چه کسی سیمان را گران کرد؛ برق یا تولید کننده؟

کشاورز معاون وزارت صمت در آخرین حضور خود در یکی از واحد‌های تولیدی گفت: علت اصلی قیمت بالای سیمان قطعی برق است و چرا که با کم شدن آب نیروگاه‌های برق آبی برای تامین برق کشور و همچنین قطعی‌های پی در پی و حرارت هوا مصرف برق افزایش یافته است.

او ادامه داد: متاسفانه قطعی برق در واحد‌های سیمان و فولاد تاثیر بسزایی گذاشته، به طوری که باعث افزایش قیمت سیمان شده است، طی جلساتی که با وزیر نیرو برگزار شد، قرار شد تا با خنک شدن هوا از فردا، برق قابل توجهی به صنایع فولاد و سیمان برسد که امیدواریم این روند ادامه داشته باشد و ما در هفته‌های آینده شاهد کاهش قیمت سیمان باشیم.

عبدالرضا شیخان دبیر انجمن کارفرمایان صنعت سیمان هم ریشه مشکلات صنعت سیمان را مشکلات صنعت برق دانست و گفت: برای حفظ تولید پایدار، اوایل سال به وزارت نیرو پیشنهاد دادیم با ۷۰ درصد دیماند کار کنیم. این طرح قبل از این که قطعی برق آغاز شود مطرح شد و ما قصد داشتیم با این کار ۳۰ درصد در مصرف برق صرفه جویی کنیم. در این فرایند تولید و توزیع سیمان با صرفه جویی‌هایی که از قبل انجام می‌شد مداومت پیدا می‌کرد.

دبیر انجمن کارفرمایان صنعت سیمان بیان کرد: زمانبندی اجازه فعالیت محدود جوابگوی صنعت سیمان نخواهد بود. تولید سیمان فرایند و پروسه‌ای دارد که باید به ترتیب طی شود؛ باید کوره کار کند تا مواد اولیه به کلینکر تبدیل شده و وارد مراحل آسیاب، بسته بندی و انتقال شود، اما باید توجه داشته باشید که۶۰ درصد برق مصرفی کارخانجات تولید سیمان تا مرحله کوره و تولید کلینکر مصرف می‌شود.

شیخان ادامه داد: می‌توان فعالیت آسیاب را به شب‌ها و در زمان کاهش مصرف موکول کرد، اما توقف فعالیت کوره امان پذیر نیست. اگر از اول سال ۷۰ دیماند را به ما می‌دادند امروز با مشکل مواجه نمی‌شدیم. بنا بود تا یکشنبه اجازه فعالیت با ۱۰۰ درصد ظرفیت را به ما بدهند چرا که روشن و خاموش کردن کوره امکان پذیر نیست و باعث بروز آسیب و تخریب کوره می‌شود. این کار باعث خواهد شد آجر های نسوز کوره بریزد و به قدری این آجر‌ها گران شده است که هزینه زیادی را به واحد‌های تولیدی تحمیل خواهد کرد و علاوه بر این تعمیر کوره ۱۲ روز زمان خواهد برد که در شرایط امروز کشور دردسر ساز خواهد شد.

اگر چه تاثیر چشمگیر برق بر تولید و نرخ سیمان در بازار غیر قابل انکار است، اما بسیاری بر این باورند که با توجه به اطلاع رسانی‌های از قبل انجام شده درباره کاهش تامین برق و ادعای کارخانجات تولیدی مبنی بر پیشبینی مشکل تامین برق؛ تولید کنندگان سیمان با ایجاد اختلال و صادرات مواد اولیه باعث ایجاد اختلال در این بازار شده اند.

اسماعیل کاظمی رئیس اتحادیه مصالح فروشان تهران ، اظهار کرد: اتفاقاتی در چند روز اخیر افتاده، اما هنوز در بازار اثر چندانی نداشته است. هم اکنون قیمت سیمان در بازار بین ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان است و در برخی نقاط به بیش از این مبالغ سرکشی می‌کند. قیمت‌های بالایی که پیش از این اعلام شد مثل بسیاری از مباحث و مطالبی که اقای جمارانیان آن را مطرح کردند اغراق شده بود. در یک نقطه صعب العبور یا شمال شهر تهران ممکن است قیمت سیمان عجیب و غیر معمول باشد، اما در چند هفته اخیر شاهد ثبات حدودی قیمت در حوالی نرخ اعلامی بودیم.

رئیس اتحادیه مصالح فروشان تهران بیان کرد: نوع اتفاقاتی که افتاده را نمی‌توان مسیر کنترل بازار دانست. زمانی عرضه در بورس می‌توان محقق و عملیاتی شود که تمام تولید کارخانجات از طریق بورس و با عرضه‌ای یک نواخت عرضه شود. متاسفانه در تیر و خرداد ماه نوساناتی را در بازار سیمان شاهد بودیم که هدف آن افزایش قیمت بود و اثر بخش هم بود.

کاظمی تشریح کرد: در ۳ ماه اول امسال شاهد بودیم سیمان خزر ۲۳۸ درصد، درود ۳۷۰ درصد، آبیک ۲۲۰ درصد و خوزستان ۳۲۵ درصد در تراز سود نشان داده است. از طرفی رئیس انجمن کارفرمایان صنعت سیمان با صراحت اعلام می‌کند که قیمت سیمان به صرفه نیست و سود آن به جیب دلال‌ها می‌رود. این سود از طریق فروش عرضه به بازار و اقداماتی که انجام دادند به دست آماده است. مدیر و انجمنی که طبق اعلام خودشان مطلع از وضعیت برق بودند در ۳ ماه ابتدای امسال ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تن کلینکر با نرخ هر تن ۳۰۰ هزار تومان و یک میلیون تن سیمان را صادر می‌کند.

او درباره تاثیر میزان کلینکر صادر شده در ماه‌های ابتدایی امسال تصریح کرد: از ۴ میلیون تن سیمانی که صادر شده در حال حاضر ۲ میلیون تن کلینکر موجود بود و در بازار تزریق می‌شد همان وضعیتی ایجاد می‌شد که که در گذشته داشتیم به کارخانجات به دنبال بازار می‌گشتند. کمبود در بازار مساله‌ای تصنعی بوده است. مرداد ۹۵ ما طی نامه‌ای به وزارت صمت نسبت به این عملکرد اخطار داده بودیم و تقاضا کردیم حلقه‌های غیر ضرور را حذف کنند و عرضه را در اختیار تشکل‌های رسمی و شرکت‌های تعاونی قرار دهند که نظارت بر آن‌ها هم سهل‌تر است، اما محقق نشد.

رئیس اتحادیه مصالح فروشان تهران بیان کرد: در جند ماه اخیر به شکلی سیمان در بورس عرضه شد که قیمت‌ها افزایش پیدا کند و متاسفانه امروز وزارت صمت سعی دارد با شیوه دستوری قیمت‌ها را مدیریت کند. این تحقق عملیاتی پیدا نخواهد کرد مگر تمام تولید کارخانجات در بورس عرضه شود. در این صورت مثل سال‌های گذشته مصرف کننده تایین می‌کند از کدام کارخانه خرید کند و همان تخفیف‌ها مجددا ایجاد خواهد شد. باید با دلال برخورد شود، اما آیا دلال کسانی هستند که از کارخانه و تحت هدایت انجمن سیمان گرفتند که خود انجمن مسئول است، اما اگر فرد ثالثی این کار را خریده باید ان را معرفی کنند انا ماجرا پیچیده‌تر از ان است.

کاظمی گفت: در حضور وزیر اعلام کردند که ۸ میلیون تن کلینکر موجودی داریم، این میزان ۵ روزه که تمام نشده و عرضه چندانی نداشتیم. ۸ میلیون تن مصرف حدود ۴۵ روز کشور است. اگر روند ادامه دار شود همین بلایی که می‌بینید بر سر بازار سیمان خواهد آمد و روند افزایش قیمت‌ها ادامه دار خواهد شد، اما اگر مشکل برق حل شود و طبق اعلام وزارت نیرو برق مورد نیاز واحد‌ها تامین شود به وضع نرمال بازخواهیم گشت.

میل تولید کنندگان سیمان برای افزایش قیمت فروش سیمان و انتقاداتی که به قیمت گذاری دستوری داشتند غیر قابل انکار است و دقیقا به همین دلیل بود که ورود سیمان در بورس و کشف قیمت آن از این طریق تاکید داشتند، اما این موضوع که بورس ابزاری برای افزایش قیمت فروش سیمان تبدیل شده باشد نیاز به بررسی دارد.

رضا جمارانیان رئیس انجمن کارفرمایان صنعت سیمان این موضوع را غلط دانست و اعلام کرد: از ابتدای اردیبهشت سال ۱۴۰۰، عملا قیمت مصوب هر پاکت سیمان ۲۲ هزار تومان شد و در نهایت موفق شدیم با این قیمت در تاریخ ۹ خردادماه، موافقت مسئولان مرتبط را دریافت و سیمان را در بورس کالا عرضه کنیم.

او بیان کرد: پس از اولین عرضه سیمان در بورس کالا که با هدف رهایی از قیمت‌گذاری دستوری و رانت صورت گرفت، با یک رقابت اندک در بورس کالا، سیمان با قیمت ۳۲ تا ۳۴ هزار تومان به فروش رسید. این روند تا ۱۴ تیرماه یعنی قبل از آغاز قطعی‌های برق، ادامه داشت.

شواهد و مدارک مختلفی برای تایید صحبت‌های تولید کنندگان سیمان و فروشندگان مصالح وجود دارد. ممکن است تولید کنندگان با برنامه قبلی به دنبال افزایش قیمت سیمان حرکت کرده باشند و همچنین امکان دارد قطعی برق دست تولید کنندگان را بسته باشد، اما در مجموع، عرضه نصفه و نیمه سیمان در بورس کالا دلیل تمام این اتفاقات بود.