گندم های وارداتی در راه ایران؛ قاچاق معکوس و دلالان، آفت بازار گندم و آرد

ریشه این کاهش تولید مشکلاتی است که در این سال ها دست به گریبان کشاورزها شده است. 

 پایین بودن کیفیت تا افزایش قیمت نهاده ها در طول سال زراعی از موانع اصلی تولید محصول گندم بود.

دلال ها هم از آب گل آلود استفاده کردند و گندم تولیدی کشاورزها را دو برابر قیمت مصوب خرید کردند البته خودگندمکاران هم به دلیل قیمت پایین گندم ترجیح دادند محصولشان را به دلالان بفروشند.

همین دلال ها با خرید گندم با قیمت بالا این محصولات را یا به صورت قاچاق از مرزها به کشورهای همسایه برده و یا در داخل کشور به قیمت بالاتری به فروش می رسانند.

هر چند امسال آسمان هم یاری نکرد و زمین های کشاورزی را سیراب نکرد بطوریکه کشاورزان امسال خشک ترین سال آبی در ۵٠ سال گذشته را تجربه کردند. با این حال بزرگترین آفت تولید در بخش کشاورزی افزایش هزینه ها است. 

اتفاقاتی که زنجیروار کشور را برای تامین امنیت غذایی مجبور به واردات این محصول کرد.

واردات ۴.۵میلیون تن گندم به کشور

سید جواد ساداتی نژاد  گفت: امسال به دلیل خشکسالی میزان محصول گندم طبق پیش بینی ها تولید نشده است به همین دلیل بیش از ۴/۵ میلیون تن برای تامین نیاز کشور گندم وارد می شود. 

عطاالله هاشمی رئیس بنیاد ملی گندمکاران کشور با اشاره به کاهش تولید ۴٠ درصدی گندم نسبت به سال گذشته، گفت: در سال زراعی ۱۳۹۸-۱۳۹۹ حدود ۱۳ میلیون تن گندم تولید شد اما در ۶ ماه نخست سال زارعی۱۳۹۹-۱۴٠٠ حدود ۳/۵ تا ۴ میلیون گندم تولید شد.

او افزود: علت کاهش تولید، پایین بودن قیمت گندم بود که باعث شد تا کشاورزان محصول خود را به دامداران بفروشند. برخی گندمکاران نیز گندم خود را در انبارها به امید افزایش قیمت نگهداری کرده و مقداری نیز دست دلال هاست تا با افزایش قیمت سود بیشتری کسب کنند.

هاشمی ادامه داد: کاهش بارندگی ها به مزارع دیم گندم ۷٠ تا ۸۵ درصد و به مزارع آبی گندم ۲٠ تا ۲۵ درصد آسیب زد و منجر به کاهش تولید شد. 

او یکی دیگر از دلایل کاهش تولید را کمبود و افزایش قیمت کود های شیمیایی دانست و گفت: هزینه های تولید از نهاده های بذر،کودو سم تا ماشین آلات و کارگر و... افزایش چند برابری داشته است. قیمت تضمینی سال گذشته گندم هم مورد رضایت گندمکاران نبود و آنها را برای کشت گندم در سال زراعی جدید انگیزه ای نداشتند.

رئیس بنیاد ملی گندمکاران کشور رعایت نکردن الگوی کشت را یکی دیگر از موانع تولید گندم عنوان کرد و افزود: در دهه های اخیر موضوع اجرای الگوی کشت فقط در حد حرف مطرح شده است اما در عمل کشت های سالانه گندم تابع شرایط بازار است و در شرایطی که قیمت برخی محصولات کشاورزی از گندم بالاتر است،کشاورزان ترجیح می دهند برای کشت سایر محصولات سرمایه گذاری کنند.

او راهکار رفع موانع تولید در بخش کشاورزی را کشاورزی قراردادی که صورت قانونی گرفته اعلام کرد و تصریح کرد: کشاورزی قراردادی در کشت محصولات کشاورزی جنبش ایجاد خواهد کرد و از مزایای آن اطمینان تولید کننده از فروش محصولش است. کارخانه دار هم مواد اولیه مورد نیازش به موقع تامین می شود. نحوه خرید تضمینی سر و سامان گرفته و به دولت در ارائه آمار تولید کمک می کند.

کاهش خرید تضمینی گندم نسبت به سال ۹۹

علیقلی ایمانی نایب رئیس بنیاد ملی گندمکاران  درباره آخرین وضعیت کشت گندم، اظهار کرد: در مناطق سردسیر همزمان با آخرین برداشت، اولین کشت آغاز می شود که بنابر آمارها بیش از ۲۰ درصد کشت در مناطقی که بارندگی مناسب بوده، انجام شده است.

وی افزود: بنابر آمارها ۴ میلیون و ۶۰۰ هزارتن گندم از کشاورزان خریداری شده که مطالبات گندمکاران به طور کامل پرداخت شده است، به طور کلی امسال حداکثر یک هفته تا ۱۰ روز پس از تحویل گندم، وجه آن به حساب کشاورزان واریز می شد.

ایمانی ادامه داد: گرچه میزان خرید تضمینی در مقایسه با سال قبل کاهش داشت، اما از نظر ریالی بیش از رقم سال قبل بود.

نائب رئیس بنیاد ملی گندمکاران با اشاره به اینکه مراکز خرید دولتی طبق روال سال های قبل تا آبان از کشاورزان گندم تحویل می گیرد، بیان کرد: برآوردها حاکی از آن است که خرید تضمینی گندم به حدود ۵ میلیون تن برسد چرا که مراکز خرید گندم باز است، همواره کشاورزانی که بیش از نیازشان بذر نگه داری کردند یا منتظر روند قیمت در بازار هستند، می‌توانند گندم خود را تحویل دهند. هر چند بدیهی است که اگر در بازار با نرخ بیش از ۵ هزار تومان خریداری شود، دیگر نیازی به تحویل نیست، چنانچه نرخ کمتر از این میزان باشد، کشاورزان به سیلوهای خرید تحویل می دهند.

وی درباره آخرین وضعیت واردات گندم گفت: با توجه به آنکه میزان خرید گندم چشمگیر نیست، وزارت جهاد کشاورزی و بازرگانی دولتی برای واردات ثبت سفارش کردند، همچنین مقادیری گندم هم وارد شده است.

این مقام مسئول افزایش ناگهانی نهاده های تولید از جمله کود پایه، سموم علف کش و قارچ کش و خشکسالی را از علل کاهش تولید گندم اعلام کرد و افزود: برخی کارشناسان علت اصلی افت تولید را کاهش بارندگی اعلام کردند، درحالیکه بارندگی در کنار سایر مولفه های تولید همچون استفاده از کود پایه و سموم و علف کش به منظور مقابله با بیماری و علف های هرز تاثیر دارد، چنانچه نتوانیم از کود پایه استفاده کنیم یا با علف های هرز مبارزه کنیم، محصولی نخواهیم داشت.

وی ادامه داد: امسال بنابر پیشنهاد بنیاد ملی گندمکاران توافقاتی مبنی بر اجرای کشت قراردادی در ۲ میلیون هکتار اراضی آبی صورت گرفت که در قالب این قرارداد کود به صورت نسیه در اختیار کشاورز قرار می گیرد و وجه آن در زمان برداشت محصول از حساب کشاورز کسر می شود، همچنین به منظور افزایش فرهنگ بیمه و جلوگیری از خسارت های احتمالی، ۲۰ درصد سهم بیمه کشاورز کاهش یافته است و برای خرید نهاده تسهیلات با نرخ سود ۱۲ درصد در نظر گرفته شده است که تمامی این عوامل رغبت کشاورزان به کشت را افزایش می دهد.

ایمانی با اشاره به اینکه مشکلی در تامین بذر نداریم، بیان کرد: وزارت جهاد کشاورزی برای کشت گندم در سال زراعی کنونی ۴۰۰ هزار تن بذر تدارک دیده، ضمن آنکه بخش اعظمی بذر به عنوات خودمصرفی در اختیار کشاورزان قرار دارد که امیدواریم شرایط جوی به تامین و تدارک نهاده کمک کند.

نایب رئیس بنیاد ملی گندمکاران ادامه داد: بنیاد ملی گندمکاران با کمک نظام مهندسی اقدامات خوبی در ارتباط با تغذیه گیاهی تدارک دیده است تا چنانچه خشکسالی به وقوع پیوست، از ۲ میلیون هکتار اراضی آبی، ۱۰ تا ۱۲ میلیون تن گندم برداشت شود تا نیاز کشور تامین شود.

وی گندم مورد نیاز صنف و صنعت و خبازی ها را حدود ۱۱ میلیون تن اعلام کرد و گفت: با احتساب نیاز کشور و ذخایر استراتژیک بین ۵ تا ۶ میلیون تن گندم مورد نیاز باید از طریق واردات تامین شود و این اتفاق خواهد افتاد چرا که دولت مصمم است تا تامین نلن مردم دچار چالش نشود.

به گفته ایمانی، با وجود افزایش هزینه های تولید کشاورزان مطلع باشند که نرخ خرید تضمینی ۷ هزار و ۵۰۰ تومانی هر کیلو گندم بر مبنای قیمت کود، سم و سایر هزینه های تولید لحاظ شده استط از این رو کشاورزان نگران نباشند و همواره اقدام به مصرف کود پایه و سموم در مزارع کنند تا تولید دچار مخاطره نشود.

این مقام مسئول با بیان اینکه کشت قراردادی در بحث گندم دروم از ۲ سال قبل آغاز شده است، گفت: امسال برای سومین بار این اتفاق می افتد و از نتایج آن کشاورزان و صنعت رضایت داشتند و همواره امسال کارخانجات آرد هم به بحث کشت قراردادی ورود کردند.

وی در پایان تصریح کرد: وزارت جهاد کشاورزی در شورای قیمت گذاری و سیاست های حمایتی اساسی محصولات اساسی تدابیری همچون تخفیف بیمه و تامین کود بصورت نسیه داشته باشیم تا بتوانیم مجدد به خودکفایی برسیم.