راز و رمز‌هایی از ستاره‌ای که رصد آن دشوار است

جدا از استفاده کنایی پدیدهای نجومی نگاهی تخصصی تر به این پدیدهای نجومی داشتیم تا بیشتر با عملکرد و واقعیت آن آشنا شویم؛ پدیدهایی مانند ستاره دنباله دار هالی که اغلب هم در مواجهه با فردی که دیر به دیر دیده می‌شود، این اصطلاح به کار برده می شود؛ البته معمولا  وجه شبهی میان عبارات کنایی و واقعیت ماجرا وجود دارد.

دنباله دارها چه  ساختاری دارند؟

ستاره‌های دنباله دار اجرام آسمانی متشکل از یخ و غبار هستند که به محض نزدیک شدن به خورشید بخشی از آن‌ها تبخیر شده و به سرعت نواری درخشان و دنباله طولانی برای این اجرام شکل می‌گیرد؛  پهنای هسته ستاره‌های دنباله دار معمولا حدود ۲۰ کیلومتر برآورد شده است.

دنباله دار‌ها در کمربند کویپر و ابر اورت یافت می‌شوند و طبق رصد‌های انجام شده حدود ۲۰۰میلیون ستاره دنباله دار بین این نواحی وجود دارد و اغلب دنباله دارها دوره های بسیار طولانی ( بیشتر از ۲۰۰ سال ) دارند.

مسیر حرکت ستاره‌های دنباله دار به شکل بیضی است؛ در حالی که مدار حرکت سیاره‌ها نزدیک به دایره در حال چرخش هستند و همین تفاوت باعث شده تا تاثیر گرانشی دنباله‌دار‌ها در حضیض سریعتر صورت گیرد.

ستاره هالی که هر ۷۶ سال یک بار به دور خورشید نزدیک می‌شود و قابل رصد است، شو میکرد لوی ٩ که در سال ١٩٩۴ با مشتری برخورد کرد و  هال-باپ که در سال ١٩٩٧ از فاصله ١٩٧ کیلومتری زمین عبورکرده است، از جمله مهم‌ترین و معروف‌ترین ستاره‌های دنباله دار محسوب می‌شوند.

حدود ۲۸ میلیون سال پیش یک ستاره دنباله دار در صحرای ساهارا سقوط و در ابعاد یک ریگ کشف شد که دانشمندان مطالعات خود را روی آن آغاز کردند.

ستاره هالی را بیشتر بشناسیم

ستاره هالی یکی از معروفترین دنبال دار‌های موجود در فضا محسوب می‌شود که هر ۷۶ سال یکبار از کنار خورشید عبور می‌کند و در این زمان قابل رویت است؛ اولین بار ۲۴۰ سال قبل از میلاد این ستاره در چین کشف شده است و ادموند هالی در سال ١٧٠۵ آن را ثبت کرد؛ آخرین بار این ستاره در سال ۱۹۸۶ در آسمان دیده شد، بنابراین با توجه به دوره تناوبی که برای این ستاره در نظر گرفته شده؛  رصد بعدی آن در سال ٢٠۶١ امکان پذیر است.

  ۸۰ درصد از ستاره هالی را آب یخ زده و ۱۵ درصد را مونوکسیدکربن تشکیل می‌دهد همچنین محققان معتقدند که بسیاری از ستاره‌های دنباله دار از لحاظ ترکیب شیمیایی به ستاره دنباله دار هالی شبیه هستند.

دانشمندان در هنگام رصد این ستاره تصور نمی‌کردند که هسته آن در این حد تیره باشد، اما پس از این رصد دریافتند که ستاره دنباله دار را پوسته تیره‌ای از گرد و غبار پوشیده شده است، اما سوراخ‌هایی در سطح این ستاره وجود دارد که به طرف خورشید می‌گردد و هسته  داخلی را با توجه به حرارت خورشید ذوب می‌کند.

عکسبرداری از ستاره دنباله دار هالی

تیمی بین المللی از ستاره شناسان هنگام جستجو در بیرون از نواحی منظومه شمسی با تلسکوپ VLT موفق به عکسبرداری از ستاره دنباله دار هالی شدند؛ ستاره‌ای که جزو کم نور‌ترین ستاره‌های دنباله دار محسوب می‌شود؛ اواسط اسفند ۱۳۸۱ توسط یک تیم بین‌المللی مشاهده شد و در آن زمان ستاره هالی در فاصله ۴/۲ دهم میلیارد کیلومتری خورشید و ۴ میلیارد کیلومتری زمین قرار داشت.

ستاره هالی آخرین بار در سال ۱۳۶۵ خورشیدی وارد قسمت داخلی منظومه شمسی شد و پس از آن به دلیل کاهش دمای هسته دم و گیسوی آن مشاهده  نشده است، اما کارشناسان می‌توانند در سال ۱۴۴۰ خورشیدی تحولات گیسو و دم ستاره دنباله دار هالی را بررسی کنند.

 زمین هر سال دوبار از مدار هالی می‌گذرد و در این مدت هر ساله  رگبار شهاب اتا اکواریدس و اریونیدس قابل مشاهده است.

ستاره هالی اکنون ورای  مدار ونوس قرار دارد اما غبارهای کیهانی به جا می‌گذارد که عامل شهاب باران خواهد شد؛ همواره در ماه‌های می و اکتبر زمین از میان رد غبارآلود به جا مانده از ستاره هالی عبور می‌کند و  شهاب باران اتا آکواریتس قابل مشاهده می‌شود.