورماه ۱۴۰۲، پرونده «کاروان‌سراهای ایران» تأیید شد و به ثبت رسید، در این پرونده، ۵۴ از جمله کاروانسرای دیر گچین قم ثبت جهانی شد.
حدود ۴۰۰ اثر غیرمنقول تاریخی قم ثبت ملی شده است و این اولین‌بار است که یک اثر تاریخی قم به ثبت جهانی می‌رسد.
معیارهای فرهنگی ثبت آثار تاریخی در یونسکو از جمله نشان‌دهنده یک شاهکار از نبوغ و خلاقیت انسانی باشد، نشان‌دهنده تبادل ارزش‌های بشری در یک بازه زمانی در یک منطقه فرهنگی از لحاظ پیشرفت در معماری یا فناوری، برنامه‌ریزی شهری یا طراحی چشم‌انداز باشد، گواهی بی‌همتا یا دست‌کم استثنایی بر یک سنت فرهنگی یا تمدن زنده یا ازمیان‌رفته باشد، نمونه‌ای برجسته در معماری یا تکنولوژی که مرحلهٔ مهمی از تاریخ بشر را نشان دهد، نمونه برجسته‌ای از تعامل بین انسان و محیط‌زیست یا نماینده یک فرهنگ باشد و یا به طور مستقیم یا ملموس مرتبط با رویدادها یا سنت‌های زندگی، افکار و عقاید یا آثار هنری یا ادبی دارای اهمیت عالی جهانی باشد.
استان قم به لحاظ نقش مهم ارتباطى که از دیرباز برعهده آن بوده است دارای کاروان‌سراهای متعددى است.
از جمله کاروان‌سرای‌های قم کاروانسرای دیر گچین، کاروانسرای آجری پل دلاک، کاروانسرای آجری علی‌آباد، کاروانسرای البرز، کاروانسرای الله قلی، کاروانسرای باقرآباد، کاروانسرای پاسنگان، کاروانسرای حوض‌سلطان، کاروانسرای خشتی پل دلاک، کاروانسرای سنگی علی‌آباد، کاروانسرای سنگی محمدآباد، کاروانسرای صدرآباد، کاروانسرای صدری، کاروانسرای طرلاب، کاروانسرای طینوج، کاروانسرای عسگرآباد، کاروانسرای کوه نمک، کاروانسرای منظریه، کاروانسرای حسن، کاروانسرای عباس‌آباد، کاروانسرای سفید آب، کاروانسرای دهکده طالب، کاروانسرای کنار گرد، کاروانسرای آوه و کاروانسرای اتابکی است.
در این میان کاروانسرای دیر گچین قم به‌عنوان مادر کاروان‌سراهای ایران معروف است و با شماره ۱۰۴۰۸ در تاریخ ۱۳۸۲/۷/۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کاروانسرای دیر گچین در متون تاریخی به نام‌های دژ کردشیر، دیرالجص، قصرالجص، قصرگچ، قلعه دیر و قلعه دیر کاج خوانده شده است، این بنا در موقعیت اصلی خود بر سر راه قدیمی قم به ورامین قرار دارد.
کاوران سرای دیر گچین یکی از بزرگ‌ترین کاروان‌سراهای تاریخی ایران است که در استان قم و در ۸۰ کیلومتری شمال شرقی قم قرار دارد، با بررسی و کاوش‌های باستان‌شناسی مشخص شده که این کاروانسرا در زمان ساسانی ساخته شده اما بعدها در زمان سلجوقی و صفوی تغییرات اساسی بر روی آن انجام شده و در زمان قاجار هم وسعتش بیشتر شده است.
به گفته بعضی از محققین بنای این کاروانسرا از دوره اردشیر بابکان وجود داشته و قدمت آن به حدود ۱۷۵۰ سال پیش می‌رسیده که تعریف و توصیف آن در کتب جغرافی‌دانان و سیاحان غرب و مستشرقین خارجی آمده است.
ابودلف مورخ قرن چهارم هجری در کتاب خود به نام سفرنامه ابودلف از این بنا به نام دیر یاد کرده است.
کاروانسرای دیر گچین ۱۲ هزار هکتار مساحت دارد و در دوران رونقش، فضایی کافی و مطلوب برای اسکان مسافران داشته است. موقعیت مکانی این کاروانسرا باتوجه‌به مسیر تردد کاروانیان در جاده، مناسب است و درب ورودی‌اش هم جایگاه مناسبی دارد. در هنگام ورود به این کاروانسرا به یک هشتی برمی‌خورید که به حیاط مرکزی منتهی می‌شود. این مجموعه بزرگ از بخش‌های زیادی مثل مسجد، حمام، هشتی، حجره، اتاق، دکان، چندین برج، حیاط‌خلوت، ورودی، ایوان، شتر خوان، آسیاب سنگی و فضای اقامتی تشکیل شده است. حتی در بیرون این مجموعه قبرستان، آب‌انبار و یک کوره آجرپزی هست که اگر بخواهیم آن‌ها را هم جزء این مجموعه بدانیم مساحت مجموعه به ۱۹ هزار هکتار می‌رسد. در گرداگرد این کاروانسرا دیواری مربعی‌شکل ساخته شده که ۵ متر ارتفاع، ۱ متر عرض و ۸۰ متر طول دارد.
راه دسترسی به کاروانسرای دیر گچین مسیر اول جاده آسفالته قم به روستای علی آباد و سپس مسیر خاکی نسبتاً هموار تا دیر گچین است و مسیر دوم چرم شهر ورامین بعد از طی مسافتی در حدود ۲۰ کیلومتر به دیر گچین می‌رسید.
انتهای پیام/۱۷۰
حدود ۴۰۰ اثر غیرمنقول تاریخی قم ثبت ملی شده است و این اولین‌بار است که یک اثر تاریخی قم به ثبت جهانی می‌رسد.
معیارهای فرهنگی ثبت آثار تاریخی در یونسکو از جمله نشان‌دهنده یک شاهکار از نبوغ و خلاقیت انسانی باشد، نشان‌دهنده تبادل ارزش‌های بشری در یک بازه زمانی در یک منطقه فرهنگی از لحاظ پیشرفت در معماری یا فناوری، برنامه‌ریزی شهری یا طراحی چشم‌انداز باشد، گواهی بی‌همتا یا دست‌کم استثنایی بر یک سنت فرهنگی یا تمدن زنده یا ازمیان‌رفته باشد، نمونه‌ای برجسته در معماری یا تکنولوژی که مرحلهٔ مهمی از تاریخ بشر را نشان دهد، نمونه برجسته‌ای از تعامل بین انسان و محیط‌زیست یا نماینده یک فرهنگ باشد و یا به طور مستقیم یا ملموس مرتبط با رویدادها یا سنت‌های زندگی، افکار و عقاید یا آثار هنری یا ادبی دارای اهمیت عالی جهانی باشد.
استان قم به لحاظ نقش مهم ارتباطى که از دیرباز برعهده آن بوده است دارای کاروان‌سراهای متعددى است.
از جمله کاروان‌سرای‌های قم کاروانسرای دیر گچین، کاروانسرای آجری پل دلاک، کاروانسرای آجری علی‌آباد، کاروانسرای البرز، کاروانسرای الله قلی، کاروانسرای باقرآباد، کاروانسرای پاسنگان، کاروانسرای حوض‌سلطان، کاروانسرای خشتی پل دلاک، کاروانسرای سنگی علی‌آباد، کاروانسرای سنگی محمدآباد، کاروانسرای صدرآباد، کاروانسرای صدری، کاروانسرای طرلاب، کاروانسرای طینوج، کاروانسرای عسگرآباد، کاروانسرای کوه نمک، کاروانسرای منظریه، کاروانسرای حسن، کاروانسرای عباس‌آباد، کاروانسرای سفید آب، کاروانسرای دهکده طالب، کاروانسرای کنار گرد، کاروانسرای آوه و کاروانسرای اتابکی است.
در این میان کاروانسرای دیر گچین قم به‌عنوان مادر کاروان‌سراهای ایران معروف است و با شماره ۱۰۴۰۸ در تاریخ ۱۳۸۲/۷/۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کاروانسرای دیر گچین در متون تاریخی به نام‌های دژ کردشیر، دیرالجص، قصرالجص، قصرگچ، قلعه دیر و قلعه دیر کاج خوانده شده است، این بنا در موقعیت اصلی خود بر سر راه قدیمی قم به ورامین قرار دارد.
کاوران سرای دیر گچین یکی از بزرگ‌ترین کاروان‌سراهای تاریخی ایران است که در استان قم و در ۸۰ کیلومتری شمال شرقی قم قرار دارد، با بررسی و کاوش‌های باستان‌شناسی مشخص شده که این کاروانسرا در زمان ساسانی ساخته شده اما بعدها در زمان سلجوقی و صفوی تغییرات اساسی بر روی آن انجام شده و در زمان قاجار هم وسعتش بیشتر شده است.
به گفته بعضی از محققین بنای این کاروانسرا از دوره اردشیر بابکان وجود داشته و قدمت آن به حدود ۱۷۵۰ سال پیش می‌رسیده که تعریف و توصیف آن در کتب جغرافی‌دانان و سیاحان غرب و مستشرقین خارجی آمده است.
ابودلف مورخ قرن چهارم هجری در کتاب خود به نام سفرنامه ابودلف از این بنا به نام دیر یاد کرده است.
کاروانسرای دیر گچین ۱۲ هزار هکتار مساحت دارد و در دوران رونقش، فضایی کافی و مطلوب برای اسکان مسافران داشته است. موقعیت مکانی این کاروانسرا باتوجه‌به مسیر تردد کاروانیان در جاده، مناسب است و درب ورودی‌اش هم جایگاه مناسبی دارد. در هنگام ورود به این کاروانسرا به یک هشتی برمی‌خورید که به حیاط مرکزی منتهی می‌شود. این مجموعه بزرگ از بخش‌های زیادی مثل مسجد، حمام، هشتی، حجره، اتاق، دکان، چندین برج، حیاط‌خلوت، ورودی، ایوان، شتر خوان، آسیاب سنگی و فضای اقامتی تشکیل شده است. حتی در بیرون این مجموعه قبرستان، آب‌انبار و یک کوره آجرپزی هست که اگر بخواهیم آن‌ها را هم جزء این مجموعه بدانیم مساحت مجموعه به ۱۹ هزار هکتار می‌رسد. در گرداگرد این کاروانسرا دیواری مربعی‌شکل ساخته شده که ۵ متر ارتفاع، ۱ متر عرض و ۸۰ متر طول دارد.
راه دسترسی به کاروانسرای دیر گچین مسیر اول جاده آسفالته قم به روستای علی آباد و سپس مسیر خاکی نسبتاً هموار تا دیر گچین است و مسیر دوم چرم شهر ورامین بعد از طی مسافتی در حدود ۲۰ کیلومتر به دیر گچین می‌رسید.
انتهای پیام/۱۷۰
نظرات شما