گزارشی از روند ساخت ضریح حرم عبدالعظیم حسنی(ع)

 

 

شهر ری از دیرباز تا امروز به دلیل حضور شیعیان و محبان اهل بیت علیهم السلام مرکز توجه امامان علیهما السلام و همچنین بزرگان دین بوده و هست و به برکت وجود حضرت عبدالعظیم حسنی این شهر متبرک به مرقد نورانی سیدالکریم است و از قدیم الایام یکی از قطب‌های زیارتی و مهم استان تهران محسوب می‌شود. 

ری با نام عبدالعظیم (ع) عجین است، و عبدالعظیم حسنی(ع)  نیز با نام سیدالشهدا علیه السلام، از این روی پس از ساخت ضریح حرم امام حسین علیه السلام، چند سالی است اساتید چیره دستی چون محمود فرشچیان و علیرضا اسدی با طراحی ضریح حرم عبدالعظیم حسنی (ع) کاری جدید را آغاز کردند که امروز شما در این گزارش شاهد تشریح روند ساخت آن خواهید بود...

پس از ورود به آستان و سلامی به حرم وارد کارگاهی می‌شویم که صدای قلم زنی و تراش فلز به گوش می‌رسد. البته در کناری دست هنرمند خوش ذوق ایرانی فلز را می‌تراشد و دستی دیگر به آن روح و جان می‌دهد.

 

 

علیرضا اسدی استاد دانشگاه و سرپرست گروه قلمزنی ساخت ضریح حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) در گفتگو با خبرنگار حوزه قرآن و عترت  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: آثار بسیاری را در زمینه‌های مختلف کار کردم و در ساخت ضریح و درب‌های بقاع متبرکه بسیاری حضور داشتم. باز خداوند در ارتباط با ساخت ضریح حرم عبدالعظیم حسنی (ع) توفیقی عطا کرد که حدود سه سال است مشغول به ساخت و پرداخت ضریح حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) هستم.

 

وی در ادامه گفت: قلمزنی ضریح حرم عبدالعظیم (ع) متفاوت‌ترین سبک‌کاری است که توسط من و پسرهایم روی آن انجام می‌شود. قلمزنی این ضریح تنها نقش برجستگی ندارد، بلکه شیوه‌هایی متفاوت و کاربردی روی آن پیاده شده است. ما سعی کردیم نقش‌هایی را روی فلز اثبات کنیم که  از سایش آن جلوگیری شود، به همین منظور هر کدام از نقش برجسته‌ها را با یک ارتفاع و مقیاس درنظر گرفتیم و در مرحله اجرا با وسواس خاصی روی آن کار شده است.

 

 

این استاد هنر قلمزنی با بیان اینکه  طراحی، تعریف و نوع ساخت ضریح همه توسط محمود فرشچیان انجام شده است، ادامه داد: به لطف خدا پس از سه سال امروز به ساخت حاشیه‌های اطراف ضریح رسیدیم، حاشیه‌هایی که هر قطعه‌ آن برحسب مقیاس و وزن طرحی مخصوص دارد و حدود دو تا سه ماه طول می‌کشد تا تمام شود. اکثر گل‌هایی که کار شده گل‌های عباسی است و برگ‌هایی که طراحی شده همه براساس گل‌های عباسی است.

 

 

با آن‌ها که صحبت می‌کنیم چیزی جز عشق نمی‌گویند و هر کدام یدطولائی در ساخت ضریح شریف امامان معصوم (ع) دارند.

 

 

حسین اسدی یکی از پسران استاد اسدی که همراه برادران خود روی حاشیه‌های بالایی درب ضریح کار می‌کرد، به ما از مراحل ساخت ضریح حرم عبدالعظیم حسنی (ع) گفت: از مرحله‌ای که طراحی استاد فرشچیان روی فلز بنشیند، گرده‌های زغال روی فلز می‌خوابند و بعد قلم زنی کار آغاز می‌شود. از زمان آغاز تا پایان یک کار بستگی به ریزکاری‌ها و نوع طراحی دارد، در اکثر مواقع بین یک ماه تا ۴۰ روز قلمزنی هر قطعه طول می‌کشد.

 

وی با اشاره به اینکه هنر قلمزنی در خانوادیشان موروثی است و از کودکی همراه برادران خود مشغول به این کار هستند، ادامه داد: از همان دوران کودکی که پدر روی درب‌های ضریح و کتیبه‌ها کار می‌کرد، ما هم در کنارشان بودیم و در کنار درس خواندن به پدر کمک می‌کردیم. اما حالا پس از همراهی پدر در ساخت درب‌های حرم امام حسین (ع)، پس از سه سال مشغول ساخت ضریح حرم عبدالعظیم حسنی (ع) هستیم.

 

 

اسدی در پایان با اشاره به اینکه ثواب زیارتی حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) برابر با زیارت حرم شریف حضرت اباعبدالله الحسین (ع) است گفت:امام هادی (ع) خطاب به یکی از صحابه خود که به زیارت امام حسین (ع) رفته بود؛ می‌فرمایند: اگر قبر عبدالعظیم را که نزد شما است زیارت می‌کردی مانند کسی بودی که امام حسین (ع) را زیارت کرده باشد.

وی اظهار کرد: شاید زمانی که درب‌های حرم امام حسین (ع) را می‌ساختیم، به دلیل سن کمی که داشتم شناختی آنچنانی نداشتم، ولی امروز که مشغول به ساخت ضریح حضرت عبدالعظیم (ع) هستیم، چون کار برای کشور خودمان است ما را سر ذوق آورده و باعث شده وقت بیشتری روی آن بگذاریم. درواقع عشق و حال کار کردن روی درب‌های حرم امام حسین (ع) بسیار متفاوت‌تر این ضریح بود. ما چند برادر امسال نشد که اربعین کربلا برویم و زیارت کنیم، ولی همین که می‌دانستیم روی ضریح آقا عبدالعظیم حسنی (ع) کار می‌کنیم دلمان را آرام می‌کرد.

 

یکی دیگر از پسران استاد اسدی که روی کناره‌های ضریح کار می‌کرد، با بیان اینکه تاریخی برای اتمام کار مشخص نیست، اظهار کرد: من از سال 1388 همراه پدرم در ساخت درب‌های حرم امام حسین (ع) و امام رضا (ع) حضور داشتم.

 

وی ادامه داد: یکی از اصولی که در کار خود را به آن مقید کردم، داشتم خلوص نیت است، چراکه اول و آخر ما از این دنیا می‌رویم ولی این کار همچنان باقی است و مردمی که به زیارت می‌آیند با نیت‌های پاکشان بر این ضریح دست می‌کشند و بسیار ارزشمند است.

 

 

وی یادآور شد: هر وقت که دست به قلم و چکش بردم، به حضرت اباعبدالله الحسین (ع) سلام دادم، تا انشالله این کار مورد قبول حضرات امام حسین (ع) و حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) قرار بگیرد و آن روزی که باید دست ما را بگیرند.

 

با نگاهی به تاریخچه استان ری می‌توان به قدمت آستان حرم عبدالعظیم حسنی (ع) پی‌برد. سِن اصلی این آستان به ۲۴۰ سال پیش یعنی دوره ناصری باز می‌گردد و تا امروز ۲ بار مرمت شده است.

 

 

عباس بهزادی مدیر اجرایی کارگاه ساخت ضریح حرم عبدالعظیم حسنی (ع) در ادامه گفتگو با خبرنگار حوزه قرآن و عترت  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، تشریح کرد: نزدیک ۲۴۰ سال از قدمت اصلی حرم عبدالعظیم حسنی (ع) می‌گذرد، تا امروز دو بار تعمیر اساسی شده و از آخرین مرمت آن حدود ۷۰ سال می‌گذرد. حتی بخش‌هایی از ضریح به قدری خراب شده که دست و صورت زائران را مورد آزار قرار می‌دهد. بر همین اساس ضرورت ساخت یک ضریح جدید توسط مسئولان احساس شد و دستور ساخت ابلاغ شد. از سال ۱۳۸۷ کار‌های مطالعاتی و پژوهش آغاز شد و برای ساخت ضریح جدید امروزی چندین کارگاه تاسیس شد و الان بیش از ۶۰ درصد از ساخت آن به اتمام رسیده است.

 

 

وی افزود: برای ساخت ضریح حرم عبدالعظیم (ع) سه کارگاه ساخته شد که یکی از آن‌ها کارگاه قلمزنی است، دیگری کارگاه نجاری در اصفهان و مرکز متالوژی رازی است که کارهای نورد و ذوب آهن در آن انجام می‌شود.

 

بهزادی در پایان یادآور شد: شروع ساخت ضریح از سال ۱۳۹۵ بود و تا الان به لطف خدا تمام کار‌ها به خوبی پیش‌رفته است و احتمال می‌رود تا دوسال آینده ضریح جدید در رویت زائران حضرت قرار بگیرد.