یادداشت؛
مقاومت، رمز جاودانگی حکومت‌های اسلامی
جمهوری اسلامی ایران طی ۴۶ سال گذشته فراز و فرودهایی زیادی داشته که همواره سربلند از آنها بیرون آمده که در واقع پاداش مقاومت است.
واقعه عاشورا و قیام جاودانه امام حسین (ع) در کربلا، فراتر از یک تراژدی تاریخی صرف، حامل پیام‌های عمیق و چندلایه‌ای است که یکی از برجسته‌ترین آنها، نقش بی‌بدیل این قیام در ایجاد، تقویت و زنده نگاه‌داشتن مفهوم وحدت در امت اسلام است. اگرچه ظاهر رویداد، شکافی دردناک را در تاریخ اسلام نشان می‌دهد، اما ژرفای پیام امام حسین (ع) و نحوه تأثیرگذاری این حماسه در طول قرن‌ها، آن را به منبعی نیرومند برای انسجام امت تبدیل کرده است.
۱. تجلی ارزش‌های مشترک و فرامذهبی: قیام امام حسین (ع) حول محور ارزش‌هایی جهانی و مورد قبول تمام مذاهب اسلامی شکل گرفت: عدالت‌خواهی، ظلم‌ستیزی، آزادگی، دفاع از حق و امر به معروف و نهی از منکر.
امام (ع) نه برای قدرت یا اختلاف مذهبی که برای احیای سنت پیامبر (ص) و مقابله با انحراف حکومتی که اسلام راستین را تهدید می‌کرد، قیام کرد. این ارزش‌ها، فارغ از مرزهای مذهبی، وجدان هر مسلمان آزاده‌ای را خطاب قرار می‌دهد. وحدت حول این اصول مشترک، مهم‌تر از هر اختلاف فرعی است. عاشورا یادآوری می‌کند که دشمن مشترک، بی‌عدالتی و تحریف دین است، نه یکدیگر.
۲. الگویی فراقومی و فرامنطقه‌ای برای مقاومت و ایثار: شهادت امام حسین (ع) و یاران باوفایش (که از اقوام و مناطق مختلف بودند) به نماد جهانی مقاومت در برابر ظلم تبدیل شده است. این نماد، متعلق به هیچ قوم، نژاد یا مذهب خاصی نیست. مسلمانان سنی و شیعه در طول تاریخ، از اندلس تا شبه‌قاره هند، در مبارزات ضد استعماری و آزادی‌بخش خود، از شعار یا لثارات الحسین الهام گرفته‌اند. این اشتراک در الهام‌گیری و اتکا به یک نماد مشترک مقاومت، خود بستری نیرومند برای احساس همدلی و همبستگی میان امت اسلام ایجاد می‌کند. عاشورا نشان می‌دهد که فداکاری در راه حق، زبان مشترک تمام آزادگان است.
۳. ایجاد زبان مشترک عاطفی و اخلاقی: مراسم عزاداری امام حسین (ع) (با وجود تفاوت‌های شکلی) در میان طیف وسیعی از مسلمانان، چه شیعه و چه بسیاری از برادران اهل‌سنت (به ویژه در شبه قاره، جنوب شرق آسیا و حتی بخش‌هایی از خاورمیانه) رواج دارد. این اشتراک در سوگ و احترام به شخصیت امام حسین (ع) به‌عنوان نوه پیامبر (ص) و سمبل فضایل اخلاقی و شجاعت، زبان مشترک عاطفی قدرتمندی ایجاد می‌کند. اشک برای حسین (ع)، صرف‌نظر از مذهب، بیانگر محکومیت ظلم و ارادت به خاندان پیامبر (ص) است. این احساس مشترک، پل‌های انسانی محکمی می‌سازد.
۴. هشدار دائمی در برابر تفرقه‌افکنی دشمنان: واقعه کربلا به‌روشنی نشان می‌دهد که چگونه حکومت‌های فاسد و دشمنان اسلام، از تفرقه میان مسلمانان به عنوان سلاح استفاده می‌کنند. یزید و اطرافیانش تلاش کردند قیام امام (ع) را یک شورش قبیله‌ای یا اختلاف شخصی جلوه دهند، در حالی که ماهیت آن کاملاً دینی و اصلاحی بود. عبرت تاریخی عاشورا، مسلمانان را نسبت به توطئه‌های دشمنان برای دامن‌زدن به اختلافات مذهبی و قومی هوشیار می‌کند و بر ضرورت وحدت برای مقابله با دشمنان مشترک تأکید دارد.
۵. دعوت به بازگشت به اصول اصیل و مشترک: پیام اصلی امام حسین (ع) در طول حرکتش از مدینه تا کربلا، دعوت به کتاب خدا و سنت پیامبر (ص) بود. این دو، مهم‌ترین ارکان وحدت‌بخش امت اسلام هستند. تأکید امام (ع) بر این اصول مشترک، یادآوری می‌کند که راه نجات امت، بازگشت به این سرچشمه‌های اصیل و پرهیز از بدعت‌ها و اختلافات حاشیه‌ای است. وحدت حول قرآن و سنت، هدف عالی قیام حسینی است.
قیام امام حسین (ع) آینه‌ای است که در آن، هم شکاف‌های دردناک و هم ظرفیت بی‌نهایت امت اسلام برای وحدت حول ارزش‌های مشترک دیده می‌شود. این واقعه، با تبدیل‌شدن به نماد جهانی عدالت‌خواهی، مقاومت و فضیلت‌های اخلاقی، زبانی مشترک برای مسلمانان جهان ایجاد کرده است. عاشورا به ما می‌آموزد که وحدت امت، نه در نادیده‌گرفتن اختلافات که در اولویت‌دادن به اصول بزرگ‌تر اسلام و هوشیاری در برابر دشمن مشترک، معنا می‌یابد. احیای پیام اصیل امام حسین (ع) - که دعوت به حق و عدالت و پرهیز از ظلم و انحراف بود - همچنان می‌تواند چراغ راهی برای تقریب مذاهب و تحکیم وحدت امت محمدی (ص) در دنیای امروز باشد. حفظ این وحدت، بزرگ‌ترین احترام به خون سرخ سیدالشهدا (ع) و یارانش است.
نویسنده: حجت‌الاسلام والمسلمین حسین بنیادی استاد حوزه علمیه قم
نظرات شما